Neerlandia. Jaargang 7

Nederlanders in den Vreemde.

Indien ergens, dan is zeker de vorming van het Algemeen Nederlandsch Verbond en het verschijnen van zijn orgaan Neerlandia door de Nederlanders in den Vreemde met groote blijdschap begroet. Zij hopen dat waar het gelden zou de belangen van den Nederlandschen stam te behartigen (art. 2,b), er in de eerste plaats zou gedacht worden aan de echte Nederlandsche burgers, gevestigd in vreemde landen en zij gronden hun meening daarop, dat de statuten als doel van het Verbond, behalve het streven naar ons aller ideaal voor Vlaanderen en Zuid-Afrika, aangeven het levendig houden van den Nederlandschen geest onder de Nederlanders in en buiten Nederland en het verkrijgen van Nederlandsche Consuls (ambtenaren) in den vreemde die Nederlandsch verstaan (art. 3, g.h.) Ofschoon het Verbond reeds van 1898 dagteekent en Neerlandia zijn zevenden jaargang ingaat, is het slechts in den loop van de oorlogsjaren dat, dank zij de algemeene belangstelling in alles wat Zuid-Afrika betreft, de Nederlandsche Kolonie te Constantinopel meer algemeen kennis heeft gekregen van het bestaan van het Verbond en dat het orgaan zijn intrede heeft gedaan in onze kringen.

Zoo de heldhaftige strijd van onze stamgenooten in het door hun bloed roodgeverfde zwarte werelddeel geen anderen praktischen uitslag zou hebben, en het tegendeel moge de toekomst bewijzen, dan het opwekken van den nationaliteitszin bij de Hollanders zoowel in Holland zelf als in het buitenland, ook dan reeds zouden wij aan het Boerenvolk een onmetelijke schuld van dankbaarheid hebben voor de vermeerderde kennis in den vreemde omtrent alles wat Holland en de Hollanders betreft.

Deze omslag in de publieke opinie is sinds eenige jaren door den Transvaalschen oorlog teweeggebracht, en wij Nederlanders gevestigd buiten Nederland, bemerken beter en veelvuldiger dan wie ook in het Vaderland, de toename in waardeering van ons nationaal karakter en de betere kennis van onze zeden en gewoonten bij vreemde naties, en deze verandering is zóó groot dat wij thans met denzelfden trots als de vroegere Romein het Civis Romanus Sum uitsprak, kunnen zeggen dat wij Hollanders, en de Boeren van ons bloed zijn.

Tot dusverre was de kennis omtrent Nederland zeer luttel, de waardeering nog veel minder. Zeer beschaafde buitenlanders wisten dat Holland een land was, waar landbouw en veeteelt bloeide, spraken hoogstens nog van bolgewassen en Edammer kaas en gaven op over de zoo slecht verdiende reputatie van zindelijkheid van het Nederlandsche volk.

Zoowel hier in Turkije, als op mijn reizen door Zuid- en Centraal Europa, kon ik steeds bemerken hoe weinig menschen wisten dat Nederland een Koninkrijk was, eens zelfs was ik in een zeer talrijk gezelschap waar eenige van academische titels voorziene Engelschen, in de war gebracht door den titel van Motley's beroemd boek over ons Vaderland volhielden dat Holland een republiek was. De Troonsbeklimming van H.M. onze geëerbiedigde Koningin, die door haar jeugdige bevalligheid en trotschen nationaliteitszin de aandacht van geheel Europa op zich vestigde, heeft hieraan eerst een einde gemaakt, maar nog heden ten dage weet slechts eene ongeloofelijk kleine minderheid van het lezende publiek dat Nederland een eigen taal heeft, dat wij Hollanders geen Duitsch spreken, en dat wij niet in dezelfde verhouding tot Pruisen staan als Baden of Beieren.

Indien ik op deze voor ons land zoo ongelukkige onkunde een zóó grooten nadruk leg, dan is het om de Nederlanders in Nederland te doen begrijpen onder welke moeielijke omstandigheden wij in het buitenland te strijden hebben, welk groot belang er het moederland bij heeft, dat hare Kolonies in vreemde landen, ik spreek hier niet van onze bezittingen in Oost- of West-Indië, bloeien en hoe weinig van overheidswege gedaan wordt in 't belang van het goede doel om de landgenooten in den vreemde met raad en daad ter zijde te staan.

Dat niet alleen de Boeren onzen steun behoeven, dat wij niet alleen ons warm behoeven te maken voor den taalstrijd in Vlaanderen, en dat ook de Hollandsche burgers die in tallooze Kolonies over de geheele aarde verspreid zijn, den steun en de hulp van het moederland waardig zijn, daarvoor wil ik trachten in de volgende regels een bijdrage te leveren.

