Neerlandia. Jaargang 3

Het Algemeen Nederlandsch Verbond

wil in één Bond alle krachten vereenigen, welke de Nederlandsche stam over de wereld beschikbaar heeft voor den strijd tot handhaving van zijn zelfstandigheid en zijn taal. Tot den Nederl. stam rekenen we: Hollanders, Vlamingen, Zuidafrikaansche Boeren, waar ook deze leden van één stam gevestigd zijn: Noord-Nederland (Holland); Zuid-Nederland (België); Nederl. volkplantingen in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika; Nederl. koloniën: Curaçao, Suriname, Oost-Indië; Zuid-Afrika: Kaap-Kolonie, Oranje-Vrijstaat, Zuid-afrikaansche Republiek, Natal, Bechuanaland, Masjonaland, Namaqualand, Damaraland, Portugeesch Angola (Hoempàta): Congo-Vrijstaat. Het Verbond wil bij die ver uit elkaar wonende stamgenooten het bewustzijn van staméénheid wekken en het gevoel van stamsolidariteit doen ontstaan. Het is werkzaam voor de handhaving, de verbreiding van onze gemeenschappelijke Nederlandsche moedertaal; sticht of ondersteunt Nederl. leesbibliotheken; begunstigt den Nederlandschen boekbandel; bevordert Nederl. kolonisatie en wil op ieder doelmatige wijze de zedelijke en stoffelijke belangen van onzen stam behartigen.

Het betaamt iederen Nederlander: Hollander, Vlaming, Fries, Zuidafrikaan van Nederlandschen bloede, die zelfstandigheidsgevoel bezit en iets voelt voor zijn taal, door zijn toetreding het Genootschap in zijn streven te steunen. Zoo wordt de Vereeniging een machtig organisme, waarvan de werkzaamheid ten goede gedijt voor onzen stam.

Begunstigers betalen jaarlijks ten minste 50 fr. (f 25; 40 sh.; 10 dollars.)

Beschermende leden betalen een jaarlijksche bijdrage van 10 fr. (f 5; 8 sh., 2 dollars).

Leden betalen een jaarlijksche bijdrage van ten minste 2,75 fr. (f 1.50; 2 sh. 6 d.; 65 cent Amer.).

Alle toetreders ontvangen Neerlandia, het maandschrift, door de Vereeniging uitgegeven, waardoor zij op de hoogte gehouden worden van den Nederlandschen taalstrijd over de wereld. Personen, die verlangen toe te treden, kunnen daarvan kennis geven aan een van de hieronder vermelde secretariaten.

N.B. Daar de minimum-bijdragen voortaan in België door de post ontvangen worden, kunnen nieuwe toetredende leden, die een minimum-bijdrage betalen, zich aanmelden door op een postkantoor in te schrijven op Neerlandin, Gent.

Noofdbestuur.

Voor groep A: Prof. H. Kern, hoogleeraar, Leiden; Mr. W. De Ridder, Dir. Haagsche Bank, Algem. Penningm.; Dr. H. Kiewiet de Jonge, Leer. Gymnas. Dordrecht, Algem. Secretaris; Dr. H. Schaepman, lid 2^e Kamer. - Voor groep B: Dr. J. Obrie, Hoogleeraar, Gent; Dr. Paul Fredericq, Hoogleeraar, Gent; Max Rooses, Conservator Museum Plantin Moretus, Antwerpen; H. Meert, leer. Kon. Athen., Gent.

Groepsbestuur A

(Nederland, Koloniën, Buitenland): Prof. Dr. H. Kern. Leiden, voorzitter; Dr. H.J.A.M. Schaepman, lid der Tweede Kamer, Stat. Gen., onder-voorzitter; Mr. H.J.M. Tijssens, Dordrecht, secretaris; Mr. W. De Ridder, Dordrecht, penningmeester; leden: J.J.B. Van der Chijs, jr., Delft; Marc. Emants, Den Haag; Mr. J.A. Feith, Groningen; Prof. Dr. H.J. Gallée, Utrecht; Dr. F. Buitenrust Hettema, Zwolle; Dr. J.W. Muller, Leiden; Th. Nolen, Rotterdam; O. Kamerlingh Onnes, Amsterdam; Prof. Dr. J. Te Winkel, Amsterdam; Prof. Dr. J. Woltjer, Amsterdam: Mej. Cornelia Van Zanten, Amsterdam.

