Nederlandse historische bronnen 6

[p. 101]

56
Den Haag, 21 juli 1935

Eerst een woord van zeer hartelijken dank voor u beider telegrafische goede wenschen, ontvangen aan den vooravond van mijn vertrek naar Madeira. Die wenschen zijn wat de ‘goede reis’ aangaat, ten volle in vervulling gegaan, voor zooveel betreft de ‘beterschap’, echter slechts ten deele. Zooals de specialist verwachtte, heeft de zeelucht mij al spoedig van mijn ooraandoening en beginnende doofheid bevrijd, maar ik was nauwelijks 24 uur weer thuis, of die onaangename verschijnselen deden zich weer voor, zij het in veel minder mate dan vóór de reis. De dokter weet er voor het oogenblik geen anderen raad op dan elke behandeling voorloopig maar te staken en eens af te wachten wat de natuur zelve doet! Als die geen baat brengt, dan denk ik er over maar koopvaardijkapitein te worden. Dan heb ik blijvend zeelucht. De reis was èn voor mijzelf èn voor mijn zoon één doorloopend succes. Voor hen die, zooals ik, immuun zijn tegen zeeziekte, waartoe de bijna steeds kalme zee trouwens weinig aanleiding gaf, is dit toch wel een ideaal soort reizen, als men psychisch wat rust behoeft. Daar de boot uit de West 24 uur vertraging had, brachten wij te Funchal anderhalven etmaal door, in plaats van een halven, en wij hebben volop genoten van het zalige klimaat, de bloemenpracht en de mooie natuur. Zoowel op de uit- als op de thuisreis waardeerden wij verder de goede accommodatie op deze kraakzindelijke booten en de goede verzorging. Op de uitreis hadden wij maar weinige en niet interessante mede-passagiers, op de thuisreis daarentegen een volle boot en aangenaam gezelschap van Alf. Labouchère en echtgenoote (Blanckenhagen), die dezelfde trip hadden gemaakt, doch een boot eerder waren gegaan.

Om 1 uur 's middags kwam ik verleden vrijdag¹⁸¹ weder in Den Haag en een uur later zat ik in de Tweede Kamer om de over het algemeen voortreffelijke rede van Colijn aan te hooren, gevolgd door een dito rede van Oud, die echter, omdat zij zich uitsluitend op financieel terrein bewoog, minder boeiend was. Overmorgen zal nu de beslissing wel vallen. Het kabinet zelf, althans de echte politici in ons midden, ziet de zaak somber in en ik geloof dat hun pessimisme gemotiveerd is. De katholieken zijn in hun oppositie, waaraan Colijn wat de hoofdpunten aangaat niet tegemoet kan komen, veel te ver gegaan om nog terug te kunnen trekken. De eenige kans is dat zij ten slotte toch de verantwoordelijkheid niet aandurven van een roomsch-rood kabinet, de eenig denk[bare] combinatie nu de SDAP op ministersportefeuilles aanspraak maakt. Aalberse is méér dan glibberig, maar zijne positie in de partij verklaart dit. Hij zou op zich zelf dit kabinet, dat tegen zijn zin werd geformeerd, gaarne zien gaan, maar hij durft eene combinatie met de SDAP niet aan en bovendien is hij tegen devaluatie, welke bij een kabinetswisseling mijns inziens onvermijdelijk is. Om deels opportunistische, deels principieele redenen is hij persoonlijk daarom wel geneigd om een

181 19 juli 1935. Zie voor de redevoeringen van Colijn en Oud, Handelingen Tweede Kamer 1934-1935, 2195-2209.

[p. 102]

20 P J.M. Aalberse
Iconographisch Bureau te 's-Gravenhage

[p. 103]

breuk met het kabinet te voorkomen, maar in zijn eigen partij zijn er maar zeer enkelen die in dit opzicht naast hem staan. Men zegt dat hij maar vijf medestanders heeft en de 22 anderen het kabinet liever vandaag dan morgen zien aftreden. De SDAP (24 stemmen) vormen een aaneengesloten bloc tegen het kabinet en met de vier stemmen der communisten erbij, is men al aan 50. Op de kleinere en éénmanspartijen valt ook geen staat te maken. Enfin, binnen enkele dagen zullen wij het wel weten.

Ik zie alvast naar een huis uit. Ik zal mijn ambtswoning zéér missen en ook den geregelden arbeid, maar overigens heeft het ambt zelf voor mij weinig aantrekkelijks. Mijn geloof in den Volkenbond heeft ernstig geleden en met de Belgische kwestie schiet het niet op, in weerwil van de niet genoeg te waardeeren activiteit en begaafdheid van Starkenborgh. De Antwerpsche invloeden zijn te Brussel nog sterk en hier te lande is de van Rotterdam uitgaande campagne tegen elke concessie onzerzijds aan België weder aan het opleven. Voor het oogenblik zie ik dus weinig mogelijkheid om de Belgische kwestie tot oplossing te brengen en dáárin zag ik toch mijn eenige raison d'être als minister van buitenlandsche zaken. Als ik minister af ben, kom ik te Berlijn wel eens met u bijpraten.

Tot mijn spijt miste ik uw kort bezoek hier. Snouck zeide mij [dat] hij u gesproken had, en mevrouw Groeninx vertelde mij dat zij zóó genoten had van een lang en ongestoord bezoek van Nini, over wie zij mij goede berichten gaf.

Swinderen telefoneerde tijdens mijn afwezigheid, dat het Foreign Office hem gevraagd had dat wij ‘niet verder zouden aandringen’ op de uitwisseling van ambassadeurs. Hij had het ‘te druk’ om schriftelijk te rapporteeren! Ook dat is dus mislukt; Washington en Parijs willen alléén als Londen vóórgaat. Wat een teleurstelling voor mij, maar Hare Majesteit zal wel juichen.