Neerlandia. Jaargang 9
(1905)– [tijdschrift] Neerlandia– Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermdNoord-NederlandVerslag der Algem. Verg. van Groep Nederland, gehouden 22 April te Dordrecht.Vertegenwoordigd waren de Afdeelingen: Amsterdam, Arnhem en Omstr., Dordrecht en Omstr., 's-Gravenhage en Omstr., Haarlem en Omstr., Hoorn en Omstr., Leiden (Burg. Afd.), Oostelijk Flakkee en Rotterdam, uitbrengende te zamen 38 stemmen. Van de bestuursleden waren aanwezig: Dr. H.J. Kiewiet de Jonge, Voorzitter, Mej. E. Baelde, Prof. J. te Winkel, Prof. P.J. Blok, Dr. J.B. Schepers, P.J. de Kanter en C. van Son. Afwezig met kennisgeving: Mevr. N. Van Zuylen-Tromp, Dr. F. Buitenrust Hettema, J.J.B. van der Chijs, Luit. D.A. Eekhout, Dr. P.V. Sormani. De Voorzitter sprak een openingswoord waarin hij deed uitkomen dat nu het Verbond flink op de beenen staat, de tijd van krachtige werkzaamheid is aangebroken. Naast de bescherming van de taal heeft het Bestuur gemeend die van den geestelijken eigendom onzer schrijvers ter hand te mogen nemen, vandaar de motie over de Berner-Conventie, die om de belangrijkheid het eerst aan de orde werd gesteld. Het waren voornamelijk de heeren Herman Robbers en Dr. J.B. Schepers, die elkander als voor- en tegenstander bekampten, de laatste op grond dat n.z.m. onze volksontwikkeling door aansluiting van Nederland bij de B.C. zal worden geschaad, ook in Zuid-Afrika. De verdediging van den heer Robbers ging uit van het rechtvaardigheids- | |||||||||
[pagina 85]
| |||||||||
en zedelijkheidsbeginsel, dat wij niet mogen nemen wat ons niet toekomt en een schrijver waarborg mag eischen, dat zijn werk goed vertaald wordt. Na woord- en wederwoord werd de bestuursmotie met algemeene stemmen op die der Afd. Haarlem (4) en van Dr. Schepers na aangenomen. Aan de orde werden nu gesteld de voorstellen der Afdeelingen. Voorstel I van 's-Gravenhage betreffende het richten van een verzoek aan de verschillende departementen van Alg. Bestuur om misbruik van vreemde woorden in ambtelijken stijl tegen te gaan, werd na verdediging en toelichting door den heer J.J. Schluiter met alg. stemmen aangenomen. Voorstel II, verzoek aan de Regeering om aan commissie te benoemen tot onderzoek van het Spelling-vraagstuk, werd om het onzijdig standpunt tot heden door het Verbond ingenomen, ingetrokken. Voorstel III eveneens, nadat de heer S. van Lier (Amsterdam) uit zijn ervaring verschillende mededeelingen had gedaan, die de vergadering den indruk gaven, dat een Nederlandsche Stoombootdienst op Zuid-Afrika vooralsnog tot de vrome wenschen moet blijven behooren. Na de pauze protesteerde de toen ter vergadering gekomen voorsteller, de heer P. van Meurs (Den Haag) tegen het afvoeren der beide voorstellen, welke hij niet had kunnen verdedigen, omdat hem de wijziging der dagorde niet bekend was. Voorstel IV, verzoek aan de Ministers van Oorlog en Marine, om de militaire muziekkorpsen mede te doen werken tot het verbreiden van Ned. muziek, zangwijzen en liederen, wordt na toelichting door den heer