Nederlandsch Museum. Vierde Reeks. Jaargang 3

[p. 350]

Bij vallenden avond.

Sneeuw, sneeuw.

Eenen voet dik lag zij en dekte de naaktheid der velden.

Blank en ongerept nog dezen morgend, verblindend in hare witte pracht, lag zij op de wijde, vlakke akkers. Nu is de dooi ingevallen en langzaam lost zij zich op, wegzinkend in zich zelve, ineenzakkend plotseling in voren en grachten, neerglijdend van de daken; reeds gesmolten: in koude waterdruppels vallend van de boomen.

Op de landelijke wegen, waar het verkeer het drukst is, diepe sporen van karren en kruiwagens, breede afdruksels van voeten in holleblokken, nog zichtbaar in het vuile wit. Maar in de dorpstraat: een bed van slijk; kille, zwarte modder tot aan de stoepen der huizen.

Invallende duisternis. Reeds hier en daar een lichtje in herberg of kruidenierswinkel en in de lantaarnen, die zoo even aangestoken zijn, de gele vlam van eene kleine petroleumlamp.

Geen mensch te zien.

Vrouw Lijsbeth, nochtans, moet uitgaan. Zij heeft brood noodig en koffie kan ze meteen halen. De lange rokken opschorsend, zoekt zij de netste plekjes en hare klompjes kletsen op de plaveien, die reeds bloot liggen, en in de plassen, die zij niet kan vermijden.

[p. 351]

Vuil weer, denkt zij, en het begint nu nog te regenen, bovendien, hoe onaangenaam!

Verre, nog heel verre aan het andere einde der straat, rolt zwaar en log een boerenwagen; hij komt naar haar toe, zij hoort het duidelijk. Hij rijdt naar de stad, denkt zij, naar de markt, het is immers morgen vrijdag.

Ei wat, nu zit ik midden in het water, ik ben nat tot over mijne enkels.

Onder eenen lantaarn gekomen, steekt zij achtereenvolgens het eene voetje uit, dan het andere, zij onderzoekt hare klompjes en den zoom van haar kleed. ‘Wat al vuil’, pruilt zij, ‘wat al vuil.’

Reeds is de rollende wagen dicht bij. Zij kan hem gemakkelijk onderscheiden, hoewel hij nog geen lichtje draagt en zij heeft juist geraden: eene heele lading biggen voert hij naar de markt. Nevens de traag stappende paarden schrijdt de voerman, de laarzen beslikt tot aan de knieën en de zwierende zweep in de hand. Hoe de modder spat in alle richtingen! Vrouw Lijsbeth blijft onder den lantaarn staan, wachtend totdat het logge span voorbij is en zij verder kan.

Maar zie, hoe zij schrikt! Dicht achter den wagen, beschaamd stappend in zijne schaduw, als iemand, die zich verbergen wil: eene vrouwengestalte, eene smalle, verlepte gestalte met verfrommelden hoed en scheefgeloopen schoenen. Hoe flauw het schijnsel van den lantaarn ook is, toch heeft Lijsbeth ze erkend. Voor een paar jaar was die figuur hier zoo vertrouwd op het dorp, maar wat zag zij er anders uit dan nu, hoe frisch dan en schoon, met lachenden mond en vriendelijke oogen.

En nu.

‘Lieve deugd!’ vertelt Lijsbeth in groot geheim aan

[p. 352]

hare buurvrouwen ‘zoo ellendig en zoo kaal gekleed. Mijn harte brak als ik ze zag en ik dacht: is dat Juliette van den notaris? Hoe goed, dat hare moeder zoo iets niet beleefd heeft. Neen, ik kan u niet zeggen hoe zij er uitzag, zoo armzalig, met iets avontuurlijks over zich, lijk de varende kermisgasten, die ik weleens zag. Zij plonste in het sneeuwwater met hare versleten schoenen, en haar manteltje zag zoo afgedragen, zoo ouderwetsch.

‘En’ fluisterde Lijsbeth verder, het hoofd neigend naar de luisterende vrouwen rondom haar ‘toen dacht ik: ik moet weten, waar zij heen wil en of zij zou durven naar het huis van haren vader gaan, na al het leed, dat zij hem aangedaan heeft. En toen zij ver genoeg vooruit was om mij niet te bemerken, ben ik op mijne stappen teruggekeerd en ik ben haar gevolgd, zoo stil ik kon, want ik wilde zekerheid.

Zij stapte maar altijd voort achter den wagen, totdat zij recht voor haar ouders huis was; het hek stond nog open, en toen keek zij eens rond of ook iemand haar zag en, wip, binnen was zij, in den tuin, en langs de paadjes vol sneeuwmodder liep zij naar de deur en schelde.

Ik stond, ik stond en ik dacht aan den dag - gij herinnert hem u zoo wel als ik - toen zij de duisternis afwachtte om het dorp te verlaten met dien klerk van haren vader, dien zij volstrekt huwen wilde, en voor wien zij den ouden man alleen liet.

En het scheen mij opeens, dat ik hare geschiedenis zoo goed kende, alsof zij mij deze met eigen mond verteld had: haar leven in de stad met den man, die geene broodwinning meer had en het slechts gemunt had op het fortuin, dat haar te wachten stond.

Het kleine kapitaaltje, dat zij van moederszijde bezat,

[p. 353]

spoedig verteerd en de armoede, die zij moeten geleden hebben, eer zij er toe kon besluiten tot haren vader te komen en hem vergiffenis en brood te vragen.

Zij was ondertusschen binnengegaan, maar voor niet lang, waarlijk; verder dan in de gang kan zij niet geweest zijn - en ik zag ze weer buitenkomen, het hoofd gebogen, en door het sneeuwwater, waarin haar kleed sleepte, den weg hernemen, dien zij gekomen was, terug naar hare armoede, wie weet in welken verloren hoek van welke groote stad.’

Hannah.