Neerlandia. Jaargang 9

Handel, Scheepvaart, Nijverheid.

(Hierbij behooren Foto's No. 24-30).

Bij elke beschrijving van een land of stad, zelfs bij eene eenvoudige behandeling van aangelegenheden, daarmede in verband staande, mag het leveren van eenige beschouwingen niet ontbreken over den handel, de scheepvaart of de nijverheid daarvan, al naar gelang van de omstandigheden welke van deze bedrijven aan de bevolking hare voornaamste middelen van bestaan oplevert.

In dit nummer van het maandblad van het Alg. Ned. Verbond, dat uitsluitend gewijd is aan de bespreking van de toestanden op Curaçao, kunnen dan ook eenige mededeelingen over handel, scheepvaart en nijverheid niet achterwege worden gelaten.

In meerdere of mindere mate zijn het de drie bedrijven, die op Curaçao de bronnen van bestaan voor de bevolking uitmaken.

Aan zijn handel heeft Curaçao zijne beteekenis - hoe gering deze ook zijn moge - te danken.

De voordeelen, welke de handel oplevert, komen slechts voor een deel ten bate van de eigenlijke kooplieden en handelaars, het algemeen geniet ook daarvan; de handel verschaft werk aan een niet gering getal arbeiders, en door den handel vinden de producten van de nijverheid omzet.

Een niet onaanzienlijk gedeelte van de inkomsten van de Koloniale kas, tot dekking van de uitgaven der administratie gevorderd, wordt door den handel geleverd. Aan den bloei van den handel in vroegere jaren is het bovendien toe te schrijven dat de belasting op grondeigendommen, welker opbrengst voor het jaar 1867 op f 46000 was geraamd, op de begrooting voor 1905 gesteld is op f 74.000. Nieuwe huizen zijn gebouwd, de oude verbouwd.

Op dit oogenblik is ten gevolge van een samenloop van ongunstige omstandigheden de handel van Curaçao in een kwijnenden toestand, doch dit eiland heeft tijden gekend, in welke, voor een zoo kleine plaats, zijn handel belangrijk kon worden genoemd.

Wij willen niet zoo ver in het verleden teruggaan vóór de onafhankelijkheid namelijk van de omliggende landen, toen het enkel door de tusschenkomst van Curaçao was dat de producten van die bezittingen van Spanje naar andere oorden behalve het Spaansche rijk een uitweg konden vinden. Destijds werd op dit eiland, volgens de overleveringen welke tot ons zijn gekomen, een groote handel gedreven is. Van hier uit was het dat koopmanschappen, uit den vreemde aangebracht, heimelijk naar die landen konden worden vervoerd, en op gelijke wijze hunne producten uitgevoerd. De strenge bepalingen, welke in die Spaansche koloniën op den in- en uitvoer bestonden, dwongen de bevolking aldaar naar middelen omtezien om die te ontduiken. Naar die koloniën en van daar uit werd dan ook destijds op Curaçao een contrabande handel gedreven.

Ongelukkig bleef op Curaçao, nadat die handel door veranderde omstandigheden te eenenmale was opgehouden, de naam van contrabande-eilanden kleven; en niet zelden gebeurt het, zelfs als er in Nederland van den Curaçaoschen handel gesproken of daarover geschreven wordt, dat het denkbeeld doorschemert als of de handel van Curaçao slechts van en door contrabande leeft. Die blaam is in allen deele ongewettigd.

Na de onafhankelijkheid van de Spaansche koloniën, in onze nabijheid gelegen, werden hier bepalingen in het leven geroepen, welke den handel in groote mate hebbben belemmerd. Aan die bepalingen is het te wijten - althans zoo werd destijds niet zonder grond beweerd - dat de handel van Curaçao naar St. Thomas werd verplaatst, waar mildere bepalingen omtrent den handel bestonden. St. Thomas werd daardoor de stapelplaats, niet enkel voor de overige West-Indische eilanden, maar ook voor het vasteland van Zuid-Amerika. Lange jaren heeft de handel van St. Thomas in bloeienden toestand verkeerd, terwijl die op Curaçao een kwijnend leven voortsleepte.

Na eenige jaren heeft de Nederlandsche regeering ingezien dat de vaststelling van vrijgeviger bepalingen noodig was, zoo men den handel van Curaçao zijn vroegeren bloei wilde teruggeven.

