Neerlandia. Jaargang 3
(1899)– [tijdschrift] Neerlandia–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermdHet Algemeen Nederlandsch Verbondwil in één Bond alle krachten vereenigen, welke de Nederlandsche stam over de wereld beschikbaar heeft voor en strijd tot handhaving van zijn zelfstandigheid en zijn taal. Tot den Nederl. stam rekenen we: Hollanders, Vlamingen, Zuidafrikaansche Boeren, waar ook deze leden van één stam gevestigd zijn: Noord-Nederland (Holland), Zuid-Nederland (België), Nederl. volkplantingen in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika: Nederl. koloniën: Curaçao, Suriname, Oost-Indië; Zuid-Afrika: Kaap-Kolonie, Oranje-Vrijstaat, Zuid-afrikaansche Republiek, Natal, Bechuanaland, Masjonaland, Namaqualand, Damaraland, Portugeesch Angola (Hoempata). Congo-Vrijstaat. Het Verbond wil bij die ver uit elkaar wonende stamgenooten het bewustzijn van staméénheid wekken en het gevoel van stamsolidariteit doen ontstaan. Het is werkzaam voor de handhaving, de verbreiding van onze gemeenschappelijke Nederlandsche moedertaal; sticht of ondersteunt Nederl. leesbibliotheken; begunstigt den Nederlandschen boekhandel; bevordert Nederl. kolonisatie en wil op ieder doelmatige wijze de zedelijke en stoffelijke belangen van onzen stam behartigen. Het betaamt iederen Nederlander: Hollander, Vlaming, Fries, Zuidafrikaan van Nederlandschen bloede, die zelfstandigheidsgevoel bezit en iets voelt voor zijn taal, door zijn toetreding het Genootschap in zijn streven te steunen. Zoo wordt de Vereeniging een machtig organisme, waarvan de werkzaamheid ten goede gedijt voor onzen stam. Begunstigers betalen jaarlijks ten minste 50 fr. (f 25; 40 sh.; 10 dollars.) Beschermende leden betalen een jaarlijksche bijdrage van 10 fr. (f 5; 8 sh., 2 dollars). Leden betalen een jaarlijksche bijdrage van ten minste 2,75 fr. (f 1.50; 2 sh. 6 d.; 65 cent Amer.). Alle toetreders ontvangen Neerlandia, het maandschrift, door de Vereeniging uitgegeven, waardoor zij op de hoogte gehouden worden van den Nederlandschen taalstrijd over de wereld. Personen, die verlangen toe te treden, kunnen daarvan kennis geven aan een van de hieronder vermelde secretariaten. N.B. Daar de minimum-bijdragen voortaan in België door de post ontvangen worden, kunnen nieuwe toetredende leden, die een minimum-bijdrage betalen, zich aanmelden door op een postkantoor in te schrijven op Neerlandia, Gent. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hoofdbestuur.Voor groep A: Prof. H. Kern, hoogleeraar, Leiden; Mr. W. De Ridder, Dir. Haagsche Bank, Algem. Penningm.; Dr. H. Kiewiet de Jonge, Leer. Gymnas. Dordrecht, Algem. Secretaris; Dr. H. Schaepman, lid 2e Kamer. - Voor groep B: Dr. J. Obrie, Hoogleeraar, Gent; Dr. Paul Fredericq, Hoogleeraar, Gent; Max Rooses, Conservator Museum Plantin Moretus, Antwerpen; H. Meert, leer. Kon. Athen., Gent. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Groepabestuur A(Nederland, Koloniën, Buitenland): Prof. Dr. H. Kern, Leiden, voorzitter; Dr. H.J.A.M. Schaepman, lid der Tweede Kamer, Stat. Gen., onder-voorzitter; Dr. H.J. Kiewit de Jonge, Dordrecht, secretaris; Mr. W. De Ridder, Dordrecht, penningmeester; leden: J.J.B. Van der Chijs, jr., Delft; Marc. Emants, Den Haag; Mr. J.A. Feith, Groningen; Prof. Dr. H.J. Galiée, Utrecht; Dr. F. Buitenrust Hettema, Zwolle; Dr. J.W. Muller, Leiden; Th. Nolen, Rotterdam; O. Kamerlingh Onnes, Amsterdam; Mr. H.J.M. Tijssens, Dordrecht; Prof. Dr. J. Te Winkel, Amsterdam; Prof. Dr. J. Woltjer, Amsterdam; Mej. Cornelia Van Zanten, Amsterdam. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rand van Bijatand van Groep A:Jhr. Mr. W.C.A. Alberda van Ekenstèin. lid der Eerste Kamer S.G., Groningen; R.W.J.C. Van de Wall Bake, dir. N.Z.A.S.M., Amsterdam; Mr. C.J.E. Graaf van Bylandt, lid der Ged. Staten Zuid-Holland, Den Haag; J.H. Geertsema, lid der Eerste Kamer S.G., Den Haag: B.L. Gompertz, bankier, Amsterdam; S.M. Hugo van Gijn, lid der Tweede Kam. S.G., Dordrecht; Mr. J.J.I. Harte van Tecklenburg, lid der Tweede Kamer S.G., Den Haag; F.B. 's Jacob, burgemeester van Rotterdam, lid der Eerste Kamer S.G.; Mgr. Dr. J.A.H.G. Jansen, pastoor te Bunnik; M.A.D. Jolles, burgemeester van Assen; A.G. Kröller (firma Wm. H. Müller & Co), Rotterdam; Dr. A. Kuyper, lid der Tweede Kamer S.G., Amsterdam; Dr. W.J. Leijds. Gezant der Z.A.R., Jhr. Mr. A.F. de Savornin Lohman, lid der Tweede Kamer S.G Den Haag; Mr. J.P. Moltzer, lid van den Raad van State, Den Haag; Mr. F.S. Van Nierop, dir. der Amst. Bank; Mr. N.G. Pierson, Min. van Financiën, Den Haag; W.J.H. Prinsen, lid der Eerste Kamer S.G., Helmond; Mr. H.P.G. Quack, dir. der Ned. Bank, Den Haag; Mr. J.A. van Royen, burgemeester van Zwolle; D.F. Scheurleer, bankier, Den Haag; Jhr. Mr L. Schorer, burgemeester van Middelburg; A.G.A. Baron Sloet tot Oldhuis, insp. L.O., Zwolle; J.F.M. Sterk, lid van den gemeenteraad, Amsterdam; Prof. Dr. B.J. Stokvis, hoogleeraar, Amsterdam; A. Stoop, dir. der Dordtsche Petr. M., Bloemendaal.; Dr. H.P.N. Muller, Cons. Gen. Oranje Vryst., Den Haag. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Groepsbestuur B.(Zuid-Nederland, Fransch-Vlaanderen): A. Baron de Maere van Aertrijcke, voorzitter; Dr. J. Obrie, ondervoorzitter; H. Meert. secretaris; leden: A. Van d n Weghe, leer., Kon. Ath. Oostende; J. Sabbe, leeraar Kon. Athen. Brugge; Dr. Van Steenkiste, Brugge; Prof. J. Mac Leod, Gent; Prof. P. Fredericq, id.; Eg. De Backer, id.; Dr. I. Bauwens, gemeenteraadslid. Aalst; I. De Beuker, Antwerpen; Mr. Jan Van Rijswijck, Burgemeester v.d. stad Antw.; Heuvelmans. volksvertegenwoordiger. Antwerpen; Max Rooses, id; H. Melis, id.; J. De Vriendt, volksvertegenwoordiger, Brussel; Vanderlinden, id., id.; Joh. Kesler, Leer. id.; E T'Sjoen, id.; Fr. Reinhard, ambtenaar, Stadhuis, id.; Maurits Josson, adv., id. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 6]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Groepsbestuur C(Zuid-Afrika): Eerelid, Z.H.E. President Kruger; Voor de Z.A.R.: F.W. Reitz. Staatssecretaris, Pretoria, voorzitter; R. Gregorowsky. hoofdrechter, Pretoria, ondervoorzitter; I. Van Alphen, Postm. Gen., 1e penningm.; Dr. H. Reinink, Dir. Staatsgymnasium, Pretoria, 1e secretaris; Dr. F. Engelenburg, Ed. Volksstem, Pretoria, 2o secretaris; leden: G.A.A. Middelberg, Pret.; F. du Buy, Jhb.; M. Valter, Ed. Randpost, Jhbg.; Adv. Smuts, Pretoria. - Voor de K.-K.: Ed. Heer J.H. Hofmeyr, Kaapstad; Dr Jos. Hoffmann, Paarl; Ds. J. Lion-Cachet, Burgersdorp; Ds. A. Moorrees, Paarl; B.H. de Waal, Consul-Gen. d. Nederl. Kaapstad; D.P. Van den Heever, Venteretad. - Voor den O.V.S.: J.H. Meiring, 2e penningm. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Groepsbestuur D.(Vereenigde Staten): Hon. Aug. Van Wijck, Ex Judge of the Supreme Court of the City of New York, voorzitter; Hon. Geo. M. Van Hoesen, Ex Judge Court of Common Pleas City a. County of N.Y.; Warner Van Norden Esq., Pres. of the National Bank of N. Amer., penningm.; Prof. Dr. H. Carpenter, Columbia University in the City of N.Y.; Samuel Decker Coykendall Esq., Presid. of the Cornell Steamboot Co.; Prof. Dr. W. Williams Jacobus, Hartford Theolog. Semin.; Prof. Dr. Geerhardus Vos, Sem. Presb. Church, Princetown, N.J., 1e secretaris; Hon. Sam. W. Pennypacker, Pres. Judge of the Court of Commons Pleas, Philadelphia; Rev. Dr. Dr. W. Eliott Griffis, Ithaca; Corns. W. Van der Hoogt, Esq., Secret. of the State Bureau of Immigration, Baltimore, 2e secretaris. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Secretariaten van het A.N.V.Voor België: Villa Jan Frans Willems, Scheldelaan, Gent. Voor Noord-Nederland: Algem. Secret.: Dr. Kiewiet de Jonge, Dordrecht. Voor Duitschland: W.F. Van Heusden, 16, Schiffbauerdamm, Berlijn. Voor de Vereenigde Staten: J. Kooiman, 978, Howardstreet, San Francisco. Voor Curaçao: J. Hamelberg, Archivaris.