Raad van Bijstand van Groep A:

Jhr. Mr. W.C.A. Alberda van Ekenstein, lid der Eerste Kamer S.G., Groningen; R.W.J.C. Van de Wall Bake, dir. N.Z.A.S.M., Amsterdam; Mr. C.J.E. Graaf van Bylandt, lid der Ged. Staten Zuid-Holland, Den Haag; J.H. Geertsema, lid der Eerste Kamer S.G., Den Haag: B.L. Gompertz, bankier, Amsterdam; S.M. Hugo van Gijn, lid der Tweede Kam. S.G., Dordrecht; Mr. J.J.I. Harte van Tecklenburg, lid der Tweede Kamer S.G., Den Haag; F.B. 's Jacob, burgemeester van Rotterdam, lid der Eerste Kamer S.G.; Mgr. Dr. J.A.H.G. Jansen, pastoor te Bunnik; M.A.D. Jolles, burgemeester van Assen; A.G. Kröller (firma Wm. H. Müller & C^o), Rotterdam; Dr. A. Kuyper, lid der Tweede Kamer S.G., Amsterdam; Dr. W.J. Leijds, Gezant der Z A.R., Jhr. Mr. A.F. de Savornin Lohman, lid der Tweede Kamer S.G. Den Haag; Mr. J.P. Moltzer, lid van den Raad van State. Den Haag; Mr. F.S. Van Nierop, dir. der Amst. Bank; Mr. N.G. Pierson, Min. van Financiën, Den Haag; W.J.H. Prinsen, lid der Eerste Kamer S.G., Helmond; Mr. H.P.G. Quack, dir. der Ned. Bank, Den Haag; Mr. J.A. van Royen, hurgemeester van Zwolle; D.F. Scheurleer, bankier, Den Haag; Jhr. Mr. L. Schorer, burgemeester van Middelburg; A.G.A. Baron Sloet tot Oldhuis, insp. L.O., Zwolle; J.F.M. Sterk, lid van den gemeenteraad, Amsterdam; Prof. Dr. B.J. Stokvis, hoogleeraar, Amsterdam; A. Stoop, dir. der Dordtsche Petr. M., Bloemeudaal.; Dr. H.P.N. Muller, Cons. Gen. Oranje Vryst., Den Haag.

Groepshestuur B.

(Zuid-Nederland, Fransch-Vlaanderen): A. Baron de Maere van Aertrijcke, voorzitter; Dr. J. Obrie, ondervoorzitter; H. Meert, secretaris; leden: Fr. Van den

[p. 6]

Weghe, leer., Kon. Ath. Oostende; J. Sabbe, leeraar Kon-Athen. Brugge; Dr. Van Steenkiste, Brugge; Prof. J. Mac Leod, Gent; Prof. P. Fredericq, id.; Eg. De Backer, id.; Dr. I. Bauwens, gemeenteraadslid, Aalst; I. De Beuker, Antwerpen; Mr. Jan Van Rijswijek, Burgemeester v.d. stad Antw.; Heuvelmans, volksvertegenwoordiger, Antwerpen; Max Rooses, id; H. Melis, id.; J. De Vriendt, volksvertegenwoordiger, Brussel; Vanderlinden, id., id.; Joh. Kesler, Leer. id.; E. T'Sjoen, id.; Fr. Reinhard, ambtenaar, Stadhuis, id.; Maurits Josson, adv., id.

Groepshestuur C

(Zuid-Afrika): Eerelid, Z.H.E. President Kruger; Voor de Z.A.R.: F.W. Reitz, Staatssecretaris, Pretoria, voorzitter; R. Gregorowsky, hoofdrechter, Pretoria, ondervoorzitter; I. Van Alphen. Postm. Gen., 1^e penningm.; Dr. H. Reinink, Dir. Staatsgymnasium, Pretoria. 1^e secretaris; Dr. F. Engelenburg, Ed. Volksstem, Pretoria, 1^o secretaris; leden: G.A.A. Middelberg, Pret.; F. du Buy, Jhb.; M. Valter, Ed. Randpost, Jhbg.; Adv. Smuts, Pretoria. - Voor de K.-K.: Ed. Heer J.H. Hofmeyr, Kaapstad; Dr Jos. Hoffmann, Paarl; Ds. J. Lion-Cachet, Burgersdorp; Ds. A. Moorrees, Paarl; B.H. de Waal, Consul-Gen. d. Nederl. Kaapstad; D.P. Van den Heever, Venterstad. - Voor den O.V.S.: J.H. Meiring, 2^e penningm.

Groepsbestuur D.

(Vereenigde Staten): Hon. Aug. Van Wijck, Ex Judge of the Supreme Court of the City of New York, voorzitter; Hon. Geo. M. Van Hoesen, Ex Judge Court of Common Pleas City a. County of N.Y.; Warner Van Norden Esq., Pres. of the National Bank of N. Amer., penningm.; Prof. Dr. H. Carpenter, Columbia University in the City of N.Y.; Samuel Decker Coykendall Esq., Presid. of the Cornell Steamboot Co.; Prof. Dr. W. Williams Jacobus, Hartford Theolog. Semin.; Prof. Dr. Geerhardus Vos, Sem. Presb. Church, Princetown, N.J., l^e secretaris; Hon. Sam. W. Pennypacker, Pres. Judge of the Court of Commons Pleas, Philadelphia; Rev. Dr. Dr. W. Eliott Griffis, Ithaca; Corns. W. Van der Hoogt, Esq., Secret. of tho State Bureau of Immigration, Baltimore, 2^e secretaris.

Secretariaten van het A.N.V.

Voor België: Villa Jan Frans Willems, Scheldelaan, Gent.

Voor Noord-Nederland: Algem. Secret.: Dr. Kiewiet de Jonge, Dordrecht.

Voor Duitschland: W.F. Van Heusden, 16, Schiff bauerdamm, Berlijn.

Voor de Vereenigde Staten: J. Kooiman, 978, Howardstreet, San Francisco.

Voor Curaçao: J. Hamelberg, Archivaris.

Voor Oost-Indië{	H.W. Bredee, Bandjarnegara, voor Midden-Java.
Voor Oost-Indië{	A.I. Beauchez, Boeboetan, Soerabaia, Java.
Voor Zuid-Afrika{	Algem. Secr.: Dr. Reinink, Pretoria, bus 564.
Voor Zuid-Afrika{	Hessing, in C.A. Steuerwald, B. 383, Pretoria.
Voor Zuid-Afrika{	Jac. Post, Bus 1064, Johannesburg.
Voor Zuid-Afrika{	D.J. Viljoen, Bus 61, Potchefstroom, Z.A.R.
Voor Zuid-Afrika{	J.C. Kruger, Burgersdorp, Kaap-Kolonie.

Voor China: M. Speelman, Shanghaï.

Voor Suriname: B.W. Juda, Paramaribo.

Voor Midden-Azië: Joh. Pater, Teheran, Perzië

Traden tot de Vereeniging toe⁽¹⁾:

L.H. Wigersma,	Pretoria, Z.A.R.
C. Van der Linde,	Pretoria, Z.A.R.
W. Klooster,	Pretoria, Z.A.R.
Jan Preyers,	Johannesburg, Z.A.R.
Tehupeiory, leerl. Dokter-djawaschool,	Weltevreden, N.O.I.
Clockener-Brousson, l^e luit. inf.,	Weltevreden, N.O.I.
Max Reitz,	Chicago, V. St.
J.D. Wardenburg,	Pretoria, Z.A.R.
H.J. Vōlkers,	Pretoria, Z.A.R.
J. Volkers,	Springs, Z.A.R.
H.J. Maade,	Springs, Z.A.R.
G.J. Raimond,	Springs, Z.A.R.
C. Buning,	Springs, Z.A.R.
C. Heyl,	Springs, Z.A.R.
J. Hornbee,	Springs, Z.A.R.
J. Smalldredge,	Springs, Z.A.R.
Jhr. J. van Kretschmar van Veen, Dir. Ned.-Z.-A.S.M. Begunstiger,	Pretoria, Z.A.R.
A.D.R. Bisschop, Vice-Consul der Nederlanden,	Pretoria, Z.A.R.	B.
F.W. Wagner,	Pretoria, Z.A.R.	B.
Mev. E.C.J. Bosch-Jaski,	Pretoria, Z.A.R.	B.
J.H. van Zuylen,	Pretoria, Z.A.R.	B.
Mev. Reynink,	Pretoria, Z.A.R.	B.
J.C. Klassing,	Pretoria, Z.A.R.	B.
J. Nieuwenhuisen,	Pretoria, Z.A.R.	B.
G. Schild,	Pretoria, Z.A.R.	B.
G Heyink,	Pretoria, Z.A.R.	B.
Mej. Schiele,	Pretoria, Z.A.R.	B.
Mej. Bantje,	Pretoria, Z.A.R.	B.
Mej. Tuyt,	Pretoria, Z.A.R.	B.
J.G. Kraan,	Pretoria, Z.A.R.	B.
J.D. Bosscher,	Pretoria, Z.A.R.	B.
F. Rompel,	Pretoria, Z.A.R.	B.
G.T.L. Bohlman, Sekret. Tweede Volksraad,	Pretoria, Z.A.R.	B.
B.G. Verselewel de Witt Hamer, lid Tweede Volksraad,	Pretoria, Z.A.R.	B.
C. Pistorius,	Middelburg, Z.A.R.	B.
Melt Brink,	Kaapstad, K.-K.	B.
D.P. van den Heever, lid Wetgevende Raad,	Vensterstad K.-K.	B.
J.C. Hietink,	Malang, N.O.-I.
Prof. Geerhardus Vos,	Princetown, N.J.V.-S.
Rev. Dr. W. Eliott Griffis,	Ithaka, N.Y.V.-S.
B. Mijs,	Springs, Z.A.R.
R. Gerntholtz,	Pretoria, Z.A.R.
C.A. Torré,	Pretoria, Z.A.R.
L. Cautereels,	Pretoria, Z.A.R.
H.W. de Wilde,	Pretoria, Z.A.R.
B. Vieyra,	Jhbg. Z.A.R.
J. Hoeck, stationsschef,	Jhbg. Z.A.R.
H.F. Walker,	Jhbg. Z.A.R.
Mevr. Symington,	Jhbg. Z.A.R.
Mej. Anna M. Swanepoel,	Jhbg. Z.A.R.
Mevr. J. Smeenk-Van Hasselt,	Pretoria Z.A.R.
D.B. Van Vleuten,	Pretoria Z.A.R.	B.

(1) B. = Beschermend Lid.

Verbetering.

- Verkeerd verscheen in de voorgaande ledenlijst de naam H.J. Schlinck in plaats van A. Dura Schlink.

We verzoeken toetredende leden hun handteekening zoo duidelijk mogelijk te schrijven. Onduidelijk schrift geeft telkens aanleiding tot moeilijkheden en vergissingen.

Men kan niet gelooven hoeveel werk in een Verbond, dat zoo in ledental toeneemt als het onze veroorzaakt wordt door onduidelijke opgave van namen. Ieder vergissing geeft aanleiding tot een verbetering in 't Stamboek, het herdrukken van een adres, verbetering in een register met gedrukte adressen, correspondentie enz., enz. Nuttelooze verspilling van tijd en geld.

Springs.

- 5 Juli j.l. werd de 7^de ledenvergadering gehouden in Springs-Hotel. Uit het verslag van den secretaris bleek, dat door het sluiten van de Springskolenmijn vele leden vertrokken waren. Het ledental bedraagt 59. De Debatclub hield geregeld vergaderingen, Leesgezelschap en Bibliotheek waren geregeld. De penningmeester noemde een batig saldo van £. 5. 7. De heer J.B. de Rooy werd tot Eerelid v.d. Tak benoemd. De werkzaamheden openden met eene lezing over ‘Rome’ door den H. Heyl. Volgden voordrachten als: Meesters Straf van J. De Vos; een kwartet zong eenige zangstukjes, terwijl piano en fonograaf opgewekte muziek gaven als omlijsting dier voordrachten.

Opkomst goed.

De Secretaris,

J. Rasch.

Tak Pretoria. Lezing van den heer F.W. Reitz. (Uit de Volksstem, vereenv. spelling).

Gisteren avond vond in de eetzaal van het Grand Hotel alhier voor de leden en genodigden van den plaatseliken tak van het Alg. Ned. Verbond de aangekondigde lezing van onze geachte Staatssekretaris plaats. De spreker had een aktueel onderwerp uitgekozen, namelik de geschiedenis van den Oranje-Vrijstaat, een onderwerp waarover de heer Reitz, als gewezen President der zuster-republiek, met geen gering gezag kon uitweiden.

Nadat de Voorzitter van den tak, Dr. F.V. Engelenburg, de aanwezigen, welke talrijk met hunne dames waren opgekomen, had welkom geheten en de toetreding tot het Alg. Ned. Verbond had aangeprezen bij ieder die hart had voor zijn taal en nationale letterkunde - het lidmaatschap is gesteld op 5 sh. 's jaars - betrad de heer Reitz het spreekgestoelte en schetste in een boeiend verhaal de geschiedenis van den Vrijstaat sedert deze Republiek als een onafhankelike Staat is opgetreden, alzo sedert 1854, toen tot eerste Président de Heer Hoffman werd gekozen, die echter minder dan een jaar deze betrekking vervulde. Daarna trad de heer Boshoff, vader van den gewezen Thesaurier-Generaal der Z.A.R. als President op en werd in 1860 opgevolgd door den heer Pretorius, tevens President der toenmalige Z.A.R. Spreker vermeldde de vele moeilikheden waarmee men in die dagen te kampen had, moeilikheden zowel in eigen boezem en met de noordelike en zuidelike naburen, als met de naturellen welke binnen en buiten de landpalen van den jongen Staat woonden. In 1864 trad de heer Jan Brand als President op en bijna een kwart eeuw voerde deze verdienstelijke staatsman het bestuur over de zuster-republiek. Na het overlijden van President Brand koos het volk den heer Reitz tot Hoofd van de Vrijstaat, welke keuze tevens het einde veroorzaakte van spreker's belangrijke lezing.