In een publicatie van 16 November 1826, uitgaande van ‘Schout-bij-nacht, Gouverneur en raden van policie van Curaçao en onderhoorige eilanden’ wordt gewaagd van de ‘vrijverklaring van de haven dezer kolonie door Zijne Majesteit den Koning en van de daarbij bepaalde en bewerkstelligde afschaffing van alle regten op den invoer van goederen, tonnen- of lastgelden, alsmede van alle belastingen en legessen op de in- en uitklaring, lossen en laden van schepen’; doch ongelukkiglijk kwam dit te laat. St. Thomas werd de stapelplaats van koopmanschappen voor deze streken, en van dat eiland was het dat zelfs onze kooplieden zich

[p. 137]

No. 20. Molenplein.
Het garnizoen van eene oefening terugkeerende. Het huis van den Bisschop en het groote St. Martinusgesticht met zijne ruime scholen.

van goederen voor hun handel hadden te voorzien.

Eerst veel later kwam Curaçao in handelsbetrekkingen met Engeland, Frankrijk en Hamburg, de voornaamste handelsstad van Duitschland; de eenige stoomvaartlijn uit Europa naar de West-Indiën was de Royal Mail Company, en die koos St. Thomas tot haar hoofdstation, aan het Deensche eiland de voorkeur gevende boven de veel belangrijkere Britsche eilanden in diens nabijheid. Niet alleen den handel van de groote Antillen maar ook dien van Nieuw Grenada en Venezuela trok St. Thomas tot zich. Curaçao bleef als het ware achter het net visschen.

Het is een overbekende waarheid dat de handel,

No. 21. Inrichting der Heeren Soublette & Zoon,
Curaçao's oudste en meest bekende fotografen. Tal van pontjes waarmede men zich kan laten overzetten.

[p. 138]

zich eenmaal verplaatst hebbende naar een ander land, het allermoeilijkst is terug te krijgen. Curaçao bleef dan ook lange jaren sukkelend, en eerst veel later, toen het in rechtstreeksche verbinding met Europa kwam en met zeilschepen uit Engeland en Hamburg waren ontving, mocht Curaçao in zekere mate met St. Thomas wedijveren.

Toen kende ons eiland een zekeren bloei; St. Domingo, Nieuw Grenada en Venezuela voorzagen zich hier van koopmansgoederen. Er waren wel is waar in de voorname handelssteden der republieken verscheidene vreemde firma's die omstreeks dienzelfden tijd, in rechtstreeksche betrekking met Europa stonden, doch de Curaçaonaars, in die steden gevestigd, gaven bij het doen hunner inkoopen de voorkeur aan hun geboorteland. Vooral de stad Coro was een groote afnemer van goederen uit Curaçao.

De stad Coro, waar een niet gering getal Curaçaonaars gevestigd was, kwam veel later dan de overige handelssteden van Venezuela in rechtstreeksche verbinding met Europa en New-York, en de handel in die stad was vrij belangrijk, wijl het van Coro was dat al de steden, Maracaibo uitgezonderd, in het Westelijk deel van Venezuela gelegen, zich van al het benoodigde voorzagen. Naar Coro brachten de handelaars van de binnenlanden hunne producten, die daar opgekocht werden door agenten van Curaçaosche handelshuizen.

Den naam van Vrijhaven bleef Curaçao behouden; nog in 1849 wordt in art. 2 van het ‘Reglement op den in-, door- en uitvoer van koopmanschappen voor het eiland Curaçao’, opgenomen het volgende ‘De haven van Curaçao blijft voor den in-, door- en uitvoer van allerlei koopmanschappen, om het even met welke schepen en uit welke landen ook aangebragt, geheel vrij’. Thans is onze haven feitelijk niet langer een vrijhaven. Het patentrecht naar den maatstaf van 1 percent van de waarde der ingevoerde goederen is door een ‘recht op den invoer’ vervangen. En dit recht, hoewel nog in de wandeling patentrecht genoemd, is geleidelijk tot drie percent opgevoerd. Naar versterking van middelen wordt omgezien en wijl de grondbelasting op dit eiland buitengewoon hoog is in vergelijking met elk ander land, neemt men de toevlucht tot een verhooging van het invoerrecht om de uitgaven te dekken van de administratie, die meer en meer stijgen.

Het mag niet beweerd worden dat het enkel deze verhooging van het invoerrecht is, waaraan de achteruitgang van den Curaçaoschen handel in de laatste jaren is toe te schrijven. Andere oorzaken hebben daartoe medegewerkt.