Voor China: M. Speelman, Shanghaï. Voor Suriname: B.W. Juda, Paramaribo. Voor Midden-Azië: Joh. Pater, Teheran, Perzië Traden tot de Vereeniging toeGa naar voetnoot(1):
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Johannesburg.- Den 19 April vond een bestuursvergadering van den Jhbschen Tak plaats, tot kennismaking met den Heer Dr. P. Van den Heever, lid van het Kaapsche Hooger Huis. Deze werd door den Voorzitter, den Heer Louw, voorgesteld, onder den naam die overal in de Kolonie geacht en geëerd was, namelijk ‘Oom Daantje’. Oom Daantje was een medeoprichter van den Afrikaner Bond en had steeds voor de Nederl. taal geijverd. Spreker hoopte wel, dat deze zijn krachtigen steun zou willen geven aan het A.N.V. Ook de Heer Stighlingh prees als vroegere medestrijder de verdiensten van d. Heer V.d. Heever en hoopte, dat het Hollandsch eenmaal in gansch Z.A, zou gesproken worden. De Secretaris J. Post gaf een overzicht van de oprichting, het doel en streven v.h. Verbond en merkte o.a. op dat men hier zou trachten op voorbeeld van Vlaanderen den invloed v.d. Vereeniging door de oprichting van damesafdeelingen te versterken. De Heer V.d. Heever dankte voor de hem betoonde eer Zijn liefde voor de taal was hem reeds als kind door zijn vader ingeprent. Hij ook zou gaarne zien, dat de dames zich het lot van het Verbond gingen aantrekken, want waar de vrouw zich voor iets interesseerde was de overwinning niet moeilijk. Het had hem getroffen, dat men hem tot nog toe in het duister gelaten had betreffende het werk van het Alg. Ned. Verb. Zijn politieke loopbaan gaf hem echter het recht, naar hij meende, om op de hoogte gehouden te worden van dergelijke bewegingen. Spreker deelde de vergadering mede, welke moeilijkheden hij destijds bij de oprichting v.d. Afrikaner Bond had. Doch tegenwerking vuurde hem juist aan. De taal van een volk was onafscheidelijk van het volksbestaan. Wanneer een volk zijn taal voor een andere opgaf, nam het daarmede een andere nationaliteit aan. In de Kolonie moest men tevreden zijn met de kruimels van de parlementaire tafel, doch in de Transvaal had het Nederl. de eerste rechten en spreker hoopte dat de invloed v.d. Republiek in deze zich steeds verder mocht uitbreiden. Zoolang hem het leven geschonken werd, zou hij bereid zijn voor de faal te strijden. De Voorzitter dankte den Heer V.d Heever voor diens rede. Het speet hem, dat men tot nog toe verzuimd had den Heer Van den Heever een plaats aan te bieden in het bestuur v. het Verbond; doch dit zou spoedig worden gedaan. - De bibliotheek, welke de Jhbsche Tak A.N.V, had voorgenomen op te richten, is thans geopend. De boekhandel Lorentz heeft er welwillend, kosteloos, de noodige ruimte voor afgestaan. Er bevinden zich thans een paar honderd goede oude en nieuwe boeken in. Onder de vertegenwoordigde schrijvers noemen wij: Schimmel, Wallis, Cats, Gerdes, Andriessen, Van Rees, Van Lennep, Verweij, Couperus, Reitz, Van Maurik, enz., alsook vertaling. Het gebruik maken van de boeken van de boeken van de bibliotheek kost driepence in de 14 dagen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pretoria.