Sporttaal.
Ons Land, het Kaapstadsche blad, heeft een sportrubriek geopend. Nu pas? zal men vragen. Ja, niet eer. De zaak is, dat de Afrikaanders van 't oude slag met de nieuwerwetsche sport niet op hebben, de sport n.l. met zijn eeuwige wedstrijden; den tijd dien hij kost, de opwinding die hij veroorzaakt, de ijdelheid die zij er aan verbonden achten. De Afrikaanders deden aan sport lang voor 't woord hun bekend was. Ons Land herinnert er aan, dat reeds onder het Nederlandsche bewind en later schijfschieten, jagen, rijden, visschen onder hen beoefend werden. Maar de sport, die het jonge geslacht van ernstiger dingen afhoudt en waarvan de Engelsche bladen vol staan, daar hebben ouderwetsche Afrikaanders het niet op begrepen.
Ons Land erkent het billijke in die grief, maar komt er ook voor uit, dat het nieuwsblad met den geest van den tijd mee moet. Men wil nu eenmaal over sport lezen en blijven de Hollandsche bladen in Zuid-Afrika ervan zwijgen, dan zullen de Afrikaanders hoe langer hoe meer Engelsche kranten gaan lezen en zoo vervreemd raken van hun eigen nationale leven. Dus een sportrubriek in de Hollandsch-Afrikaansche bladen!
Maar dan is 't gewenscht, zegt de Volkstem - en Ons Land beaamt dat - in de sport zooveel mogelijk de Engelsche uitdrukkingen door Hollandsche te vervangen. De sportredacteur van Ons Land spreekt in zijn cricket-verslagen reeds van slagbeurt in plaats van innings, van rennen in plaats van runs, van stompen in plaats van stumps; maar ettelijke Engelsche woorden uit dat spel neemt hij nog over.
De redactie van Ons Land roept nu de hulp van Neerlandia in om haar van de Hollandsche benamingen van cricket op de hoogte te brengen. Zij neemt uit ons blad de lijst van Hollandsche voetbal-woorden over en hoopt, dat wij ook een lijst van cricket-woorden zullen geven.
Wij hopen het binnenkort te kunnen doen. Naar de cricket-verslagen in onze Nederlandsche pers hoeven wij niet om onderwijzing te gaan, helaas! Daar is 't meest al Engelsch in de beschrijving dat men leest. En welk Engelsch dikwijls nog! Het zou ons niet verwonderen - wij hebben 't al meer gezegd - dat wij in deze van de Afrikaanders moeten leeren. Gelijk in den aard der zaak ligt (we behoeven dat nu niet uit te leggen), is de woordvormende, spraakmakende gave van den Afrikaander grooter dan van den Nederlander. Aan onze stamverwanten in Zuid-Afrika is het beter toevertrouwd, beeldende woorden in plaats van de Engelsche te verzinnen. Intusschen, er is ook hier op dat stuk al het een en ander beproefd en dat zullen wij, Ons Land ten genoegen, mededeelen. Het Kaapsche blad zegt overigens zelf, dat de Afrikaanders zich voorbehouden, voor Zuid-Afrika de Nederlandsche crickettaal met passender woorden aan te vullen.
* * *
Het bovenstaande stond reeds in zetsel, toen we in Ons Land van 17 Augustus een ingezonden stuk van Sportsman Gustaaf lazen. Hij geeft een heele reeks Hollandsche cricket-benamingen, of liever Afrikaansche. Voor ons Nederlandsch taalgevoel zijn er verscheiden bij, die al te Engelsch lijken, maar misschien zitten vele Engelsche benamingen er al te vast bij de sprekers in dan dat andere dan verdietschte vormen van die Engelsche er nog in zouden gaan. Voor het overige blijkt uit de woordenlijst van Spellief Gustaaf (spellief is zijn vertaling voor sportsman) weer, hoe gemakkelijk Afrikaanders eigen woorden voor nieuwe begrippen vinden.
Ziehier eenige voorbeelden uit de vele:
Batsman - balslaner; bat - balslaan; bowl - ballen; the fast bowler - de vinnige baller; the slow bowler - de stadige baller; run - loopje, reisje; wicket - stomp (de cricket-redacteur van Ons Land noemt de paaltjes, die het winket of wicket vormen, de stomps) bails (de klossen of stokjes die op de paaltjes liggen) - stokjes; umpire - umpaier (scheidsrechter of rechter); bye - voorbij; leg bye - bout-voorbij; noball - nulbal. Enz.
Nog een paar Afrikaansche uitdrukkingen: He gives a nasty twist to his bowling - hij geeft een koddige draai aan zijn ballen (koddig is voor Nederlandsche ooren zeker geen goede vertaling van nasty); there was sting in his deliveries - daar was kwint in zijn gooien van de bal; he hit the leather all over the field - hij sloeg het leder bont en dwars. Enz.
Verslaggevers, vermijdt in uw verslagen zooveel mogelijk vreemde woorden.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd