Den Nederduytschen Helicon
(1610)–Anoniem Nederduytschen Helicon, Den–
AuteursrechtvrijSoo aenghenaem ende behagelijck waren my deses Mans bevallijcke redenen, dat als hy ten eynde daer van maeckte, de selve (docht my) en behoorden maer begonnen te wesen, ende ick hadde hem wel geerne veel meer daer van willen hooren verhalen, dan dat was te vergeefs ghewenscht, dewijle zijn reden uyt was. Dus ick niet beter doen en konde, dan al voortgaende, de selve in my selven al stadigh te ercauwen (ghelijck de lammerkens het ghegheten gras doen) totter tijdt toe, dat ick geheel aen 't Oost-eynde der Kercke gekomen zijnde, eenen sagh aenkomen: die met een so soete vermakelijcke stemme songh, dat geen snarenspels gheluyt yemants herte so soude hebben konnen verlustighen, als desen sangh, ende noch veel lustiger was den inhoudt des Liedts, waer in klaerlijck verhaelt wierdt het voorderlijc nut ende de nootsakelijcke oeffeninge des neerstighen arbeyts: ende zijn ghesangh was, | |
[pagina 143]
| |
En voordert, na u pleghen,
Het voorneem soet-gheweldigh,
Heldigh // veldigh ghesint,
Helpt my, die deught bemint,
Vertoonen hoe 't beghint,
En hoe-men worstelt in 't
Ondeughdens onderdrucken,
Om door oprechte stucken,
Eerbaerheyts vrucht te plucken,
Beschaft my re'en,
Die treft met arbeydt heen.
2. Arbeydt aerdtsch van natueren,
Vol druckigh swaer besueren,
Door 't sondigh vuyl besmueren,
Draeght elck lichaem te pande:
Den gheest van fijnder kueren,
Wilt naer 't vry wesen spueren,
Dus rijster om verschueren
Een fel twist-vier in brande,
Van de // wiegh tot in 't graf,
Behoeft elck arbeyts staf,
Om keeren wulpsheyt af,
En dempen hooghmoedt straf,
Verfoeyt men 's Weerelts treken,
Oft eyghen sins ghebreken,
Door swijghen, dincken, spreken,
Behoort ghestreen
Te zijn met arbeydt heen
3. Eenigh Vorstlijcke vaten,
Keysers rijck boven maten,
Koninghen, Graven, Staten
Des Landts, arbeydt ghenieten,
Rechters die onrecht haten,
Lants vooghden, ondersaten,
Hooftmans noch vroom soldaten,
Mach 't slaven niet verdrieten,
| |
[pagina 144]
| |
'T schieten // mist, feylt oft lieght,
Voorby de Vinck die vlieght,
Maer kloot oft pijl bedrieght
Hem, die gherustigh wieght,
Dus moetmen vrede houwen,
Nabuersche vriendtschap bauwen,
Oft groot ghewelt doen flauwen,
Daer dient ghetre'en
In 't Ampt met arbeydt heen.
4. Rust is en blijft verbeten,
Door 't Natuers kloeck vermeten:
Want sy helpt (soo wy weten)
'T gheschapen zaedt voortbringhen,
Eer 't oud' is afghesleten,
Het nieuw wort opghesmeten,
Tot 's Menschen dranck oft eten,
Met ander noods bedwinghen,
Dinghen // hoe schoon oft groot,
Elck spruyt uyt arbeydts schoot,
Ja hy bevrijdt ter noodt
Ons namen voor de doodt,
Door 't leeren veelder Konste
Verwerftmen Eer en Jonste,
Oock plaets in Famas wonste,
Daer onvergle'en
Men raeckt met arbeydt heen.
5. 'T gheschapen werck des Heeren
Schijnt ons arbeydt te leeren,
De Sonne t' zijnder eeren
Gaet altijt op oft neder,
De Mane (na 't verseeren)
Men daeghlijckx siet vermeeren,
De sterren doen haer keeren,
Veel eer dan Vinck oft veder,
Weder // Windt, wolcken, locht,
Zijn arbeydtsaem verknocht,
| |
[pagina 145]
| |
'T viers werck blijft onvolbrocht,
Het water volght den tocht,
De Zee, niet om betoomen,
Maeckt altijts schuym' en stroomen,
Het landt draeght menschen, boomen,
Opwaerts bene'en,
Elck wijst met arbeydt heen.
6. Egyptsche wijse Lieden
Besorghden, mits ghebieden,
Die arbeydt wilden vlieden,
Een straf op haer lichamen,
Tot sulck onkruyts uytwieden,
Sy haer Stewachters rieden,
De handt te gaen bespieden
Van die daer vreemt aenquamen,
Ramen // konden sy vroet,
Of sulck edel van bloedt
Was, rijck, oft kleyn van goedt,
En achten 't werck onsoet,
Om 't noo-werckvel te ritsen,
Door groot gheweldts aenhitsen,
Dwonghen s' haer aen grafspitsen,
Metsen oft sme'en,
En voort met arbeydt heen.
7. Naem, met natuyrs verleesten,
Van kruyden, blommen, beesten,
De kracht van minst en meesten
Leert ons arbeydts verkloecken:
Want lees-ghesinde gheesten
Verquicken (als ter feesten)
In 't smaken van de keesten
Van als, uyt alle hoecken,
Boecken // vol sinnigh schrift,
Heeft arbeydt hem ghegift,
Waer uyt de blom ghesift,
Men 't gruys laet drijven drift,
| |
[pagina 146]
| |
Van hoogh, oft diepe vraghen,
Van groote donderslaghen,
Aerdbevingh', ander plaghen,
Verhaelt de ghe'en,
Die las met arbeydt heen.
8. Besietmen in 't vermeyden
Ghestichten schoon verscheyden,
Speelhoven, Ackers, weyden,
Bevrucht niet om vol sommen,
Men dinckt oock om 't arbeyden
Van dies' eerstmael bereyden,
Die vaert oft weghen leyden,
Om varen, gaen en kommen,
Blommen // zijn daer te zien,
Waer uyt de wacker Bien
Bekleven lijf en knien,
Met heunigh, onder dien
Veel mierkens sietmer draven,
Zaedt halen, droogh begraven,
Als zijnde zorghsaem slaven,
Seer kleyn van le'en,
Sy gaen met arbeydt heen.
9. Elck Mensch aldus onsaligh
Ghestelt seer nederdaligh,
Weest arbeydt soet aenhaligh,
Hy is u seer noodwendigh,
Hy maeckt u wulpsheyt saligh,
Hy sterckt dijn vroomheyt staligh:
Want lijf en ziel doorstraligh
Versnelt hy zeer behendigh,
Schendigh // gantsch onghesont
Vervalt den Mensch terstont,
Ontwijckt hy van den grondt,
Oft uyt arbeydts verbondt:
Die lust in 't wercken rapen,
Den dranck, de spijs, het slapen
| |
[pagina 147]
| |
Beklijft hen, oock rechtschapen
Zijn haer ghebe'en,
Ghestiert met arbeydt heen.
10. Hoe blijft de Faem vermelden
Herculis werckx ghewelden,
Met die Iason verselden,
Maer niet des arbeyts swichters,
Aeneas daden ghelden,
Ghelijck der neghen Helden,
Oock al die eerstmael stelden
De Wet als zeden-stichters,
Dichters // Anacreon,
Homerus, Lycophron,
Ennius, Hermycon,
Naso, Maro, Chyron,
Apelles, Alexander,
Archimedes, Terpander,
Euclyd, Anaximander,
Om dat sy de'en,
Veel dinghs met arbeydt heen.
11. Eert dan arbeydt, 't sal blijcken,
Gheen dingh is zijns ghelijcken,
Verarmde by den rijcken
Stelt hy heel onbenepen,
Bekleedt, om niet beswijcken,
Ghehuyst om 't we'er te wijcken,
Teghent Zee-water dijcken
Te slaen, heeft hy begrepen,
Schepen // maeckt zijnen vlijt,
Veel wapens tot bevrijdt,
Het landt, dat dorstigh splijt,
Maeckt hy vruchtbaer, in 't spijt
Der berghen die 't beletten,
Hy gheeft beschreven Wetten,
Om schralen grondt te vetten,
Selfs stercke ste'en
| |
[pagina 148]
| |
Men bauwt met arbeydt heen.
12. Is erghens leedt ghesproten,
Bedyghen, huysen, koten,
Oft wort den wegh besloten
Door menigh doornigh rijser,
Ist werck-peerdt onverdroten
Vergaen, als vuyle goten,
De boots die niet en vloten,
D' eyg'naers die sijn t' onwijser,
'T ijser // des ploeghs ist roest,
Verstroyt den rijpen oegst,
Doorgroeyt den hof begroest,
Gheraeckt den wijngaert woest,
Doorboort het water kolcken,
Verdervet landt en volcken,
Dit komt, oft wort ghemolcken
Uit traegheyts spe'en,
Dus gaet met arbeydt heen.
13. Ick bidd' al die dit hooren,
Den ouderdom al vooren,
En wilt u niet verstooren,
Maer laeft den gheest met vreughden,
Die arbeydts boogh oorbooren,
En buyght hem niet verlooren:
Want, siet, het pees ontschooren
Verweckt hem nieuwe deughden,
Jeughden // in Konst verhitt,
Den hooghsten Heer aenbidt,
Dat elck dat hooghste witt,
Daer rust in eeren sitt,
Naer ernstigh veel opheffen
Des arbeydts, magh betreffen,
Aenhooren, sien, beseffen,
Vreughd' onbesne'en,
Schiedt daer met arbeydt heen.
14. 'T werdt hoog genoegh voor 't feylen,
| |
[pagina 149]
| |
Laet ons ontslaen de zeylen
Des voornemens, en peylen,
Om anckren aen dees kusten,
Den Arbeydts bergh op steylen,
Wilt hy ons jonstigh deylen
Zijn hulp, ick wil hem veylen
Mijn vonck', als ongheblusten,
Lusten // te meer sal 't my,
Houd' ick ghesontheyt by
De vroomhertigheyt vry,
Tot deughts verwecksel bly,
Wil ick met die verdroeghen,
Der Konsten acker ploeghen,
En 't zaedt te saeyen voeghen,
Seer wel te vre'en,
Ghestelt
Met arbeydt heen. |
|