Neerlandia. Jaargang 10

Oost-Indië.

Adres.

Aan Zijne Excellentie den Minister van Koloniën

Geeft eerbiedig te kennen de vereeniging Algemeen Nederlandsch Verbond, gevestigd te Dordrecht, goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 23 Januari 1905, no. 13,

dat de verzoekster met levendige belangstelling en groote vreugde heeft kennis genomen van de verklaring door Uw Excellentie afgelegd op blz. 1 der Memorie van Antwoord op het voorloopig Verslag over de begrooting van Ned.-Indië voor 1907, dat Uw Excellentie aan de zorg voor het onderwijs ten behoeve der inlandsche bevolking ‘een meer intensieve behartiging’ wenschte te verzekeren;

dat, uit verschillende uitlatingen van Uw Excellentie, zoo in de gewisselde stukken, als bij de mondelinge behandeling, mag worden afgeleid, dat die ‘meer intensieve behartiging’ zoowel aan het onderwijs der eerstbeginnenden als aan de verdere ontwikkeling der reeds eenigermate gevorderden zal ten deel vallen;

dat de verzoekster in een en ander aanleiding vindt, de bijzondere aandacht van Uw Excellentie te vragen voor twee aangelegenheden, waarvan de eene vooral voor de eerstbeginnenden, de andere voor de reeds eenigermate gevorderden, van het hoogste belang zijn: de bevordering van het voorbereidend onderwijs en het verleenen van steun aan bekwame inlandsche jongelieden, die in Nederland hun reeds in Indië aangevangen opleiding wenschen te voltooien;

dat het voorbereidend onderwijs tot dusver geenerlei steun van overheidswege mocht ondervinden, wellicht omdat dit onderwijs grootendeels zoo niet geheel gegeven werd ten behoeve van kinderen van europeesche ingezetenen en de vraag mocht worden gesteld of, waar in verhouding reeds zooveel meer voor het europeesch, dan voor het inlandsch onderwijs was gedaan, en wel op den weg der regeering mocht liggen, in deze richting nog verder te gaan;

dat, ofschoon hiertegen zou kunnen worden aangevoerd, dat goed voorbereidend onderwijs in vele gevallen een onmisbare voorwaarde is om het lager onderwijs, gegeven aan europeesche kinderen in Ned.-Indië, aan zijn doel te doen beantwoorden en dus met het lager onderwijs in een daarvan onafscheidelijk verband staat, de hierbedoelde overwegingen kunnen worden ter zijde gelaten, nu het belang van een deel der inlandsche bevolking zeker niet minder dringend de bevordering van het voorbereidend onderwijs eischt;

dat zich onder de hoogere klassen der inlandsche maatschappij sedert een tiental jaren een onmiskenbaar, steeds meer veld winnend streven openbaart om bij de opvoeding van hun kinderen aan de elementen der westersche beschaving een ruime plaats toe te kennen;

dat hiermede ten nauwste samenhangt de in de hoogere klassen der inlandsche maatschappij toenemende drang naar kennis van de Nederlandsche taal, als het voor Ned.-Indië aangewezen middel om tot westersche beschaving te komen;

dat echter om aan die neiging de mogelijkheid van bevrediging te verzekeren, het noodzakelijk zijn zal, in de inlandsche samenleving de gelegenheid tot het grondig leeren der Nederlandsche taal aanmerkelijk uit te breiden en vooral de kinderen in staat te stellen daarvan eenige, in het huisgezin voorloopig nog niet te verkrijgen, kennis te verwerven;

dat hiervoor geen beter middel denkbaar is dan voorbereidend onderwijs, waardoor kinderen, op zeer jeugdigen leeftijd en als het ware spelenderwijs, het Nederlandsch voldoende zullen kunnen leeren spreken en verstaan om in staat te zijn eenvoudig europeesch lager onderwijs te volgen;

dat het dus van het hoogste belang zou zijn, indien, althans op de hoofdplaatsen van gewesten

[p. 56]

en andere voorname bevolkingscentra, voorbereidende scholen konden worden opgericht en de reeds bestaande uitgebreid, met de bedoeling dat deze scholen ook door kinderen van inlandsche ouders zullen kunnen worden bezocht;

dat echter de kosten, aan de oprichting, uitbreiding en in stand houding dezer scholen verbonden, vrij aanzienlijk zullen zijn en slechts voor een gering deel door bijzondere personen of vereenigingen zullen kunnen worden bijeen gebracht, zoodat alleen door het voorbereidend onderwijs binnen den kring der overheidszorg te trekken, de gewenschte uitkomsten zullen zijn te verzekeren;

dat de verzoekster in het midden laat of die overheidszorg niet zou kunnen bepalen tot het steunen van en toezien op bijzondere inrichtingen, dan wel zich bovendien zou moeten uitstrekken tot de oprichting van gouvernements voorbereidende scholen;

dat echter in elk geval de noodzakelijkheid om tot een aanmerkelijke uitbreiding en vermeerdering van zoodanige scholen te komen op de aangevoerde gronden als boven twijfel staande moet worden aangemerkt;

dat de tweede der in den aanhef van dit verzoekschrift genoemde aangelegenheden, het verleenen van steun aan bekwame inlandsche jongelieden, die hun studiën in Nederland willen voortzetten en voltooien, eveneens van groot belang is;

dat toch, zoolang in Ned.-Indië geen inrichtingen van hooger onderwijs kunnen bestaan, het ontvangen eener opleiding in Europa het eenige middel is om ook voor inlanders de mededinging naar hoogere maatschappelijke beroepen en betrekkingen mogelijk te maken, doch dat het tevens van het meeste gewicht is dat die hoogere ontwikkeling verkregen wordt in Nederland, opdat de westersche beschaving onder de Inlanders in Ned.-Indië bij voortduring een overwegend Nederlandsch karakter drage;

dat de aldus in Nederland gevormden hun landgenooten tot voorbeeld zullen zijn en ook door den invloed die van hen uitgaat de verdere verbreiding der westersche beschaving op Nederlandschen grondslag krachtig zullen bevorderen;

Redenen waarom de verzoekster zich tot Uw Excellentie wendt met de dringende bede om onder de maatregelen tot verzekering eener meer intensieve behartiging van het onderwijs ten behoeve der inlandsche bevolking, mede te begrijpen:

1^o.	de bevordering van het voorbereidend onderwijs,
2^o.	het verleenen van steun aan bekwame inlandsche jongelieden, die in Nederland hun opvoeding wenschen te voltooien.

't Welk doende enz.

Het Hoofdbestuur van het Alg. Ned. Verbond,

(w.g.) W. van der Vlugt,

algemeen Voorzitter.

(w.g.) De Kanter,

algemeen Secretaris.