Nederlandsch Museum. Jaargang 6

[p. 233]

De laatste hoop.
(Vrij naar eene oostersche legende.)⁽¹⁾

Uitgeput door ziekte en ouderdom
Ligt Aboe Moezá Asjári stom
Neergestrekt op zijne legerstede:
- Angst doorrimpelt hem het geel gelaat;
- Angst voor straf om het gepleegde kwaad,
Angst voor straf, voor de eeuwige, de wreede!
Want dáár, in de groeve,⁽²⁾ welk een lot
Is den Sjeik beschoren reeds door God!
Want daar helpt geween, geklag noch bede!
Noch geschenken, noch der reden pracht,
Noch gedichten, noch een legermacht:
Deugden, goede werken slechts gaan mede!

Met zijn halfblind ooge staart hij strak
Voor zich heen: het harte klopt hem zwak
En de hoop ontzinkt hem met het leven;

(1) Naar eene aanteekening op den Goelistan van Saadi.

(2) 't Is een punt van geloof der Mohamedanen, dat de dooden lijden in hun graf; daar gebeurt ook het schrikkelijk verhoor, door de wraakengelen Moenkir en Nekir.

[p. 234]

 

- Want de veege vlam der lampe wordt

 

Klein en kleiner, als hare olie kort:

 

Zij verheft zich nauw met weiflend beven.

 

Uit zijn' ziel, de vuile, rijst de rook

 

Veler zonden; als een akelig spook

 

Komt de boosheid zijne sponde omzweven:

 

Maagdentranen, onrechtvaardig goed,

 

Meineed, laster, laf vergoten bloed,

 

- Wie zal dát herstellen, wie vergeven?

 

 

 

Nu, ach! pelgrim met den lammen voet,

 

Stuur den Kaäba⁽¹⁾ geen blijden groet,

 

Zing niet mee in bedevaarderszangen!

 

Want, die zijn verlangen onbeschroomd

 

Heeft gevolgd, zijn' lusten niet betoomd,

 

Mag nu niets meer hopen noch verlangen!

 

- Heeft hij niet, gelijk een onrein zwijn,

 

Met een Joodsche vrouw gedronken wijn,

 

Haar omarmd, van haren mond gevangen

 

Ontuchtkussen? Niet, van hoogmoed stug,

 

't Heilig woord des predikers den rug

 

Toegekeerd? - en wild gegaan zijn' gangen?

 

 

 

Als de Meuzzin⁽²⁾ hem ter bede riep,

 

Lag hij onverschillig lui en sliep;

 

Ruw heeft hij den Derwisj⁽³⁾ weggezonden;

 

- Niet gewasschen, wat men wasschen moet,

(1) De Kaäba is de heilige steen in de groote Moskee van Mekka. Toen Gabriël hem uit den hemel gebracht had, was hij wit; nu is hij zwart geworden van de zonden der menschen; duizenden bedevaarders kussen nog jaarlijks dit heligdom. Zoodra de koepels van Mekka het oog der uitgeputte pelgrims treffen, begroeten deze den Kaäba met gejuich en gezang.

(2) De gebedroeper. In stede van klokken, bevinden zich op de tempeltorens roepers, die de geloovigen naar het gebed uitnoodigen.

(3) De Derwisj is een bedelmonnik.

[p. 235]

 

Als de Muzelman zijn plichten doet;

 

En - wee! zelfs den Rhamadan⁽¹⁾ geschonden!

 

Reken nu, dat Molla-prevelmacht⁽²⁾

 

U zal redden uit des doodes nacht!

 

- Hoop nu óók, gelijk de Christenhonden,

 

Dat een sterveling u zal ontslaan

 

Van de schuld, die gij hebt aangegaan

 

Jegens God! - Waar blijft gij met uw zonden?

 

 

 

Draag ze waar gij die gevonden hebt!

 

Keer ter bronne waar men vreugde schept:

 

- Naar het dansmuziek der Bajadeeren!⁽³⁾

 

Hoort ge niet dat rinkelen der trom?

 

Ziet ge daar den ganschen geilen drom

 

Wulpsch en lodderziek zich wenden, keeren?