De heer A. Fischer, L.U.R. van den Vrijstaat, die op uitnodiging van het bestuur de lezing bijwoonde, sprak, daartoe aangezocht, de aanwezigen toe en gaf een vervolg op de lezing van den heer Reitz, er op wijzende hoe, onder het Staatspresidentschap van deze, de Potchefstroom-Konventie tot vaster aaneensluiting der beide Boeren-Staten was tot stand gekomen, welke Konventie zo rijke vruchten had gedragen. De heer Fischer wees tevens op het devies van den Vrijstaat, luidende: ‘Vrijheid, Geduld en Moed,’ en spoorde zijn toehoorders aan deze leus in ere te houden en in praktijk te brengen, opdat de zuster-staten mochten voortschrijden op de eervolle baan welke zij hadden uitgekozen.

Toen ten slotte de Voorzitter een motie van dank voorstelde voor beide talentvolle sprekers, gaf een daverend applaus te kennen hoezeer de avond gewaardeerd was geworden.

We wcnsen nog speciaal melding te maken van een opmerking, welke de heer Reitz maakte naar aanleiding van een recent verschenen levensbeschrijving van Sir George Grey, den stichter van het Grey College te Bloemfontein. In genoemd boek wordt meegedeeld hoe indertijd President Reitz aan de toenmaals in Australië wonende Sir G. Grey per brief het presidentschap van de Oranje Vrijstaat zou hebben aangeboden met de verzekering, dat zijn verkiezing zeker was, indien hij zich beschikbaar wilde stellen. De heer Reitz vertelde dat inderdaad zodanige brief eenmaal geschreven was, doch blijkbaar de oude heer Grey of diens levensbeschrijver als hoge ernst had opgenomen wat slechts als korstwijl bedoeld was.

_**_*

Veneenigde Staten.

Westersche Afdeeling A.N.V. Het Bestuur v.d. Westersche Afdeeling A.N.V. in de Ver. St. bestaat uit de HH. Geo Birkhoff jr.,

[p. 7]

Nederl. Consul, Chicago, Ill., Voorzitter; Prof. Dr. Henry E. Dosker, Holland, Mich., Hoogleeraar Hope College, 1^e Secretaris; John Steeketee, Nederl. Vice Consul, Grand Rapids, Mich., Penningmeester; G.J. Diekema, advocaat, Holland, Mich.; H. Hospers, Senator, Orange City, Iowa; Prof. Dr. G.J. Kollen, Pres. Hope College, Holland, Mich.; Rev. F.M. Ten Hoor, Geref. Pred., Grand Rapids, Mich., Rev. Rst. Joldersma, Geref. Pred., Grand Rapids, Mich.; Rev. Rst. Joldersma, Geref, Pred., Chicago, Ill.; Rev. A. Keizer, Chr. Geref. Pred., Graafschap, Allegan Co., Mich.; J.B. Hulst, Boekhandelaar, Grand-Rapids, Mich., 2^de Secretaris.

Den 19^en Juli zou dat Bestuur zijn eerste vergadering houden te Holland, Mich.

_**_*

Dordrecht.

- Algemeen Penningmeesterschap. - Met het oog op het steeds grooter wordend aantal der leden, heeft het Bestuur besloten, dat de kwitancies voor de bijdragen van de leden van Groep A., niet meer door den Heer Mr. W. de Ridder zullen worden geteekend, doch, dat dit zal geschieden door den Heer B.C. Montfoort als volgt:

Voor Mr. W. De Ridder,

B.C. Montfoort.

Adm.

_**_*

Neerlandia.

- Het Maandschrift van de volgende personen kwam terug: J.R. Boshoff, bus 37, Pretoria (onbekend); A.J.V.d. Walt, Gatsrand Pretoria (onafgehaald); H. Witzenleithner, p. rest., Pretoria (onafgehaald); A.J. Manifarges, bus 1064, Johbg. (onbekend); A.H. Wade, Potchefstr. (onbekend); D.J.V.d. Wetering, Randfontein; E.J. Reitgers, Randf.; J. Stenvers, Waterv. Boven (onafgehaald); H.C.M. Van Deinse, W.B. (onafgehaald); A.G. Brands, 15, Alex. Boersstr., Amsterdam (onbekend op n^r 15).

Heeren Secretarissen gelieven hier rekening mede te houden.