In de eerste plaats, de omstandigheid dat de meeste landen en steden, die zich op Curaçao van koopmanschappen en levensmiddelen, als tarwemeel enz. voorzagen, in verbinding zijn gekomen met Europa en de Vereenigde Staten van Noord-Amerika.

In de tweede plaats, en dit is de voornaamste oorzaak van dien achteruitgang, de vijandelijke houding van de elkander opgevolgd hebbende regeeringen van Venezuela tegenover Curaçao. De beide havens in de nabijheid van ons eiland, zijn meermalen voor den buitenlandschen handel gesloten verklaard. Coro en Maracaibo konden niet dan door den omweg van Porto Cabello bereikt worden; en alsof dit niet genoeg ware, werd een additioneel recht van 30 percent op den invoer van goederen uit de Antillen gesteld. Dit laatste was een nekslag voor den Curaçaoschen handel.

Kan de Curaçaosche handel opnieuw zijn vorigen bloei terugkrijgen?

Eene vraag, welke niet licht te beantwoorden is.

Veel hangt van omstandigheden af.

Elke belemmering van den handel door onze administratie dient tegen gegaan te worden.

Al is Curaçao geen vrijhaven, het is toch niet een haven waar strenge douane-maatregelen in toepassing gebracht mogen worden, wil men den schijn behouden van vrijhaven. Het woord Douane aan den voorgevel van een gebouw, aan den waterkant, maakt een slechten indruk. En de geringe inkomsten, welke het invoerrecht op de weinige goederen door vreemdelingen aangebracht opbrengt, kunnen nimmer geacht worden de kosten te dekken aan dat toezicht verbonden.

Al jaren wordt vooral door de Engelsche regeering bij het Gouvernement van Venezuela aangedrongen op de afschaffing van het additioneele invoerrecht; nog te vergeefs. Trinidad wordt daardoor in gelijke mate als Curaçao getroffen.

Ons bestuur behandelt Venezuela met de grootst mogelijke vriendelijkheid; het verbod van den uitvoer van wapenen, hier in de laatste dertig jaren bestaande, is een daad van vriendelijke bejegening, waarvoor Venezuela erkentelijk diende te zijn; doch zijn Gouvernement toont zich niet dankbaar voor dezen maatregel.

Men leidde uit deze woorden niet af, dat wij dat verbod opgeheven zouden wenschen te zien. Er zijn hier wel enkelen die meenen dat door een opheffing van dit verbod van uitvoer van wapenen druk op het Gouvernement van Venezuela kon worden uitgeoefend; wij zijn het met hen geenszins eens, want Trinidad heeft geen zoodanig verbod van uitvoer van wapenen en oorlogsmateriëel, en het additioneel recht treft ook dat eiland in zijn handel met de Oostelijke provinciën van Venezuela.

In een voordracht door den heer H.J. Martijn in een openbare Algemeene Vergadering van ‘Moederland en Koloniën’ gehouden, wees de spreker op het verschil in de politiek tegenover den handel in de Nederlansche Oost-Indische koloniën en de Britsche. ‘Bij ons wordt de handel getolereerd, bij onze Engelsche naburen gefêteerd.’ Wij kunnen daarover geen oordeel vellen, doch meenen dat ook hier, zoo niet gefêteerd, de handel op eenige aanmoediging van de zijde van het bestuur aanspraak mag maken. Die aanmoediging kan licht geschieden, door eenvoudig alles wat den vrijhandel belemmert of belemmeren kan, achterwege te laten. Het denkbeeld dat het enkel door belastingen, waardoor de handelstand getroffen wordt, is dat men tot versterking van middelen komen moet, dient opgegeven te worden, wil men eene mogelijke herleving van den handel van Curaçao niet tegenhouden.

Er zijn velen die meenen dat, nu de Vereenigde

[p. 139]

No. 22. Hofje van de plantage Zuurzak
met oude put waaruit het water nog door handenarbeid opgehaald moet worden.

Staten evenals Engeland en Nederland in de afschaffing van het additioneel recht van 30 percent in Venezuela belang hebben, wijl dit recht ook op goederen uit Porto Rico en Cuba komende, geheven wordt, er veel kans bestaat dat gemeld additioneel recht tot het verledene zal gaan behooren.

In de laatste maanden is echter de toepassing van dien maatregel - de heffing namelijk van het additioneel recht - verscherpt, wijl ook op goederen in onze haven van het eene schip op het andere overgeladen, dat recht in Venezuela geheven wordt.

