Neerlandia. Jaargang 10

De Joden en het A.N.V.

Naar aanleiding van het ingezonden stukje des Heeren Sanders in het April-nummer van ‘Neerlandia’ wenschte ik het volgende op te merken.

De heer Sanders beweert, dat een Jood, die zijn eigen stam wil helpen handhaven en verheffen, dit niet tevens kan doen met den Nederlandschen en besluit hieruit, dat een oprecht Jood niet lid kan zijn van het A.N.V.

Met de praemisse van deze redeneering ben ik het volkomen eens, niet echter met de conclusie. Inderdaad: van stam-eenheid is tusschen Nederlanders en Joden geen sprake. Maar er is een àndere eenheid, die hen bindt, n.l. de staatkundige, die haar uitdrukking heeft in de gemeenschappelijke vaderlandsliefde. Nederland is ons tweede vaderland, met een Jood als minister van Justitie; 't Nederlandsch onze tweede moedertaal, waarin Joden als Heyermans, Quérido en van Campen hun kunstwerken scheppen. Zelfs het Zionisme, de nationaal-Joodsche beweging, wenscht ons eerste vaderland slechts terug voor diè Joden, welke als het ware geen tweede vaderland hebben kunnen vinden. Zij, die zooals de Nederlandsche Joden dat geluk wèl gehad hebben, voèlen ondanks alle stam-verschil voor hun land en zijn taal, verheugen zich in beider bloei en moeten daartoe meêwerken.

Dáárom is de conclusie van den heer Sanders, die niet-Joden wellicht wat onsympathiek in de ooren heeft geklonken, foutief. Het streven van het A.N.V. komt neer op in-stand-houding en versterking van alles wat goed en mooi is van de Nederlanders en wat tot hun zedelijken en stoffelijken vooruitgang kan bijdragen.

Alle Joden moeten dat streven steunen!

B.P. Gomperts.

Amsterdam, 21-4-'06.

Parijs, 23 Maart 1906.

Hoog geachte Voorzitter,

In Neerlandia van Maart, blz. 49, lees ik: ‘de Heer Hotz wijst Nederland op een instelling, die in België goede diensten bewijst aan de bevordering van den buitenlandschen handel, doch hier ontbreekt: de reisbeurzen.’

Is dat juist? Ik meen van niet, en al bewonder ik steeds wat het buitenland goeds doet, als recht geaard Nederlander zie ik niet over het hoofd wat mijn eigen Vaderland verricht.

In Nederland bestaat een vereeniging genaamd ‘het Buitenland’ waarvan ik sedert jaren lid ben en waarvan enkele dagen geleden wederom het jaarverslag verscheen. Klaarblijkelijk is deze vereeniging den Heer Hotz niet bekend. Toch doet zij met betrekkelijk geringe middelen zeer nuttig werk en ging uit, niet van de Regeering, maar werd opgericht door den ondernemingsgeest van enkele rechtgeaarde Nederlanders.

Deze vereeniging behoorde in ruimer kring bekend te zijn, haar streven gaat in dezelfde richting eenigermate als dat van het A.N.V.

In het laatste jaarverslag van de Vereeniging ‘het Buitenland’ werd ook wederom melding gemaakt van die ellendige wet op het Nederlanderschap, die, ik herhaal het, uw streven ondermijnt.

[p. 131]

Die wet dwingt Nederlanders in 't buitenland het zekere voor het onzekere te nemen en liever ‘iets’ met zekerheid te zijn, dan t' een of ander tijd voor het feit te staan door een verzuim onwetend ‘niets’ te zijn, en dan zal men zoo iets juist ontdekken, als men in verlegenheid is.

Onlangs nog vernam ik van iemand, die niets was, die geene nationaliteit had, en die plotseling naar Rusland moest, dat hij niet daarheen kon omdat niemand hem een paspoort kon bezorgen.

Dat is één geval, maar hoeveel andere zijn er niet.

