Nederlandsch Museum. Vierde Reeks. Jaargang 1

[p. 326]

Boekbeoordeelingen.

Jaarboek van het Willems-Fonds. Verslagen over het Bestuur-jaar 1890. Gent: J. Vuylsteke, 1891. Prijs: fr. 2-50 (Uitgave van het Willems-Fonds, n^r 121).

Het Jaarboek van het Willems-Fonds, dat met voorbeeldige stiptheid telken jare voor de Algemeene Vergadering rondgedeeld was, is ditmaal bijna acht maanden te laat gekomen, en dan nog is het niet volledig: aan het Verslag van het Algemeen Bestuur ontbreken de §§ over de Uitgaven, de Verschillende Werkzaamheden, de Rekening en de Begrooting. Toch heeft het Algemeen Bestuur gemeend het afgewerkte deel (LXIV + 144 blz.) aan de inschrijvers te moeten laten geworden, met de belofte het overige zoo spoedig mogelijk te laten volgen.

Niemand, die op de hoogte is van de oorzaak dier vertraging, zal er aan het Algemeen Bestuur een verwijt van maken. Wij willen die oorzaak, de ziekte en den dood van den Algemeen Secretaris, Aug. Gondry, hier op onze beurt herinneren, om de gelegenheid te hebben, hulde te brengen aan den zedigen, maar voorbeeldeloozen werker, die al zijn vrijen tijd, al zijn kracht, al zijn gaven van hart en geest over had voor de zaak van het Willems-Fonds, en wiens plaats in de Vlaamsche Beweging nog lang zal open blijven.

Wie zich de moeite wil geven, om het Jaarboek te doorbladeren, zal zich reeds een gedachte kunnen vormen van den reuzenarbeid dien het Secretariaat te verrichten heeft.

Maar ook met een ander doel moet het Jaarboek ingezien worden, namelijk om kennis te nemen van den werkkring van

[p. 327]

het Willems-Fonds, om zich van deszelfs gewicht te overtuigen en om zich op te wekken tot ruimer deelneming aan het verheven werk.

Men beseffe eerst, wat op het gebied der volksbeschaving bij middel van volksvoordrachten en volksboekerijen door de 40, zegge veertig afdeelingen dier nooit ontmoedigde maatschappij gedaan werd, en men zal te beter begrijpen wat al opofferingen van noode waren om het zoo ver te brengen; - men beseffe nadien wat er nog te doen overblijft, en men zal eveneens begrijpen dat de tijd van rusten nog niet daar is, maar dat bij allen in onze omgeving het plichtgevoel moet wakker geschud worden, om ook voor het doel van het Willems-Fonds belangstelling en... geld over te hebben.

Mocht dit het bemoedigend en aanmoedigend uitwerksel zijn van het Jaarboek over 1890.

V.

Waarheid en Droomen door Jonathan. Achtste druk, vermeerderd met een Naschrift, behelzende: Losse Bladen uit de Geschiedenis van het Boek. Leiden: E.J. Brill, 1891. Prijs, ingenaaid f. 1,40, gebonden f. 1,75.

Ook in België zijn de Waarheid en Droomen van Jonathan niet onbekend en velen zal die achtste druk niet onwellekom zijn. Den auteur, Jan Pieter Hasebroek, thans rustend predikant te Amsterdam, kent men hier beter als dichter en als uitgever van Da Costa. Toch moeten wij zijn proza nu niet meer bespreken, want ons zouden de woorden van La Bruyère kunnen toegeroepen worden: ‘Tout est dit et l'on vient trop tard....’ nadat reeds zeven uitgaven onder het Nederlandschlezend publiek haren weg gevonden hebben. Maar wij moeten er op wijzen, dat het een verblijdend verschijnsel is in onze letterkunde, dat een boek van vijftig jaren oud nog nieuw en jong genoeg bleef om een achtste uitgave te beleven, na pas in 1887 zijne zevende en in 1886 zijne zesde gehad te hebben. Dat zegt genoeg.

Wat echter aan de tegenwoordige uitgave eene bijzondere aantrekkelijkheid geeft, is het naschrift, dat ons op innemenden toon het genot beschrijft dat de gemoedelijke schrijver in die vijftig jaren van zijn werk gehad heeft. Die ‘losse Bladen uit de

[p. 328]

Geschiedenis van het Boek’ geven levens cenige welkome bijzonderheden over onze lettergeschiedenis sedert 1840. Hasebroek's Naschrift doet ons denken aan Beets' Na vijftig jaren en zoo hebben wij een vergelijkingspunt te meer tusschen Jonathan en Hildebrand, die in zoovele opzichten aan elkander herinneren.

Wij twijfelen niet of het bekende meesterstuk zal in zijn nieuwen vorm ook hier te lande veel lezers en waardeerders vinden.

V.

Recensies en Aankondigingen liggen gereed van: Carel ende Elegast door Kuijper, In de Ton door Stijns, Uit het Leven door Smits, Gedichten in Proza door Brans, Sonnetten door Priem, Kippeveer door Cosinus, Fietje's Verloving door J. Stinde, Onze beste Vrienden door Stijns, Willem de Zwijger, een Levensbeeld door Nijhoff, Glossarium van Verouderde Rechtstermen door Stallaert en Gedichten door Coelst.