- Op Zaterdag 29 April had een vergadering plaats v.d. leden v.d. Pret. Tak A.N.V. Doel: aanvulling van 't Bestuur. Werden tot bestuursleden gekozen: A. Leys, O. Menzel, N. Groeneveld, Piet Kruger, J.C. Duplessis, C.A. Steuerwald. Tot vertegenwoordigers van den Tak op het Congres van het A.N.V. op 13 Mei werden gekozen de leden van het bestuur v. den Tak, bestaande uit bovengenoemde HH. en Dr. Engelenburg, Van der Walt, Hessing. - Verzoekschriften gingen hier rond waarbij de Volksraad verzocht wordt bij wet vast te stellen, dat de besprekingen van den Stadsraad van Johbg. in het Nederl. moeten geschieden. - Den 10 Mei trad de Heer Nico Hofmeyer, leeraar aan het Staatsgymnasium te Pretoria op in den Johbschen Tak A.N.V. met een voordracht over Tooneelen uit Afrika's Geschiedenis, waarmede hij een grooten bijval inoogste. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tak Springs en Omstreken.- Den 27 Februari werd, ter gelegenheid van den Amajubadag, de 3e maandvergadering gehouden, in Springs-hotel. Nadat de huishoudelijke bezigheden (benoeming van bestuursleden, stemming van nieuwe leden, mededeelingen over den leeskring) afgedaan waren, nam de Heer Broos het woord, tot onderwerp gekozen hebbende: Amajuba. Aan de hand van Du Plessis' laatste werk besprak spreker achtereenvolgens de bestorming van de Spitskop, de kleinere schermutselingen, brief van een ooggetuige en de Dagorde van Kommandant Joubert. Toejuiching volgde op deze vol aandacht gevolgdelezing. Een dubbel zangkwartet zong nu het Amajubalied, en het Volkslied uit den bundel van Visscher. Dan verscheen de Heer V.d. Hever achter de lessenaar en las Het Hofje uit de Camera Obscura, gevolgd door een keurige vertolking van de Rhapsodie van Liszt, door den Heer Jaques Maurer. Nadat een korte pauze was gehouden, zong het kwartet weer twee liederen. De heer Maurer las dan voor het bekende Hoe warm het was en hoe ver, van Hildebrandt. De Heer Rasch droeg twee schetsen van Justus van Maurik voor: Verhuizen en een Interview. De Heer De Rooij zong nu het Vlaggelied, door Dr. N. Hofmeijr: Die Vierkleur waai nu o'er die land, waarvan het laatste kouplet door allen meegezongen werd. Alsnu richtte de heer Broos een woord van afscheid tot den Heer Ds. Hildesheim, die met het oog op zijn verlof naar Holland, als bestuurslid aftrad. Ten slotte werd staande gezongen het Wilhelmus, waarna de vergadering gesloten werd. R. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Springs.- De 4e algemeene vergadering werd den 17 April 1899 in Springs Hotel gehouden. Een 50 tal leden en genoodigden, waaronder vele dames, waren te enwoordig. De Heer S. Broos leidde de vergadering. Na eenige huishoudelijke zaken werd dit programma gevolgd:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 7]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Daarna werden staande de Transvaalsche en Hollandsche volksliederen gezongen, waarna de voorzitter met een woord van opwekking tot aansluiten en dank voor de opkomst de vergadering sloot. J.R. - Door den Tak Springs werden als afgevaardigden naar het Congres in Pretoria gekozen de HH. S. Broos, J. Rasch en H.J. Maade. De leden wenschen er besproken te zien, o.a. de oprichting van een orgaan (weekblad) der Z.A. Afd., het beschikbaar stellen van exemplaren Statuten Z.A. Afd. voor de Takken, het gratis verspreiden van Neerlandia als propagandamiddel. Twee leden van het Bestuur, de Heeren de Rooy en Maurer traden door vertrek af. In hunne plaatsen werden gekozen de Heeren de Groot en Libosan. De Heer Maurer werd benoemd tot eerelid van den Tak Springs en Omstreken. J.R. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||