P. Cool, aangenomen. Mr. A.H. Brandt (Velp) uitte nog den wensch prijsvragen uit te schrijven voor Ned. korpsen. In de pauze werd gestemd. Gekozen werden als vertegenwoordigers in het Hoofdbestuur: Dr. H.J. Kiewiet de Jonge (aftr.), P.J. de Kanter (aftr.), J.D. Baron van Wassenaer van Rosande, 's-Gravenhage en Dr. H.F.R. Hubrecht, AmsterdamGa naar voetnoot*). Dr. N. Mansvelt had 1 stem, Th. Nolen 2, S.M.A. Van Schaeck Mathon 9 stemmen. De aftredende bestuurders van Groep Nederland P.J. de Kanter, C. van Son, dr. F. Buitenrust Hettema, dr. H.J. Kiewiet de Jonge, Prof. dr. J. te Winkel, en Prof. dr. P.J. Blok, werden met bijna algemeene stemmen herkozen. Voor mevr. Van Zuylen-Tromp, die mededeeling had gezonden met het oog op haar drukke werkzaamheden liever te worden vervangen, werd gekozen mej. Cath. van Rennes. Inmiddels waren de 10 antwoorden op de prijsvraag voor een reclameplaat tentoongesteld en werd de uitslag bekend gemaakt. De beoordeelingsraad bestaande uit de heeren Prof. Henri Evers (Delft), A. le Comte (Delft), Prof. Alfr. van Neste (Antwerpen), keurde geen der ontwerpen waardig bekroond en uitgevoerd te worden. De uitgeloofde prijzen werden verdeeld als volgt: Motto ‘Schets’ 50. - gld. Motto ‘Met Moeder een’ 50. - gld. Motto ‘Eenheid’ 25. - gld. De andere inzenders ontvangen een herinnering in den vorm van een boek- of plaatwerk. De beste ontwerpen zullen in Neerlandia worden afgebeeld. De vergadering machtigde het Bestuur een nieuwen wedstrijd uit te schrijven met prijzen van 250. - en 100. - gld., terwijl dan zal gezorgd worden voor een uitgebreide bekendmaking. Vervolgens las de Secretaris zijn | |||||||||
Jaarverslag over 1904.Waar de zetel van Groep Nederland, zoowel als die van het Hoofdbestuur Dordrecht is en de Dagelijksche Besturen voor ⅔ uit dezelfde leden bestaan, is het niet te verwonderen dat de werkzaamheden van het Hoofdbestuur en de Hoofdgroep van het A.N.V. dikwijls samengaan of ineenloopen en het eerste meermalen de taak der tweede overneemt, vooral waar het de belangen geldt der verspreide deelen van den Ned. Stam over de geheele wereld, welke, nog niet tot een groep of afdeeling vereenigd, administratief tot Nederland behooren. Veel belangrijke zaken, waarbij Nederland onmiddellijk als hoofdstam betrokken is, zal men dan ook in het jaarverslag van den Alg. Secr. te boek gesteld vinden. Hoofddoel der groepen blijft vooreerst nog het wekken van belangstelling in zoo ruim mogelijken kring, het aansporen tot meestrijden voor verhooging der zedelijke en stoffelijke kracht van den Ned. Stam, het verschaffen eindelijk van een zoo groot mogelijk bedrag aan het Hoofdbestuur om dit in staat te stellen te komen tot daden en stichtingen. Te dien opzichte is het ledental de krachtmeter met duidelijkste aanwijzing. Gelukkig wijst de balans over 1904 weer een niet onbelangrijke stijging aan. Het jaar begon met 2810 leden in Nederland. Op 31 Dec. bedroeg dit 3122; telt men daarbij de verspreide leden in het buitenland niet tot een groep of afdeeling behoorend dan is 't eindcijfer 3244.
