Neerlandia. Jaargang 11

Hollandsch in de Transvaalsche Volksvertegenwoordiging.

In de Volksraden van de Z.-A. Republiek was het Hollandsch de eenige taal, waarin alle zaken, schriftelijk en mondeling, behandeld werden. In de nieuwe volksvertegenwoordiging, die Transvaal gekregen heeft, is het Engelsch de ambtelijke taal. Alleen mogen de leden, als ze 't verkiezen, Hollandsch spreken, en zullen enkele schrifturen beide in het Hollandsch en het Engelsch verschijnen. Maar voor de officieele stukken is Engelsch de taal. Toen bij de opening van de Wetgevende Vergadering de ‘klerk van het Huis’ (de benamingen, gebruiken, ambtsteekens enz. volgen alle het voorbeeld van het Engelsche Parlement) vragen stelde of oproepingen deed, geschiedde het in het Engelsch, - in 't Hollandsch herhaald alleen en schoorvoetend, nadat Hollandsch-Afrikaansche leden er om geroepen hadden.

Maar de leden mogen Hollandsch zoowel als Engelsch spreken. Dat is al veel, nl. als alle Afrikaanders van dat recht gebruik maken. Zal 't gaan als in de Kaapkolonie, waar 't den laatsten tijd al wel iets beter is, maar de Afrikaanders nu toch nog met voorliefde Engelsch spreken en tot kort geleden ze 't bijna allen deden?

Daar werden dan allerlei redenen voor opgegeven. Met Engelsch wist men, dat alle andere leden 't verstaan, met Hollandsch niet. In 't Engelsch sprekende, had men kans op een goed verslag in de Engelsche bladen, met Hollandsch niet. En zoo meer. Zal het in Transvaal ook zoo gaan?

In de Volkstem lezen wij het volgende flinke betoog over de zaak:

Die kiesers van álle lede sonder uitsondering moes van hulle vertegenwoordigers verwag dat hul albei tale kan verstaan, hoewel dit nie nodig is dat hul meer dan éen hoef te kan praat. Ik glo nie daar is 'n enkele lid van Het Volk wat nie aan so'n vereiste voldoet. Ongelukkig kan dit me van die Opposisie gesegd word nie; en dit kan alleen strek tot skade van die kiezers van dié mense. Daar is volstrek g'n tolkerij nodig nie, en als die agbare lid voor Pretoria Suid Sentraal - of énige van die ander Opposisie-lede - nie kan verstaan wat die agbare lid voor Rustenburg Noord, Bethal, Volksrust, Losberg, Standerton, Ventersdorp of Lichtenburg seg - dit is hulle saak. Dan moes hulle

[p. 107]

- sodanige Opposisie-lede namelik - nie gestaan het voor die Volksraad. Vooraf het hul kon weet dat daar sulke lede sou gekose word; en die énigste plan voor hulle, als hul die debatte onder die omstandighede wil volg, sal wees om so gou mogelik Hollands te leer. En omgekeerd, als dar miskien 'n lid van die Regerings-partij is, wat g'n Engels kan verstaan nie, dan sal dit sijn verlies wees - en dóor hem, natuurlik ook die van die kies-afdeling wat hij vertegenwoordig. (Maar jij kan ons ou-span met die oog dáarop maar deurkijk, en ik glo nie dat daar éen onder is wat nie 'n Engelse debat sal kan volg nie).
Ons weet almal dat baje van hulle kan Engels praat ook; ons weet dat partij goed Engels kan praat. Hulle sal dus nie eens nodig hê om ons dit te laat hoor nie. Ons verwag van hulle dat hulle naas die ander sal staan wat g'n Engels kan praat nie, en dat hul ook nie sal probeer om Engels te praat nie, om die Opposisie te laat sien dat hulle dit kan praat. Ons verwag nie van die Opposisie dat hulle sal gaan Hollands praat nie; - hulle kan van óns vertegenwoordigers g'n ander gedragslijn verwag nie. Hulle ontmoet mekaar dáár in die Volksraad op volmaak gelijke grond.
Ik vrees dat die taktiek van die Opposisie gaan wees om van die taalverskil in die Volksraad 'n grap en 'n spulletje te maak, en ik is ok bang dat van óns partijlede gaan saamspeul met 'n ding wat voor ons als Nasie 'n lewenskwessie is. Aan niemand ter wereld wil ons onse taal opdring nie, bij niemand onder die son wil ons daarmee tekoop loop nie, maar voor óns is dit 'n bestaans-saak, en g'n duimbreedte wil ons afgé van die grond wat ons onder die voete het.

‘Ik is ok bang dat van ons partijlede gaan saamspeul met 'n ding wat voor ons nasie 'n levenskwessie is’.

Helaas, dat er vrees voor moet bestaan, dat er Afrikaanders zijn die niet voelen, dat van hun taal hun leven als volk afhangt, en dat zij er daarom niet mee mogen laten spelen, en allerminst zelf mee spelen.

Ongetwijfeld zijn er onder de Afrikaanders die geen zuiver Hollandsch kunnen spreken, - daar heeft 't onderwijs voor een goed deel schuld aan - maar laten zij dan Afrikaansch spreken. Geen Engelsch, dat uw taal zoekt te verdringen. Geef geen duimbreed af van den grond, dien gij onder de voeten hebt!