Een eerste gevolg van deze nieuwe bepaling is geweest dat de stoomschepen van de Fransche transatlantische Compagnie niet langer onze havens aandoen.

No. 23. Gezicht op de plantage Savonet.
Links dividivi-boomen, rechts ziet men dammen welke in de laatste jaren in grooten getale worden aangelegd om het regenwater tegen te houden. Ook ziet men hier eenige nieuwe putten, waaruit het water door middel van windmolens opgepompt wordt om de hofjes te besproeien.

[p. 140]

De scheepvaart van Curaçao is ontegenzeggelijk in de laatste dertig jaren toegenomen. Doch dit is niet de koloniale scheepvaart.

In vroegere jaren kon de gemeenschap van Curaçao met andere havens in onze nabijheid gelegen niet onderhouden worden dan door onze schoeners. Zij waren veel in getal en maakten goede zaken. Daardoor werden niet enkel aan de eigenaars dier schoeners groote winsten verzekerd, maar aan velen uit de mindere standen een goede broodwinning geschonken.

Eigenlijke reederijen bestonden hier in die tijden weinig, de meeste schoeners hadden tot kapitein den eigenaar. Aanzienlijke winsten werden door die eigenaars van schoeners, die terzelfder tijd handel dreven, in die tijden behaald.

Door het in de vaart komen van stoomschepen in deze wateren is de zoogenaamde koloniale scheepvaart niet langer hetgeen zij geweest was. Doch aan den anderen kant is ons eiland doordien het in de vaarplannen van verscheidene stoomvaartmaatschappijen is opgenomen, indirekte betrekking op geregelde tijden met verschillende havens gekomen. Dit is voorzeker voor het eiland een groote aanwinst. De aanmoediging van de zijde van het koloniaal bestuur aan de scheepvaart is niet te ontkennen, integendeel de meest vrijgevige bepalingen zijn in onze verordeningen opgenomen om de haven van Curaçao door de stoomvaart in verbinding te brengen met het buitenland. En ook op onze koloniale schoeners, die de paketvaart tusschen Curaçao en de naburige havens en eilanden onderhouden, worden die vrijgevige bepalingen in toepassing gebracht.

Aan deze milde behandeling van de zijde van het Gouvernement is het toe te schrijven, dat de koloniale scheepvaart, in weerwil van de mededinging der stoomschepen, zich nog staande houden kan.

De schoeners, thans in de vaart en alhier te huis behoorende, zijn grooter en beter in alle opzichten dan die welke vroeger onzen handel bedienden.

Enkel op éen punt is er voor onze scheepvaart reden van klagen. Niet zelden gebeurt het namelijk, dat door Venezolaansche kustwachters de schoeners en barken, welke tusschen Caraçao en Bonaire en Aruba varen, aangehouden worden, en nu en dan naar een der havens van de republiek gevoerd, alwaar de bemanning aan mishandeling blootgesteld is, niet zelden gevangen gezet wordt. Van schadevergoeding geen sprake. Slechts onlangs, toen door arbitrage commissies, na de protocollen van 1903 te Washington gesloten, de grieven van de vreemde natie's tegen Venezuela beslist zouden worden, werd aan enkele dier aangehouden schepen schadevergoeding toegekend, echter niet eerder betaalbaar dan nadat de voorkeur hebbende natiën, Engeland, Duitschland en Italie, hare vorderingen zullen hebben ontvangen. Ware met kracht door onze regeering bij eene eerste ongewettigde aanhouding van schepen, onder Nederlandsche vlag varende, opgetreden, de kustwachters zouden zich in den vervolge wel gewacht hebben onze schoeners aan te houden en gevankelijk naar een der havens van Venezuela te voeren. Die aanhouding vindt niet zelden plaats in volle zee, op een grooten afstand van de Venezolaansche wateren.

Voor eenige jaren werd een schoener, onder Engelsche vlag met zout geladen, uit Curaçao naar Trinidad, door een dier kustwachters aangehouden en naar Porto Calo gevoerd; de Britsche regeering eischte schadevergoeding en het gouvernement van Venezuela kende die toe tot een groot bedrag.

Niemand die aan Venezuela het recht zou willen ontzeggen om zijn kusten te bewaken en den invoer van goederen in contrabande te weren. Worden zulke schepen aangehouden, in de nabijheid van de kust van Venezuela, zij hebben geen reden tot klagen. Maar schepen, welke uit Curaçao of de nabijliggende eilanden der kolonie op reis zijn, en geen contrabande goederen aan boord hebben, worden herhaaldelijk aangehouden, onderzocht, en dit ver van de kusten van die republiek. Tegen deze ongewettigde handeling heeft men bezwaar. En die handelingen zullen eerst dan ophouden als het Nederlandsch gouvernement daartegen met kracht opkomt.