Tengevolge van de nieuwe richting en uitbreiding die door het Hoofdbestuur aan doel en streven van 't Verbond werd gegeven, neergelegd in de nieuwe statuten, was een herziening van het Groepsreglement noodzakelijk. Ze nam de Alg. Verg. in Mei voor een groot gedeelte in beslag. De voornaamste wijzingen betroffen het aantal vertegenwoordigers in het Hoofdbestuur, dat tot 6 werd uitgebreid en het door de Afd. aan de Groepskas af te dragen gedeelte der ledenbijdragen, hierin bestaande dat van de eerste f200 of minder ⅖ en van de rest ¼ voor de Afd. beschikbaar blijft. Deze bepaling heeft een vermindering der inkomsten van de groote Afd. ten gevolge gehad. Op genoemde Alg. Verg. werden als bestuursleden herkozen de heeren J.J.B. van der Chijs, prof. dr. J.H. Gallée, Th. Nolen, prof. dr. J. Woltjer en gekozen de heeren prof. P.J. Blok en Luit. D.A. Eekhout. Als blijk van groote erkentelijkheid en hooge | |||||||||
[pagina 86]
| |||||||||
waardeering werd de afgetreden voorzitter. prof. dr. H. Kern met algemeene stemmen tot eerelid benoemd. Naar aanleiding van de voorstellen der Afd. werden door het Groepsbestuur voorbereid en voor zoover ze het geheele Verbond betreffen onder leiding van het Hoofdbestuur gebracht:
Ongerekend het onderhouden van de betrekkingen tusschen leden, afdeelingen en bestuurders, en den veelomvattenden arbeid om de zich steeds uitbreidende organisatie goed loopende te houden, trachtte het Bestuur doel en streven nog te bevorderen door: a. Het verstrekken van inlichtingen aan naar 't buitenland vertrekkende Nederlanders en het verschaffen van aanbevelingen bij Verbondsleden in de plaats van bestemming. Hierbij wordt uitgegaan van het beginsel dat alle Nederlanders over de geheele wereld elkaar tot steun moeten zijn. b. Uitwisseling van sprekers en zangers tusschen Noord en Zuid. In het bijzonder worde hier het herhaald en zeer gewaardeerd optreden vermeld van het Gentsche koor onder den hr. Oscar Roels en van de Vlamingen Hullebroeck en De Vos. c. Aan de voornaamste stoomvaartmaatschappijen te Rotterdam en Amsterdam werd een verzoek gericht op de leestafels hunner booten Neerlandia en enkele geschriften van het A.N.V. te willen leggen. Een 5-tal verklaarde zich bereid. Aan den Antwerpschen tak van Groep België werd verzocht hetzelfde te doen. De uitslag der in die richting aldaar aangewende pogingen is ons niet bekend. Alleen waarschuwde men ons er niet te veel verwachting van te hebben daar de meeste maatschappijen Engelsche of Duitsche ondernemingen zijn, die weinig of niets voor het A.N.V. voelen. d. In afwachting aan de prijsvraag-reclameplaat werden aan de Afdeelingsbesturen, die er prijs op stelden, gewone aanplakbiljetten gezonden, bedrukt met beknopt, duidelijk omschreven doel. e. Het Deventersch Taal- en Letterkundig Congres werd benut om in Overijsel, waar het Verbond nog geen vasten voet had, leden te werven. Het gelukte een 50-tal nieuwe toetredingen in de Congresdagen te bewerken. Het gevolg van de belangrijke rol, die de Vierde Afdeeling van 't Congres (die der Algemeene Stambelangen) speelde, was dat onderhandelingen konden geopend worden over het stichten eener Afd. Deventer en Omstreken: De gewekte geestdrift mocht niet dooven, het gewonnen terrein niet verloren gaan. Dat er heel wat gebriefwisseld moet worden eer zoo'n Afd. tot stand komt, weet men zoo niet. En wie de werkzaamheid van het D.B. der Groep afmeet naar het aantal nieuwe afdeelingen zou voor 1904 geen hoogen dunk krijgen van zijn ijver. Feitelijk toch vereenigden zich alleen de Utrechtsche leden tot een Burger- en een Studentenafdeeling. De vier nieuwe afdeelingen (Deventer, Groningen en 2 Amsterdamsche Studenten Afd.) waarvan het laatste no. van Neerlandia melding mocht maken, bewijzen echter het tegendeel. Zij zijn almee het gevolg van onzen stagen arbeid om de nog onontgonnen terreinen te bewerken. De nu gestichte Studenten-afdeeling aan de Vrije Universiteit is het gevolg van een in Nov. en Dec. gevoerde briefwisseling met den heer M. Uytenhoudt, stud. te Amsterdam, ten einde een door het A.N.V. gesteunde adresbeweging onder de Ned. en Vlaamsche Studenten op touw te zetten om den heeren Mac. Donald c.s. te Stellenbosch geluk te wenschen met hun, sinds met gunstigen uitslag bekroonde poging om den Engelschen avonddienst in de Hollandsche kerk aldaar afgeschaft te krijgen.
