Nederlandsch Museum. Tweede Reeks. Jaargang 4

[p. 259]

Boekbeoordeeling.

Histoire de la littérature néerlandaise en Belgique, par J. Stecher, professeur à l'université de Liège, membre de l'Académie. - Bruxelles, J. Lebègue et C^ie (1887), vol. in-8^o de VIII et 370 pages.

Voor al wie geen vreemdeling is op het gebied der Nederlandsche en Fransche letteren is de naam van den heer Stecher een oude bekende, en een werk van zijn handteeken voorzien, dient niet te worden ontleed en aanbevolen, maar enkel aangekondigd, om zijnen weg tot het studievertrek van den geletterde te vinden. Gedurende ongeveer de helft eener eeuw heeft de Luiksche hoogleeraar talrijke gewrochten van taal-, oordeel-, geschied- en letterkundigen aard in het licht gezonden. Daar is geene uiting van den vaderlandschen geest, of de heer Stecher sloeg ze gade met helderen blik en leefde ze meê of juichte ze toe met warm kloppend hart. Ook trok hij, van bij zijne eerste schrede op de baan der letteren, moedig ten strijde voor al wat zijn dierbaar heem, het beminde Vlaanderen, ten goede kon wezen en de Vlaamsche beweging, die grootsche en hardnekkige worsteling op België's bodem voor het behoud van den Vlaamschen volksstam geleverd, vond in hem een harer kloekste voorvechters. Weldra was het hem eene onwrikbare overtuiging geworden, dat er voor de Vlamingen geene volledige rechtsherstelling mogelijk was, zoo men er niet in slagen mocht de voor-

[p. 260]

oordeelen uit te roeien, welke tegen hunnen stam, of liever tegen hunne taal, in het hoofd der Walen geworteld zaten.

Uit die overtuiging vloeiden de vele elkander snel opvolgende schriften voort, waarin hij, met moed en gloed, er zich op toelegde zijnen Waalschen landgenooten het oog te openen voor de billijke eischen der Vlamingen en hun te bewijzen, hoe het Nederlandsch, en het Fransch vrij en ongehinderd naast elkander kunnen leven en tieren, en hoe het bestaan en gebruik dier beide talen, wel verre van een kwaad en een gevaar voor België te wezen, veeleer eene bron van stoffelijke welvaart heeten mag en de krachtigste hefboom tot een rijker en inniger zieleleven.

Aan Stecher's onverpoosde bemoeiingen om de Walen tot verdraagzaamheid over te halen, om ze tot een gezonder begrip hunner eigenlijke belangen en tot de juiste waardeering van de rechten hunner noordelijke landgenooten te brengen; aan zijne vurige begeerte om bij te dragen tot het stichten eener wezenlijke en duurzame eendracht tusschen beide rassen; kortom, aan zijne hartstochtelijke liefde tot het Belgische Vaderland hebben wij de verschijning te danken van zijne Histoire de la littérature néerlandaise en Belgique. Doch, had de schrijver niet verstandiger gehandeld, indien hij zijn werk in Nederlandsche taal had opgesteld? Die vraag heb ik ergens hooren opwerpen, hoe zonderling ze ook klinken moge; maar het is, dunkt mij, overbodig een antwoord er op te geven. Immers voor wien, en met welk doel schreef de heer Stecher zijn bock? Is het niet opzettelijk voor zijne Franschsprekende medeburgers of landgenooten, ten einde allen, die niet ziende blind en hoorende doof zijn, het vlies van voor hunne ooren te doen vallen en den blinddoek van hunne oogen weg te rukken? Hoevelen zouden er, eilaas! onder de Walen gevonden worden, die zijn boek lazen, indien het niet in het Fransch geschreven ware? Maar waarom dan de geschiedenis van heel de Nederlandsche letterkunde niet geleverd? Waarom zich tot Vlaamsch België bepaald? De reden daarvan hoeft men niet ver te zoeken, want er gaat nauwelijks één dag voorbij, of Fransquillons en Walen lachen en schimpen

[p. 261]

dat de Vlamingen noch letterkunde, noch schrijvers, noch taal bezitten. Welnu, de heer Stecher laat, hun tot antwoord, zijne geschiedenis der Nederlandsche letteren in België verschijnen, en dat antwoord klinkt luid en welsprekend ter beschaming van allen die, uit onkunde of met voorbedachten rade, de waarheid loochenen of miskennen.

In vijftien hoofdstukken die, hoewel beknopt, ruim 355 bladzijden groot in-8^o beslaan, schildert hij, met warme en schitterende kleuren, het grootsche tafereel van de wording en de ontwikkeling onzer taal en onzer letteren, in verband met de staatkundige gebeurtenissen, welke hare ontluiking en haren bloei bevorderden of vertraagden. Het leven van den Dietschen volksstam vliet daar krachtig heen voor den blik van den lezer, die met verbazing op al het groote en schoone staart door onze vaderen ook op het gebied der letteren gewrocht. Want niet een volk heeft meer geleden en gestreden, noch een voller leven geleefd dan het Vlaamsche voorgeslacht, en geen zucht steeg er ooit op uit den benauwden boezem van dat volk, geen vreugdekreet verhief zich ooit uit zijne borst ten hemel, of de naklank ervan werd in dicht of ondicht voor het nageslacht bewaard. Met voorliefde verwijlt de heer Stecher bij de indrukwekkende figuren der groote denkers, die door hun schrijven en drijven hunne stamgenooten hebben voorgelicht op de baan der beschaving en hun den schouder geboden in hunnen heldenstrijd, hier, ter afschudding van het knellend juk der middeleeuwsche burchten en kloosters, ginds ter verovering van het vrij onderzoek en het heilig recht om God te dienen naar de inspraak van eigen geest en hart.

Maerlant en Boendale, de voorloopers en baanbrekers van Luther op Vlaanderens bodem, met de hand eens meesters door den heer Stecher, uit hunne werken, als uit het leven gegrepen, verrijzen daar vóór onzen geest in den hellen glans van hun roemrijk leven en streven. Zóó treedt Marnix insgelijks levend en sprekend op voor onzen blik, hij, de vriend en helper van den grooten Zwijger in den strijd van Nederland tegen het dweep-

[p. 262]

zuchtig en geweldig Spanje. En aldus de aandacht vestigende op al wat onze vaderen schoons en goeds hebben gedacht en gevoeld en in hunne schriften verzinlijkt, leidt de schrijver zijnen lezer, door de eeuwen heen, tot op den dag van heden, en dan schetst hij hem, ten slotte, in breede trekken, bondig maar volledig, het overvloedige geestesleven van 't Vlaamsche volk sedert de stichting van den onafhankelijken Belgischen Staat.

Moge dit schoone boek door allen worden gelezen, maar voornamelijk door hen voor wie het met opzet werd geschreven, d.i. door hen die tot heden, uit onverstand of eigenbaat, middellijk of onmiddellijk het Vlaamsche volk in het duurbaarste zijner rechten misdadig krenkten. En, al bracht de lezing ervan slechts de verstandigsten onder hen tot inkeer of tot eene juistere kennis en beoordeeling van den huidigen toestand en de mogelijke toekomst van ons land, dan nog zullen wij dien uitslag verheugend heeten en den schrijver met dankbaarheid toeroepen: Gij hebt niet vergeefs gearbeid; het goede zaad door a gestrooid, is ten beste uwer stamgenooten gedijd!

Luik, April '87.

A.D.M.