Nederlandsch Museum. Vierde Reeks. Jaargang 1

[p. 240]

De Fotografie der spraak en de Kinetograaf van Edison.

In de Amerikaansche wetenschappelijke tijdschriften wordt melding gemaakt van een nieuw toestel dat door den vermaarden Edison zou verzonnen zijn en moet berusten op de samenwerking van den fonograaf met de projectiën van momentfotografieën: het is op zulke wijze ingericht, dat, terwijl men de stem hoort van een sprekend of zingend persoon, men terzelfder tijd dien persoon te zien krijgt in zijne verschillende houdingen en met al zijne gebaren.

Dit onderwerp had, zoo het schijnt, al menig uitvinder bekoord; doch vóor Edison was er nog niemand in geslaagd de grootste moeilijkheid te overwinnen, namelijk een volkomen synchronisme te verkrijgen in de bewegingen der elkaar opvolgende fotografische beelden en die van den fonografischen cylinder. De beroemde natuurkundige heeft zijn doel bereikt door middel van eenen electrischen motor van eene buitengewone regelmatigheid. Volgens den Scientific American zou de uitslag zoo bevredigend zijn dat een gansch tooneel, zelfs een geheel bedrijf uit een opera aan een talrijk publiek kan voorgesteld worden.

Vooraleer ons door die - wellicht wat overdreven - verhandelingen te laten wegsleepen, willen wij uit wetenschappelijk oogpunt, de mogelijkheid onderzoeken om een stelsel te vervaardigen dat tot zulke verbazende uitslagen leidt.

Het is reeds eenige jaren geleden dat een Amerikaansch

[p. 241]

fotograaf, Heer Muybridge van San-Francisco en een Fransch natuurkundige en physioloog, de Heer Marey van het Instituut, zich beroemd hebben gemaakt door hunne momentfotografieën van bewegende voorwerpen, die eene reeks kort opeenvolgende standen voorstellen van eenen persoon die loopt of springt, van eenen vogel die in de lucht vliegt, van een galoppeerend paard, enz. Wanneer aldus nevens elkander een vijftigtal beelden op eene gevoelige plaat worden opgenomen, en dat men dan de doorschijnende positieven zeer snel, de eene na de andere, bij middel van een krachtig projectietoestel met fenakistikoopinrichting op een scherm doet verschijnen, dan worden de houdingen, de gebaren, in een woord de minste bewegingen zoo getrouw teruggegeven dat de illusie volledig is.

In eene der laatste zittingen van de Académie des Sciences te Parijs, heeft de Heer Marey eene reeks instantanés getoond die in het physiologisch station door den praeparator, Heer Demeny, waren gemaakt en die eenvoudig eenen sprekenden persoon voorstelden. Terwijl die persoon langzaam eenen volzin uitsprak, werden een vijftigtal fotografieën genomen die al de spierbewegingen van den mond afbeeldden welke voor het voortbrengen der achtereenvolgende klanken noodig waren. Als men nu die fotografieën in het draaiend toestel plaatste dat men zootrope noemt, eene wijziging van den fenakistikoop van Plateau, dan zag men inderdaad den persoon spreken, de lippen zich openen, de tanden zich sluiten, de spieren der wangen zich bewegen, de tong zich intrekken of zich uitsteken; in een woord het was de volledige illusie van het leven. Die proefneming mag dus met reden de fotografie der spraak genoemd worden; ze was zoo treffend dat een doofstomme, die gewoon was aan de bewegingen der lippen te verstaan wat hem gezegd werd, door den indruk dien de bewegende beeldjes op hem maakten den volzin kon naschrijven welke door den gefotografeerden persoon was uitgesproken.

Ziedaar dus een punt dat zonder aarzelen mag aangenomen worden.

[p. 242]

Edison maakt zijne fotografieën op eene lange strook van celluloïd met broomzilvergelatine bedekt, door middel van een krachtig electrisch licht en een bijzonder objectief, ten getalle van 46 in eene seconde. De beelden hebben 3 centimeters hoogte en staan op 3 cm. afstand van elkander. De strook beweegt zich met eene snelheid van nagenoeg éen meter in ⅒ seconde en blijft daar 9/10 seconde stil: op dit oogenblik wordt het objectief ontbloot en de fotografie opgenomen.

Om die beelden nu op een wit scherm te doen verschijnen, met de illusie van den fenakistikoop, dient een projectielantaarn met oxyhydrisch of electrisch licht, waarin de electrische motor de celluloïdstrook zeer regelmatig doet bewegen, en op het gepaste oogenblik, wanneer de band een oogenblik stil blijft, het licht door eene der vier openingen eener ondoorschijnende cirkelvormige schijf zendt, juist wanneer een der beelden zich voor het optisch toestel komt plaatsen. Daar nu al die bewegingen zich zeer snel opvolgen, behoudt het oog den indruk van een zelfde beeld in de verschillende toestanden.

Van een anderen kant, mag men veronderstellen dat Edison zijnen fonograaf tot eene groote volmaking heeft gebracht en het toestel, op merkelijken afstand, de woorden van eenen sprekenden persoon of de toonen van de muziek regelmatig kan opnemen en dezelve naderhand, met dezelfde regelmatigheid en met voldoende kracht kan teruggeven.

Om nu die twee elementen tot een kinetograaf (bewegingen afbeelder) samen te stellen, moeten beide heel automatisch en svnchronisch werken: dezelfde electrische motor brengt de twee toestellen in beweging. Wil men dus een gedeelte van een opera opnemen, dan wordt het heele stelsel op eene tafel voor het tooneel geplaatst en op een gegeven oogenblik in werking gebracht; de celluloïdstrook rolt regelmatig af terwijl de fonografische wascylinder met eenparige beweging omdraait en aldus worden licht - en geluideffecten gelijktijdig door het registreerend toestel opgenomen.

Het hervoorbrengend toestel is op dezelfde wijze ingericht;

[p. 243]

dc fotografiecamera is door den projeetielantaarn vervangen; de celluloïdstrook en de fonograafcilinder worden te gelijk door den electrischen motor in synchronische beweging gebracht.

Zoo het schijnt, zijn de proefnemingen, die door Edison reeds gedaan zijn, zeer beslissend, en is de beroemde uitvinder ijverig aan het werk om, in de algemeene tentoonstelling te Chicago in 1893, zijn toestel aan het publiek te kunnen vertoonen.

Wij zullen dus met vertrouwen breedvoerigere inlichtingen afwachten. De mogelijkheid van dat ontwerp kan zeer wel worden ingezien, zoolang het maar een enkelen persoon geldt; doch, het valt nog al moeilijk te begrijpen hoe men een heel tooneelstuk zou kunnen voorstellen. Overigens, alhoewel de twee grondstelsels, waarop de combinatie van Edison berust, elk afzonderlijk op eene heerlijke toekomst aanspraak mogen maken, toch schijnt ons het verbinden van beide enkel eene kunstgreep te zijn, die voor een oogenblik de begeestering zal opwekken, maar die van geen praktisch nut kan wezen.

Ed. Verschaffelt.