Gaan wij thans nog in 't kort na op welke wijze de Afdeelingen van Groep Nederland op haar terrein in 1904 hebben meegearbeid aan de versterking van het stambewustzijn, het wekken hier en levendig houden daar van den Ned. geest, het bestrijden van lauwheid en onverschilligheid voor eigen taal en volksbestaan. Arnhem en Omstreken: Al valt over het afgeloopen jaar een toename van het aantal leden te vermelden, het is niet van dien aard, dat het Afd. bestuur er met tevredenheid op terug kan zien. Waar steden met een geringer zielental als Dordrecht op dubbel zooveel leden kunnen wijzen, blijkt dat nog velen ontbreken, die zeker zouden zijn toegetreden, indien niet onvoldoende bekendheid met doel en streven van het Verbond hen had weerhouden. Pogingen werden daarom in het werk gesteld om door een rondzendbrief de aandacht op 't Verbond te vestigen. Men wachtte daarvoor op de door het Hoofdbestuur toegezegde propagandamiddelen, die nog op zich laten wachten. Voor de leden kon een Peter-Benoit-avond worden gegeven. Dordrecht en Omstreken: Door middel van de pers heeft deze afd. getracht de aandacht van publiek op het misbruik van vreemde woorden te vestigen. In Nov. trad de heer Vogel van Delft voor de leden op met het drama Starkadd. Voor de leden is te veel gezegd, want ondanks de milde bepalingen van toegang | |||||||||
[pagina 87]
| |||||||||
was er geen volle zaal. En toch betrof het hier een avond die veel kunstgenot schonk. Het ledental bleef ongeveer gelijk. 's-Gravenhage en Omstreken zond een belangrijk verslag in, waaruit blijkt dat ze flink vooruit ging, waartoe de uitbreiding tot de omstreken het hare bijdroeg. Uit de ontvangsten groot f1157.99 kan men het krachtig bestaan dezer Afd. afleiden. Met groote ingenomenheid wordt gewag gemaakt van den kunstavond, welke met de tegenwoordigheid van H.H.M.M. de Koningin en Koningen-Moeder werd vereerd, en die plaats had in de met schilderijen van Mesdag versierde groote zal van Pulchri Studio. De Afd. verleende ook weer steun aan de Boekencommissie en was vertegenwoordigd bij de begrafenis van Paul Kruger. Met betrekking tot den strijd tegen het onnoodig gebruik van vreemde woorden, zegt het verslag: ‘Een door het bestuur uit zijn midden benoemde Commissie, bestaande uit Mejonkvr. van Hogendorp, de heer M. Emants en mr. A. Telting, beijverde zich om onder winkeliers en neringdoenden het besef ingang te doen vinden dat het gebruik van vreemde talen meestentijds onnoodig en belachelijk heeten moet. Ofschoon bij velen dit streven afstuitte op onvoorschilligheid en de kracht der gewoonte viel toch ook te wijzen op gevallen, waarin de juistheid der gemaakte opmerkingen werd erkend en tot vervanging van uitheemsche door Nederlandsche winkelopschriften werd overgegaan. Ten einde waar een dergelijke verandering onkosten tengevolge zou hebben, eenige tegemoetkoming te kunnen geven kreeg de Commissie van het Bestuur de beschikking over een zeker bedrag, waarvan in enkele gevallen reeds gebruik is gemaakt. De ondervinding in 1904 opgedaan geeft grond voor de overtuiging, dat indien slechts op den ingeslagen weg wordt voortgegaan, het misbruik zoo al niet geheel overwonnen, dan toch stellig zeer belangrijk ingeperkt zal worden.’ Haarlem en Omstreken. Uitgaande van de stelling, dat stilstand achteruitgang is, noemt de secretaris den toestand der Afd. niet bevredigend. Het doel van 't A.N.V., dat toch het belang van personen, zoowel als dat der gemeenschap beoogt, blijkt ook in Haarlem nog maar zeer onvoldoende bekend. Voor de Afd. trad op gen. Van Zijl, bij welke lezing een inzameling ten bate der Boeren gehouden werd. Ook kon men den leden een Benoit-avond aanbieden. De aftredende voorzitter Dr. Garrer werd tot eerelid benoemd. Burgerafd. Leiden heeft in 1904 bij voortduring getracht haar ledental te vergrooten. Geen gelegenheid lieten de bestuurders voorbijgaan om op te wekken leer- en leesboeken af te staan aan de bekende Rotterdamsche Commissie. Met de Studentenafd. werd steeds o.a. bij de uitvoering van 't Vlaamsche zangkoor op de meest aangename wijze samengewerkt. De bekende omzendbrief aan neringdoenden werd in 100 ex. verspreid; het bestuur heeft er goede uitkomsten van gezien. Pogingen werden ook in het werk gesteld stadgenooten te bewegen bij de beoefening der sport het gebruik van Engelsche woorden tot de hoogst noodige te beperken. Den leden werd een voordrachtenavond der heeren Hullebroeck en De Vos aangeboden. Studentenafd. Leiden zond een zeer opgewekt verslag over haar 2e levensjaar. Het ledental steeg tot over de 200, waardoor slechts 3 afd. van Gr. Ned. boven haar staan. Dr. Hendrik Muller hield voor de leden een boeiende lezing over West-Indië. De afd. werd vertegenwoordigd op het 5e Vlaamsche Studenten-Congres, waar een der afgevaardigden de wenschelijkheid van vacantie-cursussen bepleitte. De hoogleeraren Blok, Kallf, Lorentz en Verdam verklaarden zich bereid leergangen te geven. De plannen zijn afgestuit op gebrek aan doorzettingsvermogen bij de Vl. studenten. Dit jaar hoopt men beter te slagen. De Afd. bezorgde behalve te Leiden ook uitvoeringen van Oscar Roels' koor te 's-Gravenhage en Schiedam. Ten slotte wordt nog gemeld, dat pogingen in het werk werden gesteld om de leemten aan te vullen die nog bestaan in het onderwijs in het Rom. Hollandsch recht, terwijl de bestendige commissie tot het geven van inlichtingen aan vreemdelingen, die te Leiden willen komen studeeren, verschillende wenken en inlichtingen gegeven heeft. Nijmegen en Omstreken. Het ledental ging vooruit als gevolg van een rondschrijven in stad en omstreken verspreid. Toch is het doel van 't A.N.V. voor velen nog te weinig tastbaar; het groote publiek vraagt vooral naar de stoffelijke belangen. De kas liet niet toe den leden een uitvoering voor hun lidmaatschap aan te bieden. Een kunst- of feestavond is echter in voorbereiding. Rotterdam ging slechts 15 leden vooruit en telt nog maar 240 leden. De Rotterdamsche leden worden daarom met nadruk opgewekt wat meer en beter in eigen kring te werken ten bate van het Verbond. De Afd. gaf een kunstavond gewijd aan zang, muziek en voordracht, terwijl ook een bijeenkomst met Gen. Kritzinger en Ds. van Heerden plaats gehad. Het bestuur liet zich bij de begrafenis van Paul Kruger vertegenwoordigen. Moge de Afd. niet zulk een krachtig bestaan leiden, zij kan altijd met trots wijzen op de Boeken-Commissie, die dank zij de groote werkzaamheid van bestuurs- en enkele gewone leden der Afd. zulk een hoogst nuttigen arbeid kan blijven verrichten. Schiedam. Het ledental dezer Afd. steeg van 47 tot 65. Zij verleende steun aan de B.-C., liet het koor van Oscar Roels optreden en richtte een Kritzinger en Van Heerdenavond in. Voor een kleine stad leidt deze Afd. een werkzaam en bloeiend leven. Utrecht en Omstreken werd opgericht in Mei op aanstichting van de hoogleeraren Gallée en Muller. Besloten werd, waar het kon met de Studentenafdeeling samen te werken. Dr. Kiewiet de Jonge hield in Dec. een lezing. | |||||||||
[pagina 88]
| |||||||||
Van de Afdn. Amsterdam, Fivelingoo, Hoorn en Omst., Leerdam en Omst., Oostelijk Flakkee en de Utr. Studentenafd. kwam geen verslag in. Als dit een bewijs is, dat ze geen geschiedenis hebben en dus gelukkig zijn, heeft het Bestuur daar niets tegen. De heer Sporry werd wegens zijn bevordering tot luitenant, als vertegenwoordiger van het A.N.V. aan de K.M.A. vervangen door Jhr. F.J.A. Calkoen.
