Nederlandsch Museum. Tweede Reeks. Jaargang 3

[p. 64]

Boekbeoordeeling.

Aus guten Stunden. Dichtungen und Nachdichtungen von Gustav Legerlotz. - Verlag von Gustav Klingenstein in Salzwedel.

In de laatste jaren is het zoo goed als mode geworden, de voortbrengselen der poëten nog slechts in ongebonden styl, en - natuurlijk - zoo getrouw mogelijk, te vertalen.

Dat het eene uiterst moeilijke, om niet te zeggen, onuitvoerbare taak is, vaerzen uit de eene spraak in de andere over te brengen op zulke wijze, dat geen enkel plastiek beeld, geen gedachten- of woordenfiguur, geen rijm- of coesuureffect van het oorspronkelijke te loor gaat, zulks weet, ja, eenieder, die het ooit gewaagd heeft éen enkel dichtstuk, hoe klein ook, zelfs uit eene zustertaal in de zijne te vertalen.

Dit neemt niet weg, dat het ideaal der poëtische vertaling onbetwist bestaat in zulk eenen arbeid, waarbij door den navolger of ‘nadichter’, niet enkel zin, beeld en woord, maar evenzeer maat, rhythmus, de geheele vaersbouw in een woord, wordt ‘weergegeven.’

Welk eene meesterschap over de taal, wat eene gevatheid in het aanwenden van alle prosodische hulpmiddelen, tot het bereiken van zulk een doel vereischt worden, is ook voor den oningewijde begrijpelijk.

Geen wonder dan ook, indien de buitengewone gave, door

[p. 65]

Legerlotz in bovengenoemden bundel aan den dag gelegd, ons met ware bewondering vervult!

Niet slechts aan de vertaling van Platduitsche (als Kl. Groth), van Engelsche (als Wordsworth, Moore, Byron, Schelley, Longfellow, Tennyson, Hemans, Southey, Dibdin, Gray, Cunningham, Wolfe, Howitt, Motherwell, Dufferin, Morris), van Hongaarsche (als Berszenyi en Szemere), van Schotsche (als Robert Burns), eindelijk, onder de modernen, van Fransche poëten (als Béranger en Desbordes-Valmore), - ook aan die van Helleensche en Latijnsche classieken (Sophokles, Anakreon, Horatius, Tibullus), waagde hij zich met den grootsten bijval.

Aan Béranger en Burns viel, in Legerlotz' verzameling, het leeuwenaandeel te beurt. Noch Chamisso, noch von Gaudy, - wier zoo terecht geprezen vertalingen uit de werken des beroemden chansonniers alom bekend zijn, - winnen het van hunnen jongeren kunstgenoot in vertalingen als Einer vom Pack (le Vilain), Der König von Yvetot (le roi d'Yvetot), Der Marquis von Carabas (le marquis de Carabas), Die Marketenderin (la Vivandière), Die rote Hanne (Jeanne la Rousse), en zoo menige andere!

Burns vooral werd met buitengewone nauwkeurigheid vertolkt.

Uitgaande van het feit, dat de stukjes van den landman-liederdichter deels in Schotsch dialect, deels in een niet geheel zuiver Engelsch geschreven werden, kwam Legerlotz op den gelukkigen inval, zijnen lievelingspoëet in een der dialecten zijner eigen Duitsche moedertaal: het Zwaabsch, over te zetten.

‘Wer uns den Burns nachdichten will, hat diese sprachliche Verhältnisse zu berücksichtigen; denn sie verleihen seinen Dichtungen kaum minder als ihr besonderer Inhalt ein eigenartiges Gepräge, einen Lokalhauch von wunderbarem Zauber. Ebenso wenig wie einen rein schriftdeutschen Burns kan ich freilich einen rein niederdeutschen gelten lassen.’

Geen middel is beter geschikt, de eigenaardige schoonheid van Legerlotz' arbeid te doen waerdeeren, dan een enkel zijner

[p. 66]

aan Burns' bundel ontleende liederen naast de vertaling van Frans de Cort af te schrijven.

‘Mijn lief is als de roode roos. den knoppe versch ontsprongen; mijn lief is als de melodie bij snarenspel gezongen.	‘Mei Lieb isch wie e Rösli rot, das frisch im Mai erblüht, mei Lieb isch wie e Lied: das weht so wohlig ins Gemül.
Ik min u met mijn hert, schoon lief, zoo teer als met mijne oogen: gè blijft mij dier, tot dat de zon de zeeën zal verdrogen.	Wie schön du bischt, als tief bin ich in Liebe, süsses Kind, und lieben will i dich, mei Schatz, bis alles Meer verrïnt.
Totdat de rotsen smelten in den gloed der zonnestralen - beminnen zal ik u zoolang als ik zal ademhalen!’	Bis alles Meer verrint, mei Schatz, und der Fels wie Wachs zerflieszt; Jo, lieben will i dich, mei Schatz, bis sich mei Aug einst schliessl!’

Wat wij in het bovenstaande onderstreepten, toont genoeg aan, in hoeverre woord en wending der Vlaamsche van die der Duitsche vertaling verschillen. Duidelijk blijkt het tevens uit de vergelijking, dat laatstgenoemde tekst veel dichter bij de populaire poëzie staat, dan de ietwat aristocratische en opgesmukte van onzen talentvollen Vlaming.

Ziehier ten slotte een proefje uit de vertalingen van Bérangers liederen. Kiezen wij Jeanne-la Rousse, en leggen wij even Chamisso's bewerking naast die van Legerlotz.

De oorspronkelijke tekst luidt:

‘Un enfant dort à sa mamelle;
Elle en porte un autre à son dos.
L'aîné, qu'elle traîne après elle,
Gèle pieds nus dans ses sabots.
Hélas! des gardes qu'il courrouce,
Au loin, le père est prisonnier.
Dieu, veillez sur Jeanne-la-Rousse;
On a surpris le braconnier.’

[p. 67]

Chamisso vertaalt:

‘Den Säugling an der Brast, den zweiten
der Knaben auf dem Rücken, fährt
sie an der Hand den Erstgebornen,
der fast entkleidet, barfuss friert.
Der Vater haben sie gefangen,
er kühlt im Kerker seinen Muth;
Sei, Gott, du mit der rothen Hanne!
Der Wilddieb sitzt in sichrer Hut.’

Ziehier, hoe Legerlotz deze strophe weergeeft:

‘Ein Kind hat sie am Busen ruhen,

Eins hockt ihr auf dem Rücken schwer,

Ihr Grösster trappt in blossen Schuhen

Verklamt an ihrer Hand daher.

Den Vater hält - er liess ihr's sagen -

Der Weibel Grimm in strenger Wacht.

Gott, hilf der rothen Hanne tragen:

Man hat den Wilddieb eingebracht.’

De laatste strophe van Jacques wordt op volgende wijze vertolkt:

‘Elle appelle en vain; il rend l'âme. Pour qui s'épuise à travailler, La mort est un doux oreiller. Bonnes gens, priez pour sa femme. - Lève-toi, Jacques, lève-toi; Voici venir l'huissier du roi.’

‘Umsonst. Ihr Mann hat ausgelitten. Ein sanfter Pfühl ist dem der Tod, Der sich erschöpft im Kampf der Not. Sein Weib schliesst ein in eure Bitten! Steh auf, mein Herz, steh auf, Johann! Des Königs Vogt kommt gleich heran.’

Hooggevierde dichters, als Freiligrath; beroemde taalgeleerden als Friedrich Kluge en Konrad Duden, zwaaiden Legerlotz, als om prijs, den lof toe, dien hij zoo wel verdient.

Pol de Mont.