 

Zie dien sluier lokkend opgelicht;

 

Merk dien vuurgen blik op u gericht:

 

Lippen lachen, lokken, vol begeeren....

 

O wat rilt een kille schrik hem door

 

't Ruggemerg, alsof hem 't hart bevroor:

 

- Dáár vóór hem staan de engelen des Heeren!

 

 

 

Moenkir, Nekir, helzwart van gelaat,

 

Grijnzen met het bloedig oog vol haat:

 

‘Rekening! - eer God u gaat vervloeken!’.....

 

En Aboe Moezá Asjári zegt

 

Radeloos tot Joesoef, zijnen knecht:

 

Lees, om mijne ziele te verkloeken!

 

En, met hopende intogenheid,

 

Hoort hij wat eens de Profeet gezeid

(1) Rhamadan, de groote veertigdaagsche vasten der Muzelmannen.

(2) Molla, priester.

(3) Bajadeeren, danseressen.

[p. 236]

 

- Hem zij heil! - tot wie hem kwam bezoeken:

 

‘Voor elk lid van eenen slaaf, dien gij

 

Vrijlaat, is een lid uws lichaams vrij

 

Van de helle!’ - spreekt het Boek der boeken.

 

 

 

Reiziger! verdoold in de woestijn,

 

- Als verzwonden is de laatste schijn

 

Uwer sterre - en rusteloos uw blikken

 

Zoeken naar een punt, waar gij nog heen-

 

Stromplen moget, over stok en steen;

 

Als de heete wind u gaat verstikken

 

En de stilte alleen uw jammren hoort,

 

Als de stem u in den gorgel smoort,

 

Als de borst u breekt in angstig snikken,

 

Als gij, neergestrekt in 't dorre zand

 

Reeds de vlag der wanhoop hebt geplant,

 

Waar geen leeuw zelfs u nog kan verschrikken!

 

 

 

Recht u op, verdwaalde! hoort gij niet,

 

- Zoeter dan Houris⁽¹⁾ verrukkend lied

 

Smeltend in den hemelschen concerte, -

 

Het geblaf van herdershonden, dat

 

U, van honger en vermoeidheid zat,

 

Gastvrijheid belooft van uit de verte?

 

- Maar nog zoeter is het zalvend woord

 

Des Profeten, dat Asjári hoort:

 

Zwom hij niet in eene zee van smerte?

 

In een spinnewebbe hing hij daar

 

Boven d'afgrond, sidderend van vaar.....

 

Nu verrijst de hoop hem in het herte!

 

 

(1) Houris zijn engelinnen in het Paradijs. Zij vervullen het hart des geloovigen met wellust, door haar gezang, hare streelingen, enz.

[p. 237]

 

‘Joesoef! naar de markt! een slaaf, zoo oud

 

Als uw meester! Spoed u, neem veel goud,

 

Koop hem, laat hem vrij!’ gebiedt hij krachtig.

 

Joesoef gaat, als dienaar trouw en braaf,

 

Zoekt, maar vindt er geenen enklen slaaf

 

Oud gelijk Moeza. Men zegt: ‘Waarachtig!

 

Spot gij? Is er wel een mensch zoo wreed,

 

Dat hij 't eerste liefdewoord vergeet,

 

En den ouden suffer, stram, onmachtig,

 

Nog in slavenarbeid houdt gebukt,

 

Als der jaren last hem nederdrukt?

 

Hij is vrij, de slaaf van in de tachtig!’

 

 

 

Als nu Joesoef deze boodschap bracht,

 

Loeg Aboe Moezá Asjári zacht:

 

En, terwijl van hoop zijne oogen blonken,

 

Zuchtte hij: ‘Het schepsel kan zoo goed

 

Toch niet wezen als zijn schepper. Moet

 

Ik voor eeuwig in de hel verzonken,

 

Als de menschen hunnen ouden knecht

 

Uit meedoogen - hij was goed of slecht -

 

Zijne vrijheid hebben weergeschonken?

 

- Menschen laten oude slaven vrij:

 

- Heere! ik bid u, doe met mij als zij!

 

................

Brussel, September 1879.

J.A. van Droogenbroeck.