In vroegere tijden, toen de geheele handel van Curaçao afhankelijk was van de vaart der koloniale schoeners en van enkele zeilschepen uit Nederland en New-York was die handel op een gezonder voet dan thans. Hetzelfde verschijnsel, dat zich overal elders vertoond heeft, doet zich ook hier gevoelen. Door de verbeterde gemeenschap met de groote wereld, door de voordeelen welke hieruit ontstaan, door de ontwikkeling der betrekkingen met het buitenland, is groote wedijver in het leven geroepen. Dit komt ongetwijfeld het algemeen ten goede, maar voor den handelstand is het minder voordeelig.

Waren er hier in vroegere jaren slechts enkele huizen, die in onmiddellijke betrekking stonden met Europa en Noord-Amerika, thans is het aantal van rechtstreeksche invoerders zeer talrijk. De wedijver is zoo groot, dat wel beweerd kan worden dat op Curaçao de prijzen van waren en goederen, bij verkoop in het klein, lager zijn dan zelfs in de landen van productie dier goederen en waren.

Curaçao brengt weinig voort.

Een voorname oorzaak van dit gemis aan landbouwproducten is te vinden in de droogte; slechts enkele gewassen zijn daartegen bestand. Niettemin is hier de landbouw, in verband met de veeteelt, een der nijverheidstakken, waaraan niet weinigen zich wijden. In de laatste jaren wordt hier bij den landbouw irrigatie in toepassing gebracht; door middel van windmolens wordt het water uit de putten opgepompt en de velden worden daarmede begoten. De aanplant van oranjeboomen is in de laatste jaren toegenomen; de oranjeschillen van Curaçao worden overal in Europa als de beste beschouwd door likeurstokers, schillen van minder geurigheid worden uit verscheidene plaatsen in de tropen naar Europa verzonden en door deze concurrentie is in de laatste jaren de prijs van de Curaçaosche schillen in Nederland zoowel als in Frankrijk merkelijk gedaald. De aloëcultuur is op het hoofdeiland bijna opgegeven; op Aruba echter is deze cultuur een der voornaamste takken van

[p. 141]

nijverheid. De bereiding van het sap wordt nog op zeer primitieve wijze gedaan; proeven in het groot in vorige jaren genomen om door een betere bereiding een beter product te verkrijgen zijn met geen goede resultaten bekroond geworden. Niettemin, zooals de bereiding nog op Aruba plaats vindt, levert zij werk aan niet weinige arbeiders, terwijl de eigenaars der gronden met aloë beplant, daarin, zij het al karig, een middel van bestaan vinden.

Een der weinige voortbrengselen van Curaçao en de naburige eilanden der Kolonie, dat op betrekkelijk groote schaal uitgevoerd wordt, is de dividivi, welke als looistof in Europa, vooral in Engeland en Duitschland, gebezigd wordt. Dit product, dat als van bijzonder goede hoedanigheid in die landen

No. 24. Haven met lossende schepen.

beschouwd wordt, vordert weinig werk, behalve het garen, zoodat ten deze eigenlijk van geen nijverheidstak gesproken kan worden. De dividivi-boomen, hoewel bestand tegen de droogte, worden nu en dan door een ziekte, hier pest genaamd, aangetast en verdorren dan.

De zoutindustrie, die op Curaçao, Bonaire en St. Martin op groote schaal uitgeoefend wordt, verschaft werk aan een zeer groot getal arbeiders. Het product, ofschoon nog op primitieve wijze verkregen, is van zeer goede hoedanigheid, en de hoeveelheid zout, welke de pannen jaarlijks leveren, mag wel als groot beschouwd worden. In vroegere jaren werden door de eigenaars der zoutpannen groote winsten behaald, daar het artikel, vooral te New-York, tegen zeer goede prijzen koopers vond.

Herhaaldelijk is er van hier uit aangedrongen op een wijziging van de bepalingen ten deze in Nederland bestaande, waardoor de invoer van zout uit Curaçao naar het moederland mogelijk zou worden gemaakt.

Kon het zout naar Nederland gezonden worden, een nieuwe markt zou voor het artikel worden geopend, en die tak van nijverheid een groote vlucht kunnen nemen, ten bate van de arbeidende klassen en de eigenaars der zoutpannen.