Nederland met zijn geringe oppervlakte en zijn steeds toenemende bevolking heeft er het grootste belang bij, dat de overvloed van geleerden en industrieelen, zoowel naar onze bezittingen als naar het buitenland wordt afgeleid. Ieder geleerde die in zijn eigen land door de steeds toenemende produktie der Nederlandsche Universiteiten een kommerlijk bestaan vindt, kan zich een carrière maken in den vreemde, en de industrieelen die naar werk zoeken in het vaderland, zouden daarbuiten nieuwe industrieën kunnen grondvesten of de reeds bestaande kunnen vertegenwoordigen ten voordeele van zich zelven en van het Vaderland.

Thans gelijkt Nederland op een woud, waar de boomen zoo dicht op één staan, dat zij elkander wederkeerig tot groeien in den strijd om het bestaan belemmeren; een overplaatsing van enkele krachtige exemplaren zou zoowel henzelven ten goede komen als de anderen ruimte en licht verschaffen.

Niet genoeg is daarom de Nederlanders, die over een zeker kapitaal beschikken de zoo mogelijk tijdelijke emigratie aan te bevelen, en waar niet ieder geschikt is voor Oost- of West-Indië, voor allen staat de geheele wereld open. Langzamerhand zouden wij dan weder een ras van Hollanders krijgen, dat evenals in de tijden van Coen en de Ruyter niet aan moeders rokschoten blijft hangen en Neerlands driekleur zou doen kennen van Noord tot Zuid en van Oost tot West.

De Nederlanders toch bezitten meer dan welke natie ook, de eigenschappen om met Oostersche volkeren, ja zelfs met onze buren in West-Europa in den vreemde, op alle gebied te kunnen wedijveren; kalmte, doortastendheid na rijp beraad en volharding zijn de kenmerken van ons volk; wij bezitten tevens, en dat hebben wij op de Franschen en Engelschen voor, een zekere gemakkelijkheid om talen te leeren, onze opvoeding en ons onderricht zijn zoo, dat, waar wij in het hartje van de beschaving wonen, wij al het goede, zoowel in de wetenschappen als in al het andere van onze buren ras overnemen. Een Franschman neemt weinig over van een Duitscher en wederkeerig, de Engelschman staat geisoleerd, doch wij Hollanders bezitten een mengeling van al wat ons

[p. 3]

eigen land te voorschijn brengt en dat wat er in de vreemde goeds voortgebracht wordt.

Het is daardoor dat onze artsen en ingenieurs, zelfs de meest middelmatige, verre boven het gemiddeld peil van onderricht en opvoeding staan hunner collegaas uit West-Europa en Amerika, om van minder geciviliseerde landen niet te spreken.

En dat zulk een vestiging in den vreemde niet alleen op het fortuin van den persoon zelf invloed heeft, maar een groote kracht uitoefent op geheel het Vaderland, is daaruit te verklaren, dat zulk een Hollander, waar hij in Holland in de meerderheid zou opgaan, daarbuiten als een voorpost moet beschouwd worden van de Nederlandsche nationaliteit en een voorstrijder voor het Nederlandsche volksbestaan, voor zijn handel en voor zijn nijverheid. Om een voorbeeld aan te halen, niet om eigen lof te verkondigen, want zoo handelen wij allen, wij Nederlanders in den vreemde, een ieder in zijn eigen vak, zou ik willen mededeelen, hoe ik persoonlijk in mijn werkkring als arts o.a. de producten van onze Nederlandsche Cacaofabrieken van Houten en Bensdorp in de laatste tien jaren heb doen ingang vinden in Constantinopel en Turkije, heb doen waardeeren in kringen, die vroeger niets dan koffie dronken, thee slechts als artsenij en cacao slechts bij naam kenden.

Behalve den invloed, die zulk een in den vreemde overgeplante Nederlander rechtstreeks kan uitoefenen op de vaderlandsche industrie en den handel door het openen of het aanwijzen van nieuwe handelsbetrekkingen, heeft de maatschappelijke positie die hij zich in den vreemde verovert, een zeer groote uitwerking op de publieke opinie van het volk te midden van het welk hij zich vestigt.

Zoo eene kolonie is samengesteld uit eerbiedwaardige, onbescholden, zich in goeden doen bevindende personen, dan is het zeker dat in dat land de meening over ons Hollanders in het algemeen uitstekend zal zijn, dat men met voorliefde met ons volk zal willen handel drijven en alle voordeelen zal willen verschaffen om handelsbetrekkingen uittebreiden.

En dat dit niet alleen zoo in den vreemde gesteld is, maar eveneens bij ons, kunnen wij gemakkelijk constateeren.

Hoewel in geringer mate bij geletterden, die hun oordeel over een vreemd volk op historie en ethnologie doen berusten, oordeelt de groote meerderheid een vreemd volk naar de vertegenwoordigers, die hij toevallig op reis of elders ontmoet heeft. Heeft men op reis eenige malen Engelschen ontmoet die door hun norschheid of ongemanierdheid opvielen, dan grondt men daarop zijn meening over heel het Engelsche volk; doet men een flinke zaak met een of ander Duitsch huis, wordt goed en vlot bediend door een handelsreiziger, dan staat het geheele Duitsche volk bij zoo iemand in achting; heeft men eenige malen zich aangenaam onderhouden met eenige Franschen, teruggekeerd verklaart men het Fransche volk voor het meest beminnenswaardige en aan de spits der beschaving te staan.

