Neerlandia. Jaargang 1

Zuid-Afrika.

In het Kaapsche Parlement zijn tijdens de bespreking van de vrede-moties woorden gesproken worden, die aan Engeland veel te denken moeten geven.

De Heer Van Rhijn, in de verdediging van zijn motie in den Wetgevenden Raad, zei o.a. ‘Wat zou een oorlog Engeland helpen? Om hier wat soldaatje te spelen, want overwinnen kan het toch niet, daar de Afrikaner, evenals in den 80-jarigen oorlog tegen Spanje, voor zijn vrijheid zou vechten.’

Door ‘den Afrikaner’ bedoelde de Heer van Rhijn gewis niet uitsluitend dien uit de Z.A.R.

De Heer Van den Heever, die de motie ondersteunde, maakte zijn gedachte nog duidelijker. Hij was juist niet bang dat er oorlog zou komen, omdat de Transvaal een land was aan het lijden geheel gewoon. ‘Mocht het echter zooverre komen, dan stond hij niet voor de gevolgen in; want banden des bloeds konden niet worden verbroken.’

De Afrikaner-partij heeft de meederheid in het Kaampsche Parlement, en zij, in wien Rhodes voorlieen zijn krachtigste steun vond, wil nu openlijk dat thans een anti-Rhodesisch-Imperiale politiek zou gevolgd worden.

In de Wetgevende Vergadering werd door den Heer Merriman een motie ingediend ‘dat de Regeering niet

[p. 6]

het vertrouwen van het Huis bezat.’ Het stemmengetal hierover was 36 tegen 36. De Speaker gaf zijn beslissende stem aan de Regeering, waardoor de motie met één stem verworpen werd. Er werd verwacht, dat het Ministerie daarop zou afgetreden zijn. Dat is niet het geval geweest.

De Heer Venter, Parlementslid, die als getuige voor de commissie van onderzoek te Londen ten gunste van Rhodes had gesproken, ondervindt, dat hij het in dezen met zijn kiezers volkomen oneens is. Op een districtsbestuursvergadering te Middelburg werd een besluit aangenomen, waarbij verklaard wordt, dat het Bestuur het ten zeerste betreurt, dat de Heer Venter den Heer Rhodes blijft volgen tegenover het nationaal gevoel; dat het hem geen stap verder ondersteunen zal als vertegenwoordiger in het Parlement; en dat het wenscht, dat de Heer Venter als Parlementslid bedanken zou, daar zijn kiezers in hem geen vertrouwen kunnen stellen.

Het Kaapsche Ministerie, dat toch aan 't roer wou blijven en dat beducht is voor de verwijdering van de Afrikaner-partij, had er een middeltje op verzonnen om weer de gunst van de Afrikaners te winnen. Er is opstand in Bechuanaland; iets moet gedaan worden met de opstandelingen en den grond dien zij verlaten en verbeurd hebben. De Afrikaner-partij wenscht, dat de grond, door deze opstandelingen verbeurd, verkocht zal worden aan blanken. De Bechuana's zijn nu teruggedreven tot in den Langberg, en nu is de vraag wat zal men doen met het door hen verlaten land? Bechuanaland werd ingelijfd op voorwaarde dat de Kolonie geen verandering zou maken in het gerechtelijk bestuur en de grondrechten van de naturellen. De eerste Minister had de zaak voor H.M. Regeering gelegd en het antwoord was toestemming in de verbeurdverklaring van den grond van de opstandelingen genomen. Maar de zaak van het gerechtelijk bestuur was nog niet opgelost. De eerste Minister wou naar Engeland gaan om bij het jubileum tegenwoordig te zijn. Hij zou van de gelegenheid gebruik maken om de zaak te regelen. Daarmee meende het Ministerie nu de Afrikaner-partij honig om den mond gesmeerd te hebben. Maar 't schijnt, dat de Afrikaner-partij niet zoo gemakkelijk te verleiden is. De Afrikaner-Bond schijnt nu krachtiger dan ooit te zullen herleven. In ledental was er sinds 1894 achteruitgang. Maar ziet, nu is het nationaal gevoel ontwaakt en een krachtige behoefte aan zelfstandig optreden doet zich gevoelen. In het district Kimberley zijn twee nieuwe Bondstakken opgericht; bij de Klipdam delverijen is ook een sterke Bondstak gevormd; tot den Kimberleyschen Bondstak zijn 100 nieuwe leden toegetreden; zoodat Cecil Rhodes toen hij onlangs te Kaap aan wal stapte, wel te vroeg zal gejuicht hebben wanneer hij de Afrikaner-partij bespottelijk wilde voorstellen door te wijzen op de vermindering in de rangen van de Bondsmannen. Bij de eerstvolgende verkiezingen stelt de Bond zich voor krachtdadig, zelfstandig op te treden. De uitslag van die te Wodehouse en te Beaufort-West is een goed voorteeken.