Nederlandse historische bronnen 9

[p. 60]

17 Aan Van Reede van Amerongen

Utrecht, 6 oktober 1671

rec.^a, 8 oktober 1671

Hoogh Edele WelGeboren Heere, De twee voorgaende posten hebbe ick bij manquement van stoffe aen U H. Ed. G. niet geschreven ende oock geen missiven van U H. Ed. G. ontfangen, ende nogh wete ick van het publicq niets te adviseren. Alleen bedroeft mij sonderlingh dat, off bij vele de gedreijchde swaricheden niet genoechsaem werden geapprehendeert, off bij anderen particuliere speculatiën al te veel wort toegegeven ende daerdoor den Staet gelijck als sonder beweging gestelt.

Van 't werck van Coelen hoort men wèl van quade geruchten, maer niets van remediën daertegens te gebruijcken. Aengaende de gedaghten ontrent de Croon van Vranckrijck weijgert Zeland niet alleen mede te bewilligen in het verbod van de coelewijnen¹⁵⁹, maer wil oock dat van de brandewijnen naer aenstaende januarie niet continueren. Ende daer de andere provintiën oordelen dat soodanige resolutiën, rigoureuselijck wordende geëxecuteert, de coninck van Vranckrijck souden connen brengen tot een beter verstant met desen Staet, poseert deselve in haer provinciaal advis dat die majesteijt daerdoor meer sal verwijderen ende aengeset worden. Ende spreeckt men wèl van besendinge nae Sweden ende Denemarcken, maer comt tot geen besluijt ende ondertusschen hebben andere coningen ende potentaten aldaer extraordinaris ministers.

Het particulier in onse provintie off stadt begint sigh nu wel te schicken. De burgemeester De Leeuw ende de heer Van Someren in de vroetschap betuijgen nu sigh te sullen voegen. Met den heere Dinteren ende Bot, jegenwoordigh geen ander gevolgh als misschijn van Kerckraed¹⁶⁰ maeckende, is nu drie weecken getracteert ende van deselve nogh niet positijfs erlanght. D'eenen dagh schijnt dezelve wat te geven ende d'andere verdwijnt dat wederom, daervan de vrouwe van Amerongen¹⁶¹ selfs particulariteijten - die mij soo vreemt als onbetamelijck voorcomen - sijn wedervaeren ende aen U Ed. G. ongetwijffelt sullen sijn overgeschreven ende daervan ick andere importante tot een bijeencompste, met U H.E.G. permissie, sal reserveren.

Ick can mij over de proceduyren van die heeren, als oock van sommige anderen,

159 Zeeland wilde een invoerverbod alleen in overweging nemen, indien dit ook voor granen en koolzaad zou gelden (Elzinga, Voorspel, 300). De term ‘coelewijnen’ wordt waarschijnlijk gebezigd ter onderscheiding van ‘brandewijnen’. Vgl. Fruin, Brieven van De Witt, IV, 166-176.

160 Arnoudt van Kerckraedt, lid van Utrechtse vroedschap, gehuwd met een nicht van Cornelis van Beeck: bijlage X.

161 Margaretha Tumor, echtgenote van Godard Adriaan van Reede van Amerongen.

[p. 61]

5 Facsimile van een brief van Everard van Weede van Dijkveld, RAU, AHA, I, inv. nr. 124 (brief nr. 17).

[p. 62]

met haer dicmaels hebbende geconfereert, niet genoegh verwonderen. Ende hebbe wel ondervonden dat, ingevalle men sigh niet hadde geassicureert van Van Beeck cum sociis, dat het werck van october gans in duijgen soude hebben geraeckt, voornamentlijck dat de burgemeester De Leeuw, gelijck in voorgaend is verwittight, mede begos te flauwen off eerselen. De heeren Nellesteijn ende Hamel hebben nu huijden met deselve afspraeck gemaeckt ende op morgen off overmorgen sal een bredere bijeencompste van de vrienden wesen ende sal dan blijcken dat selfs buijten de heeren Dinteren ende Both twee à drie en twintigh heeren van één sentiment sijn, soodat nae alle aparentie een gewenschte uijtslagh te wachten staet. 't Welck hopend, sal nae offre van mijn geringe dienst blijven - - -

[P.S.]

Noyt hebbe ick part gehadt aen eenigh beleijt van saecken daer met soo veel delayen, uijtvluchten ende ...^g ende buijten streecken is gehandelt, als in dese bij sommige is gedaen ende daerdoor deselve dicmaels in hasard is gestelt geweest.

Utrecht, desen 26. september 1671 [o.s.].

g Een moeilijk leesbaar woord.