Nederlandsch Museum. Tweede Reeks. Jaargang 3

[p. 256]

Boekbeoordeelingen.

Holda. Ein Elfentraum in neun Gesängen von Gustav Adolf Erdmann. - Wien, Carl Konegen, 1886. - 102 bl.

De Oostenrijksche schrijver Erdmann, wiens naam met het onderhavige lieve boekje voor de eerste maal tot ons oor doordrong, behoort klaarblijkelijk tot die school, of - uit vrees, dat dit woord den lezer moge afschrikken - tot dat soort van dichters, voor wie poëzie aan de eene, nuttighcid of zedeleer aan de andere zijde, twee aan elkander geheel vreemde begrippen zijn, en voor wie de classiekers, in tegenspraak met het woord des Latijnschen dichters: ‘omne tulit punctum qui miscuit utile dulci’, zich van zijne geheele taak heeft gekweten, wanneer hij slechts poëzie, poëzie alleen, gegeven heeft.

Holda is een dichtwerk, dat wij, om de aanminnige frischheid der gedachten, zoowel als om den bevalligen, fijnen, waarlijk elfenachtigen vorm, met de voortreffelijk geslaagde kleine epossen van Rudolf Baumbach, Frau Holle en Zlatorog, zouden willen vergelijken. Of Erdmann, evenals Shakespere, al de snaren der volle lier weet te tokkelen, zal wellicht de toekomst uitmaken. Doch, al ware het hem slechts gegeven tonen te ontlokken aan die éene zilveren snaar, waarop de oude William ons de huppelende liederen van Titania, Puck en Ariël voorspeelde, ook dan zou het de moeite waerd zijn, den zanger met open en aandachtig oor, op zijne reis door het sprookjesland te volgen.

Wat het genot des lezers niet weinig verhoogt, is het buitengewone gemak, waarmede de dichter niet slechts van zang tot

[p. 257]

zang, maar zelfs van denkbeeld tot denkbeeld, rhythmus en vaersmaat, trant en toon weet te wijzigen, zonder dat daarom, ook slechts op eene enkele plaats, zijn arbeid aan gemaakt- of gekunsteldheid lijde.

De liederen, welke de dichter zijne heldin Agnes in den mond legt (zang IV), kunnen met de beste, die Scheffel, Wolff of Baumbach in dit vak leverden, de vergelijking doorstaan. Een tweetal proefjes kunnen wij niet nalaten hier meê te deelen.

Ich ruhte am schattigen Bergeshang

und lehnt' an den Felsen mein Haupt;
ein Waldhorn in der Ferne klang
vom Gipfel grünbelaubt.

Es klang zu mir her wie ein Marchengruss

und schreckte mein blutendes Herz.
Es weckte der Erinn'rung Kuss
aufs Neu' den alten Schmerz.

Ich lauschte dem Tone, bis er schied,
das Haupt gedrückt an den Rasen:
es war ja dasselbe Jagerlied
das er stets beim Jagen geblasen.
_**_*

Wie ist so öde die Fremde;

wie sind die Herzen so kalt;
wie traurig die goldenen Felder;
wie räthselhaft schaurig der Wald!

Und doch, auch hier wohnen Herzen,

die Liebe fühlen und Lust.
Dass ich es so kalt hier finde,
macht das Eis in der eigenen Brust.

Jammer maar, dat de zang, Holda's List getiteld, niets of bijna niets tot verduidelijking des verhaals bijdraagt - een gebrek, dat Erdmanns werk met meer andere Duitsche lyrisch-epische gedichten gemeen heeft.

Dit neemt niet weg, dat het lief uitgedoste boekje ten volle

[p. 258]

verdient door alle vrienden van ware poëzie ter hand te worden genomen.

Pol de Mont.

Sprookjes van Anna Lindau, naverteld door Gerard Keiler, met illustratiën. - Amsterdam, C.L. Brinckman, 1886.

Een klein, doch allcrliefst uitgevoerd boekje, dat wij gerust allen durven aanbevelen, die zich met onderwijs en opvoeding der jeugd, hetzij in hunne hoedanigheid van ouders, hetzij als leeraars of onderwijzers, onledig houden.

Anna Lindau is, op dit oogenblik, wellicht de eenige schrijfster van kinderboeken, die zich een gezond denkbeeld vormt van hare zending, en zich dan ook volkomen van dezelve weet te kwijten.

Zij vat hare taak op als die beide onovertroffen meesters in het vak, de kunstenaar-dichter Andersen aan de eene, en de ongeletterde verteller ‘het volk’ aan de andere zijde. Met beiden is zij het eens, dat vertellen nog geenszins zedepreken hoeft te wezen, en dat, indien een sprookje met zedeles schoon mag heeten, dat in geen opzicht om, maar, wel ondanks die zedeles, het geval is.

Een opmerkzame geest, een prettige doch onschadelijke humor, veel gevoel voor het schoone en dichterlijke, en een eenvoudige verhaaltrant, ziedaar de kenmerken der Sprookjes van Anna Lindau.

Daarbij is nog te voegen, eene verrassende oorspronkelijkheid van vinding. De Sprookjesstad, Een Bezoek bij den Muziekduivel, De verkouden Prinses, en vooral het alleraardigste Waarom de koningen op de kaarten geen beenen hebben, geven eenen hoogen dunk van hare verbeelding.

Het is onze overtuiging, dat nog anderen dan onze kleinen, Lindau's boek met groot genoegen zullen lezen.

Pol de Mont.