In de laatste tijden is hier de prijs van het zout voor uitvoer vooral naar Columbia bestemd, merkelijk gedaald, in die mate zelfs dat de winsten, welke de eigenaars der pannen daaruit trekken, uiterst gering zijn geworden. En dit jaar is het invoerrecht op zout in Columbia verhoogd, zoodat nog niet met eenige kans op zekerheid voorzien kan worden welk lot de zoutindustrie van Curaçao tegemoet gaat. De toekomst schijnt vrij donker.

Wanneer men beschouwingen leveren wil over de nijverheid van Curaçao, dan ziet men zich geplaatst tegenover een dor veld. Eigenlijke nijverheid vindt men hier weinig, en de weinige takken, welke in vroegere jaren hier uitgeoefend werden, moesten door veranderde omstandigheden in de meeste gevallen worden opgegeven, wijl zij niet langer afzet vonden voor hunne voortbrengselen.

Ouden van dagen kunnen zich nog herinneren hoe vroeger op Curaçao, uit tabak van Santo Domingo en Porto Rico ingevoerd, groote hoeveelheden sigaren werden gemaakt, die naar de omliggende landen en ook naar Nederland werden uitgevoerd. En thans zijn het sigaren uit Nederland, welke hier worden ingevoerd, terwijl die industrie geheel en al heeft opgehouden. Tijdens den Spaansch-Amerikaanschen oorlog van vóor eenige jaren, werden hier inrichtingen geopend tot het maken van cigaretten, uit gesneden tabak van de Vereenigde

[p. 142]

Staten ingevoerd. Doch zoodra de vrede was hersteld en uit Havana betere cigaretten konden worden verkregen, moest die industrie hier opgegeven worden. Een invoerrecht van tien percent der waarde van sigaren en cigaretten, tot bescherming vooral van de cigaretten-industrie baatte niet; Curaçao mocht niet tegen Havana concurreeren.

Een nijverheidstak, waardoor velen uit de mindere standen voordeel trokken, was en is nog in mindere mate het maken of vlechten van stroohoeden. De hoeden, uit de zoogenaamde ipijapa gevlochten, gaven een goede broodwinning aan velen, en nog vóór een paar jaren was deze hoedensoort in Frankrijk en Engeland zeer gezocht.

Groote hoeveelheden werden hier door de kooplieden ingekocht tegen nogal goede prijzen en vonden gunstigen afzet in Europa.

Door de Maatschappij tot bevordering van Landbouw, Veeteelt, Zoutwinning en Visscherij worden pogingen in het werk gesteld om ook de industrie van hoeden maken en vlechtwerk te bevorderen. Deze Maatschappij gesteund door het koloniaal bestuur, beijvert zich om verbetering in den algemeenen toestand van het eiland en van de kolonie te brengen.

Zij wijdt vooral hare aandacht aan de bevordering van den landbouw. Een der gewassen, welke hier groeien en tieren kunnen is de agave, en deze cultuur wordt door het koloniaal bestuur, niet enkel aangemoedigd, maar ook gesubsidiëerd.

Over de katoenteelt loopen de meeningen nogal uiteen; terwijl eenigen die als een mogelijke bron van inkomsten voor de planters beschouwen, betwijfelen velen of daardoor eenige noemenswaardige uitslag verkregen kan worden.

Door de regeering in het Moederland worden in den laatsten tijd maatregelen beraamd om den stand van zaken in de West-Indische koloniën te verbeteren. Het is te hopen dat die maatregelen, en de uitgaven welke zij veroorzaken, blijken mogen wel beraamd en goed besteed te zijn.

De meening is echter algemeen dat een verbetering van den toestand slechts te verkrijgen is door een herleving van den handel, en deze herleving hangt van omstandigheden af; de taak van het bestuur ten dezen dient zich te beperken tot het wegnemen van alle belemmeringen, welke zoodanige herleving in den weg staan.

Bloeit de handel dan stijgt vanzelf de waarde der grondeigendommen, en neemt de algemeene welvaart toe.

De slechte toestand, waarin Curaçao zich op dit oogenblik bevindt, is hoofdzakelijk toe te schrijven aan den achteruitgang van den handel op dit eiland.

De kwijnende toestand van den handel heeft Curaçao in den toestand gebracht, waarin het nu verkeert; herleeft de handel, dan zal verandering van dien toestand volgen.

A. Jesurun.