Is het bij ons zoo, in hooger mate ontmoet men deze redeneering bij minder kalm oordeelende vreemde volken en ik verzeker plechtig dat de publieke opinie in Turkije heerschende over Nederlanders en Nederland berust op het gedrag der beide Hollandsche kolonies in Constantinopel en Smyrna en ik meen dat, wat voor hier geldt, ook wel gelden zal voor Perzië, China, Japan en de Staten van Zuid-Amerika.

Niet lang geleden stond de Nederlandsche naam in Turkije zeer laag aangeschreven. De oorzaak hiervan was geen politiek verschil, maar eenvoudig een gezant, op wiens moraliteit veel te zeggen viel, een drogman die later wegens een tekort in de kas werd afgezet, een consul eveneens afgezet, die oneerlijk zaken dreef en een kolonie, die uit eenige avonturiers bestond. Niemand in Turkije zou in die tijden met Nederland hebben willen handel drijven.

Slechts de onberispelijke houding van Mr. v. Tets en Mr. van der Staal, de beide laatste gezanten, van onzen tegenwoordigen consul en vooral de goede naam die de tegenwoordige Nederlandsche kolonie heeft weten te verwerven, hebben aan dezen slechten naam na groote krachtsinspanning een einde gemaakt.

De Nederlanders in den vreemde hebben om al deze redenen het recht zich als voorposten van hun natie te beschouwen; een ieder weet voor zich, dat hij persoonlijk zijn gansche volk vertegenwoordigt in de oogen van millioenen, die hem gadeslaan, dat naar zijn doen en laten de Nederlandsche naam geëerbiedigd of veracht zal worden en daarom meent hij tot waardeering hiervan, aanspraak te maken op de bescherming en erkentelijkheid van zijn vaderland en van zijn regeering.

Deze ‘voorposten’ nu, worden in het algemeen door de eigen autoriteiten als ‘lastposten’ beschouwd en behandeld.

Ik ken eene kolonie, om niet persoonlijk te worden wil ik geen namen noemen, doch overal zal het wel in dien geest zijn, waar alle Hollanders dat, wat zij zijn, geworden zijn alleenstaande en steunende op eigen krachten, ja velen zelfs trots hunne autoriteiten.

Onwillekeurig zou men meenen dat het Nederlandsche gouvernement inzag welk een invloed een groote bloeiende kolonie kan uitoefenen op de betrekkingen tusschen twee landen; zoo wij echter de toestanden in Constantinopel ontleden en ik twijfel niet of in vele steden over de geheele wereld zal mijn schrijven instemming vinden, dan bemerkt men terstond dat mijne meening niet van overheidswege gedeeld wordt.

Bijna al de Nederlandsche posten, zoowel eereambten als bezoldigde betrekkingen, waarover de legatie zou kunnen beschikken zijn in handen van vreemdelingen. Een Hollandsch gedelegeerde der Obligatiehouders van de Turksche schuld, daar waar zelfs Italianen en Oostenrijkers een door het Turksche Rijk goed bezoldigden hebben, bestaat niet, de Hollandsche belangen zijn bij de oprichting der Dette Publique Ottomane opgedragen geworden aan den Engelschen Gedelegeerde, omdat het Nederl. gouvernement slechts voorgelicht door den voormaligen gezant er zich niet voor geinteresseerd had. Het gevolg hiervan is dat Fransche, Engelsche, Italiaansche, Oostenrijksche en Duitsche gedelegeerden voor de administratie landgenooten lieten en nog steeds laten komen met zeer hooge salarissen en dat er op het oogenblik niet één Hollander in de Dette Publique te vinden is, waar wij minstens op een tiental plaatsen elk met een inkomen van 3 tot 7 duizend gulden zouden kunnen aanspraak maken.

Bij den Internationalen Gezondheidsraad hetzelfde geval, Nederland wordt vertegenwoordigd door een Grieksch arts, die aan vele Grieksche landgenooten vette posten heeft bezorgd; doch geen oratio pro domo willende houden zwijg ik hier verder over. Bij de scheidsgedingen werden tot dusver vreemdelingen benoemd, ofschoon de kolonie Nederlandsche experten in bijna alle vakken oplevert. Het geval heeft zich voorgedaan dat bij een Hollandsch-Fransche aanvaring de Hollandsche autoriteiten een Engelschman benoemden en de Franschen een gezeten Hollandsch zeeofficier. Doch nog vreemder is het geval aan de Nederlandsche Legatie zelf. De drogman, een gewichtig persoon op wien veel berust, de uitvoering zoowel als de overbrenging van bevelen en verzoeken, het raadgeven aan het gezantschap over inlandsche gewoonten en aangelegenheden, spreekt geen woord Hollandsch.

Dr. A. Coomans de Ruiter.

(Slot volgt.)