Wil men ons Nederlanders, die toch op alle manieren toonen ons land lief te hebben (en zooals in dit geval soms toonen het zelfs beter te kennen na 30 jaar afwezigheid) dan volstrekt daaruit dringen?

Laat men dan handelen voor het te laat is. Ik merk aan alles dat men in Nederland zich geen rekenschap geeft van de uitwerking der wet op het Nederlandsche element in 't buitenland.

Ik herhaal nogmaals en met nadruk, handel eer het te laat zal zijn en denk aan 't vroeger eeuwen te Smyrna gebeurde en waarover nog kort geleden Neerlandia schreef. Schrap die wet.

U dankende voor de aandacht aan deze letteren verleend heb ik de eer te zijn

Hoogachtend Uw Dw. Dnr.,

J. Pierson.

Geachte redaktie!

Gaarne zag ik onderstaande vraag in uw blad opgenomen:

Wie verlost ons toch eens van het zoo onjuiste en verwarring kweekende woord ‘staathuishoudkunde’ en het kleurlooze uitheemsche ‘oeconomie’? De Duitschers noemen het juist en scherp leer der ‘volkswirhschaft’. Hoe kan men dit begrip in goed Nederlandsch weergeven? Weet een der leden van het A.N.V. er ook raad op?

H. ver Loren van Themaat.

Baflo.

Red. Vindt de Heer ver Loren werkelijk staathuishoudkunde zoo verwarrend? Maar gesteld, het woord had iets verkeerd, het heeft immers zoo'n warm nestje gemaakt in onze taal, dat het onmeedogend zou zijn het te verjagen Men zou het er ook niet uit kunnen krijgen, met geen stok.

Néen wij moeten geen jacht gaan maken op tam gebroed. Dat staat onder hooge bescherming van de natuurwet. Of zonder beeld, woorden met burgerrecht hebben burgerrecht.

Staathuishoudkunde is in ons oog een heel goed woord voor oeconomie politique. Of Volkswirthschaft zoo juist en scherp is? In een andermans schotel is het altijd vet, maar de verschillende beteekenissen van wirthschaft zouden ons juist daarbij aan verwarring doen denken.

De Redactie heeft hiermede hare meening gezegd; weet iemand beter?

Aan de Redactie van Neerlandia.

Zag ik met genoegen op blz. 17 en 37 van ‘Neerlandia’ het goede Nederlandsche woord ‘deelneming’ gebruikt, dat genoegen werd door eene kleine ergernis vervangen toen ik ook op blz. 37, alsmede op blz. 50 ‘deelname’ en op blz. 40 ‘toename’ moest lezen Is het aan ‘Neerlandia’ geoorloofd aan die vreemde indringers gastvrijheid te verleenen?

Nog eene vraag: Waarom is in het adres van het Algemeen Nederlandsch Verbond aan den Minister van Koloniën, in plaats van ‘meer intensieve behartiging’, niet het goede Nederlandsche ‘krachtiger behartiging’ gebezigd?

Haarlem.

Janssen van Raay.

Helaas naast het genoegen over ‘deelneming’, zal de geachte inzender af en toe in Neerlandia de ergernis moeten ervaren van deelname en hare kornuiten. De Red. weet wel wat Bogaers van deze ‘germanismen’ heeft gezegd, maar sedert dien tijd zijn er ongestoord zooveel tijd- en momentopnamen genomen, is zooveel toename en afname vastgesteld, dat zij er zich in berusting bij neerlegt. Er zijn er zelfs die onderscheid maken b.v. tusschen inname van een stad en inneming.

Wat de intensieve behartiging betreft, deze uitdrukking was aangehaald en gaat dus buiten de Red. om. Maar gesteld deze had het woord zelf gebruikt, zou dat dan nog zoo erg zijn geweest? In haar oog niet, want het A.N.V. strijdt tegen misbruik, niet tegen matig gebruik en er zijn gevallen, waarin o. a dit woord moeilijk is te vervangen.

Red.