Neerlandia. Jaargang 2

Tentoonstelling van Nederlandsche Bladen.

Te Gent wordt in 1897 een Provinciale Tentoonstelling gehouden, van alle voortbrengselen van de provincie Oost-Vlaanderen.

Deze tentoonstelling verdient onze aandacht, niet alleen omdat door het Bestuur van de onderneming een eereplaats ingeruimd wordt aan onze taal in alle bekendmakingen, wat mede een vooruitgang, daar zulks voor dergelijke ondernemingen nooit is gebeurd. Dat hebben we vooral te danken aan den opvatter van het plan, den Heer Lodewijk De Vriese, beschermend lid van het A.N.V. en aan Karel Lybaert, secretaris v d. Gentschen Tak, mede de ziel van de inrichting.

Ook uit een ander oogpunt verdient deze tentoonstelling onze aandacht. Wou men l'Ame Wallonne gelooven, dan zijn de Vlamingen een volk van berooiden, terende van het zweet van de Walen. In Vlaanderen, zegt ze, bestaat noch handel noch nijverheid. 't Is de Waalsche nijverheid, die België rijk maakt. Vlaanderen zou, buiten de Walen, niets uit te voeren hebben dan penen en rapen (Ame Walonne, 6 Aug. '98). Dat is natuurlijk gekke praat, die hem van medelijken doet schokschouderen, die met de prachtige ontwikkeling van de Vlaamsche nijverheid bekend is, welke zeker voor de Waalsche niet onderdoet, tenzij op een gebied: dat van de metalen. De Provinciale Tentoonstelling zal ons toonen of de Vlamingen wel die berooiden zijn, die l'Ame Wallonne er van maakt.

In internationale Tentoonstellingen als die van Brussel en Antwerpen, waar algemeene Belgische voortbrengselen uitgestald zijn naast die van vele andere landen, komt natuurlijk de belangrijkheid van de Vlaamsche nijverheid in tegenstelling met de Waalsche niet uit, alhoewel De Naeyer's papierfabriek van Willebroeck en hun ijsfabriek telkens op die tentoonstelling een vertooning maken, waar geen tak van Waalsche nijverheid het bij haalt. Maar nu zullen wij te Gent de tentoonstelling hebben van louter Oostvlaamsche voortbrengselen, en iets kunnen we voorzeggen, zonder te bluffen: dat die tentoonstelling de Heeren van l'Ame Wallone, als ze er gelieven te komen naar kijken, met verbazing zal slaan. In zooverre is die tentoonstelling voor ons van groot belang.

Toch gaat ze ons nog rechtstreekscher aan. In die tentoonstelling zal namelijk een afdeeling Vlaamsche Letteren zijn, waarin zal te zamen gebracht worden, alles wat door Oostvlaamsche schrijvers, van 1830 af op geestesgebied voortgebracht is. Tot secretarissen van deze Afdeeling zijn benoemd de HH. Meert, secretaris Zuidnederlandsche Aldeeling van het A.N.V. en Van Hauwaert, secretaris van den Gentschen Tak. Zonder de belangrijkheid te overschatten van hetgeen door Oostvlamingen sedert 1830 op geestesgebied en in 't Neder-

[p. 8]

landsch geleverd is geworden, - het zou een heel anderen omvang hebben, waren onze hoogere standen niet volkomen verfranscht en bedienden de meest ontwikkelden zich allen voor hun geesteswerk van de volkstaal - dan toch hopen we hiervan een tentoonstelling te maken, die het bewijs leveren zal, dat de Vlaamsche letteren in één provincie, n'et zoo arm aan voortbrenselen zijn als de vijanden van onze taal willen doen gelooven.

In deze Afdeeling eindelijk zullen we een plan kunnen verwezenlijken, waar we sedert een paar jaar mee bezig zijn, namelijk een Tentoonstelling van Nederlandsche dag- week- en andere bladen en tijdschriften.

Aanvankelijk stelden we ons voor een Tentoonstelling te houden van bladen, die buiten Europa verschijnen alsook van werken in onze taal buiten Europa verschenen. Behalve dat we ons daarvoor rechtsteeks hebben gewend tot de uitgevers van dergelijke bladen en tijdschriften, hebben we hiervoor een oproeping laten verschijnen in Neerlandia Juli '96 en Aug. '97 en hebben die afl. aan uitgevers gezonden. We hebben dan ook materiaal verzameld en zijn veel dank verschuldigd o.a. aan de HH. Hamelberg te Curaçao, die ons de Curaçaosche bladen deed toekomen benevens geschriften aldaar uitgegeven en een verzameling postzegels en postkaarten van de kolonie door het postbestuur ter leen afgestaan voor onze Tentoonstelling; Juda en da Silva te Paramaribo, de Jong te Paterson, V. St.; Beauchez te Soerabaia; de firma's Dusseau te Kaapstad; Dutoit, Paarl, Kaap-Kolonie; Kolff, te Batavia; de HH. Middelberg, Van Alphen te Pretoria; Prof. Treub te Batavia; Van Ingen, Soerabaia en HH. uitgevers in de Nederlandsche Koloniën.

Het materiaal, dat thans voorhanden is, is reeds verschillende malen ten toongesteld geworden, bij gelegenheid van voordrachten over de Uitgebreidheid van ons Taalgebied te Aarschot, Tienen, Brussel, Gent, Brugge. Dit zal nog eens het geval zijn den 20 Aug. te Turnhout.