Aan het eind gekomen moet ook ditmaal een ‘dankbaar maar niet voldaan’ worden neergeschreven. Toch, de stichter van het Verbond en zijn getrouwen versagen niet. De teleurstellingen, die zij op hun weg naar het nog zoo ver gelegen doel ontmoeten, kunnen hen het geloof aan de heerlijke roeping van het A.N.V. niet ontnemen. Briefkaarten als van een dameslid, die kort na haar toetreden bedankte, omdat ze haar geld liever voor een ‘werkelijk goed doel’ besteden wilde, behooren gelukkig tot de zeldzaamheden. Daartegenover staan tal van sympathie-betuigingen met bemoedigende waardeering. Maar de grootste steun voor aanvoerders blijft toch altijd een krachtig leger achter zich, Als ieder lid zijn plicht deed - de steeds trouwe wervers niet te na gesproken - kon dat leger van ruim 3000 man in één jaar tijds gemakkelijk verdubbeld worden. Steunt daarom allen krachtig het Bestuur, geeft practische wenken, arbeidt in eigen kring zooveel in uw vermogen is en tracht ieder nog niet-aangeslotene te overtuigen dat het de plicht is van elk waarachtig Nederlander om lid te zijn van het Algemeen Nederlandsch Verbond.
Na eene opmerking van den heer J. Rasch, dat er wel geestdrift te Utrecht is, maar het Afd. bestuur krachtiger werkzaam kon zijn en een mededeeling van prof. Te Winkel, dat het verslag der Afd. Amsterdam wel bestaat, maar door ziekte van den secretaris niet is verzonden, wordt het Jaarverslag goedgekeurd.
Hierna las de penningmeester, de heer P.J. de Kanter, de rek. en verantw, voor, die in uitgaaf en ontvangst 5517,245 gld. bedraagt, met een batig saldo van 4665,84 gld. De begrooting voor 1905 werd vastgesteld op 6320. - gld., met een vermoedelijk batig saldo van 4645 gld. Beide werden goedgekeurd. Het voorstel der Afd. Haarlem omtrent krantenzendingen naar het Buitenland werd ingetrokken, na inlichtingen door de heeren Dr. W. van Everdingen en J.J. Griss, secretarissen der Boekencommissie, die aantoonden dat reeds geschiedt wat Haarlem verlangde, maar dat uitbreiding en dus meerdere steun wenschelijk blijft. De heer Mac Leod (Den Haag) vroeg nog welk standpunt het A.N.V. inneemt ten opzichte der zeemanshuizen, waarop de heer De Kanter antwoordde, dat oprichting niet in de bedoeling ligt, alleen het verstrekken van geestelijk voedsel. De heer Mac Leod zeide in dezen medewerking toe van den Zeemansbond. Over een nagekomen voorstel der Afd. Rotterdam om 100. - gld. beschikbaar te stellen voor een volksliederenavond werd niet gestemd, aangezien, zooals de penningmeester opmerkte, er reeds een post op de begrooting voorkomt tot steun aan de Afdeelingen voor bizondere doeleinden, waaruit het gevraagde kan worden verleend. Mej. Baelde deed mededeelingen over de liederavonden te Gent, welke zij een enkele maal bijwoonde. Het plan is ook reeds in Amsterdam en Den Haag ter hand genomen. Ten slotte stelde de Voorzitter de volgende motie voor: ‘De vergadering machtigt het bestuur van groep Ned. zulke maatregelen te nemen, die kunnen leiden tot samenwerking van de verschillende vereenigingen, die ten doel hebben de bevordering van de lichamelijke en zedelijke opvoeding en bestrijding van de tuchteloosheid der Ned. jeugd buiten de school en geeft het voor dat doel voorloopig een crediet van 200 gld.’ Hoewel niet op de dagorde voorkomend, meende het Bestuur instemming der vergadering te mogen verwachten. Mr. Brandt (Velp) juichte het plan zeer toe, terwijl Prof. Blok waarschuwde tegen het te wijd trekken van den kring onzer bemoeiïngen en voorstelde het crediet tot op 100 gld. te brengen, wat werd aangenomen. De heer Van Duinen (Hoorn), maakte ten slotte nog een opmerking over het verduitschen der Holl.-kolonie te Petersburg, wat door den heer Cool (Den Haag) werd weersproken. De voorzitter wenschte dit punt in Neerlandia behandeld te zien en sloot daarna de vergadering, die door 36 leden werd bijgewoond, waaronder belangstellenden uit Utrecht, Dordrecht, 's-Gravenhage, Amsterdam en een damesbestuurslid der pas opgerichte Afd. Provincie Groningen.
De Secretaris van Groep Nederland: C. van Son. |