Nederlandse historische bronnen 9

64 Aan Van Weede van Dijkveld

Berlijn, 20 april 1672⁴⁴⁸

Ho. Ed. Geboren Heer en Neve, Ick sal seer verlangen wat Haer Ho. Mo. op mijne brieven met mijn hofmeester Joncheere afgesonden sullen believen te resolveren. Hare resolutie van den 11. deses, mij toegesonden, heb ick gecommuniceert.

En comt het gehele werck op vier à vijf pointen aen, als 48.000 rijcxdaelders, die men voor aenritsgelt tot de artillerie eijscht, ontrent 2.800 rijcxdaelders ter maent meer op de besoldinge, item, als de armée door nederlage ofte quade sieckte met 2 à 3.000 man wierde verswackt, recreuteringen voor de helft, ende dat van deselve 3.000 man ende 600 peerden tot besettinge van des heeren Curfursts Marckse en Cleeffse landen, soo de andere daer buijten mosten gaen, sullen blijven staen. Tot welcke vier pointen ick mij niet gelast vinde.

Op het eerste, hetwelcke hij tot 80.000 rijcxdaelders eijschte, heb ick gisteren noch 32.000 rijcxdaelders afgedongen. De 48.000 voorseijdt eijschen sij op dat fondament dat de heer Beverningh haer in den Munstersen oorlog gelijcke somme op een artillerie van 12.000 man heeft geaccordeert ende doen betaelen, hetwelcke, nae proportie genomen, 80.000 rijcxdaelders soude belopen, ende men can oordeelen off hier niet eenige billickheijt in steeckt.

De 2.800 rijcxdaelders spruijt daer uijt dat sij hare officieren in de regimenten meer ende hooger als wij betaelen, hetwelcke mijns oordeels van cleijne importantie is, gelijck mede het 3^e en 4^e point, want soo den oorloch continueert sullender bij succes soo veel veranderingen in het tractaet moeten gemaeckt werden, dat het eer corten sijn figure niet meer sal houden. Het vijfde point is, dat se in het tractaet niet willen admitteren het woordt van rupture tegens Vranckrijck ende Engelant, maer wel dat men tegens deselve vijandelijck sal ageren, om redenen dat des Curfursten onderdaenen in Pruijssen en Pomeren, handelende op Engelant, daerdoor souden schade lijden. Ende dat den Curfurst, brekende met Vranckrijck, bij 't rijck soude gecalangeert⁴⁴⁹ ende daervoor aengesien werden alsof hij

448 Aangetroffen in RAU, AHA, I, inv. nr. 112, met het opschrift ‘H^r van Renswoude. Item mut[atis] mutand[is] aen den H^r van Dijckveldt’: vandaar de aanhef.

449 Afgekeurd, veroordeeld.

[p. 145]

daerdoor den oorloch in hetselve allicieerde⁴⁵⁰. Het eerste heeft, mijns oordeels, wat fondament, maer het 2^e geen, doordien Vranckrijck albereits heeft gebroocken ende ongetwijffelt uijt des Curfursten lant ende over sijnen bodem, in sijn weerwil, den Staet op de steden die hem toecomen sal beoorlogen.

Zijn C.D.^t is daerin van mijn verstant, maer sijne ministers van contrarie, die alles wat se connen bedencken ende bij 't hair vatten, mij objiciëren omme, waer het mogelijck, de tractaten te verhinderen, dat mij dan soodaenige moeijelijckheijt geeft dat ick nacht noch dagh ruste hebbe. Ende ten ware de heere[n] Pelnits ende Eller, die Haer Ho. Mo. interesse met een ongemeene ijever tot noch toe hebben gesupporteert ende mij soo familliairen acces tot Sijn C.D.^t hebben geprocureert dat ick alle uyren op den dach can met hem persoonlijck spreecken, ick ware dus verre in mijne negociatie niet gecomen.

Nu sal het van Haer Ho. Mo. wijsheijt sijn, wat deselve ‘ilico’ ende sonder uijtstel daerop sullen believen te resolveren omme de gunste van deesen prins te conserveren. Prins Robbert⁴⁵¹ schrijft een civilen brief aen den Curfurst, die hij mij heeft laten leesen, waerin versoeckt uijt den name van de coningh dat hij, heer Curfurst, sich met den Staet niet wilde nader alliëren, alvoorens den Engelsen envoyé⁴⁵² hier was aengecomen, dat die hem soodanige satisfactie uijt den naem van Engelant en Vranckrijck soude geven dat hij dubbelt contentement soude erlangen.

Ick schrick tegen dat die man sal hier comen ende, soo voor sijne aencomste men mij niet authoriseert om het tractaet te sluijten, soo stel ick deselve desperaet, ende sal misschien eer lange den heere Curfurst een andere resolutie neemen, waertoe veele sijner ministers hem souden brengen, soo sij costen, dat Godt verhoede in wiens h[eilige] protectie ick U Ho. Ed. bevele - - -

[P.S.]

U Hoog Ed. believe deese aan [de] aanwesende heeren gedeputeerden van de provincie van Utrecht te communiceren, die ik hoope, het sij dat de tractaten voortgaan ofte niet, mij mijne demissie ter Generaliteit sullen helpen procureren, naerdat ick de Saxische reijs afgeleijt sal hebben.

450 Lokte.

451 Rupert, prins van de Palts, zoon van de ‘Winterkoning’ Frederik V, als legeraanvoerder en admiraal een man van gewicht in Engeland. In ARA, Arch. St.-Gen., inv. nr. 8563, nr. 210, is de (kopie)brief, d.d. ‘Witehal, 8/18 Martij 1671/2’, aan zijn, zich toen juist aan het Brandenburgse hof bevindende, ‘Verehrte Schwester’ Elisabeth, de abdis van Herford, mededelende dat een Engelse envoyé onderweg was om de keurvorst op te wekken zich met Frankrijk en Engeland ‘in Waffen zu conjungiren wieder die Holländer’. Door haar ‘credit’ aan dat hof zou zij de keurvorst kunnen bewegen tot medewerking of althans uitstel tot de komst van de Engelse gezant, die naderhand ook de hertogen van Luneburg zou bezoeken.

452 Sir William Lockhart kwam in maart in Berlijn aan. Opgenoorth, Friedrich Wilhelm, II, 124-125, noemt hem ten onrechte John (Chambers, Biographical Dictionary).