Doch nu biedt ons de Provinciale Tentoonstelling de gelegenheid om een langdurende en belangrijke tentoonstelling te houden, van 1 Juni tot 1 October, welke door duizenden menschen zal bezichtigd worden. En niet alleen zullen we uitstallen de Nederlandsche bladen, die buiten Europa verschijnen, maar ook die Noord- en Zuidnederlandsche, zoodat onze tentoonstelling een volledig overzicht zal geven van de Nederlandsche periodieken, die over de wereld verschijnen.

Om dat tot stand te kunnen brengen hebben we de hulp van al onze vrienden over de wereld noodig. Noorden Zuidnederlandsche bladen krijgen wij zelf wel bij elkaar. Maar ons materiaal van bladen buiten Europa verschijnende, aanvullen, kunnen we niet buiten de hulp van belangstellende taalgenooten.

We laten daarom een lijst volgen van de bladen - voor zoover ons bekend - die we nog altijd niet bezitten.

Zuidafrikaansche Republiek: De Vereeniging, Pretoria; De Staatscourant, id.; De Pers, id.; Het Handelsadvertentieblad, id.; De Pietersburg Wachter, Pietersburg; De Boerenvriend, id; De Vierkleur, Potchefstroom; De Potchefstroomer, id.; Transvaal (Nederl.?) Nijlstroom; De Lijdenburger, id.; De Nieuwe Middelburger, Middelburg.

Oranje-Vrijstaat: De Burger, Bloemfontein; Kaap-Kolonie: De Kerkbode, Kaapstad; Gereformeerd Maandblad, id.; Het Zuidafrikaansch Tijdschrift, id.; Het Dagblad, id.; De Volksbode, Bedford; De Oudtshoorn Courant, Oudtshoorn; Het Weekblad voor Philipstown, Philipstown; Victoria West Nieuwsbode, Victoria West; De Cradock Afrikaner, Cradock; De Kolonist, Kimberley; Worcester Standard, Worcester; Beaufort Courant, Beaufort; De Dordrecht Courant, Dordrecht; De Britstowner, Britstown; Landsvriend en Boerentolk (Bechuanaland News), Vrijburg (?); Onze Courant (waar?).

Vereenigde Staten: Friesland Journal, Friesland, Minesota; Sioux Center Nicuwsblad, Sioux Center, Iowa; De Wachter, Chicago, Illinois; Het Volksblad, id.; De Alton Democraat, Alton; De Gereformeerde Amerikaan, Grand-Rapids, Mich., en talrijke andere, welke ons onbekend zijn.

Suriname: Koloniaal Nieuws- en Advertentieblad, Paramaribo; Maandelijksch Overzicht van Handel en Scheepvaart, id.; De Nickerie Pionier, Nieuw-Niekerie.

Oost-Indië: Nieuw Bataviaasch Handelsblad, Batavia; Bintang Barat, id; Bataviaasch Nieuwsblad, id.; Hindia Olanda, id.; Java-Bode, id.; De Opwekker, id.; Pembrita-Betawi, id.; Indisch Weekblad van het Recht, id.; Tijdschrift van het Recht in Nederl. Indië, id.; Veeartsenijkundige Bladen, id.; Geneeskundig Tijdschrift v. Nederl. Indië, id.; Indisch Militair Tijdschrift, id.; Post- en Maillijst, id; Tijschrift van het Binnenlandsch Bestuur, id.; Teysmannia, id.; Natuurkundig Tijdschrift voor Nederl. Indië, id.; Mededeelingen van 's Lands Plantentuin te Buitenzorg, id.; Bijblad op het Staatsblad v. Nederl. Indië, id; Staatsblad van Nederl. Indië, id.; Tijdschrift van Nijverheid en Landbouw, id.; Tijdschrift van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs, id.; Pri scourant en Marktberichten van de Handelsvereeniging te Batavia, id.; De Express, id.; Mataram, Djokja; De Indische Landbouwcourant, id.; Het Centrum, Nieuws- en Advertentieblad voor Midden-Java, id.; Stampret Melayoe, Samarang; Tamboor Melayoe, id.; De Telefoon, id.; Het Zondagsblad, id.; Tijdschrift voor Land-, Tuin- en Boschcultuur in Nederl. Indië, id.; Indisch Maçonn Tijdschrijft, id.; Bintang Soerabaïa, Soerabaia; Soerabaiasch Handelsblad, id.; Thieme's Nieuw Advertentieblad. id.; Weekblad van Nederl. Indië, id.; Bromartani, Soerakarta; De Nieuwe Vorstenlanden, id; Advertentieblad voor Tegal, Tegal; Advertentieblad voor Cheribon en omstreken, Cheribon; Deli-Courant, Deli, Sumatra; Nieuw Padangs Handelsblad, Padang, id; Tjahaja-Sijang, Tanamangko, id.; Makkassaarsche Courant, Makassar, Celebes, Celebes Courant, id; Nieuws- en Advertentieblad, van Probolingo en omstreken. Probolingo.

Verschillende uitgevers, tot wie we ons gewend hebben, hebben onze aanvraag niet beantwoord. zoodat we op onze vrienden rekenen om ons materiaal aan te vullen.