|
| |
Dit Liedt gehoort hebbende, begonde ick t' overdincken, of dese mijn wandelinge ende besichtinge, niet ooc een nutte arbeydts oeffeninghe en was, ende dede te meer vlijt, om alles met neersticheyt wel t' oversien, ende te doorsien, ende oock om de bediedenisse van alles wel te verstaen, ende andere naderhandt 't selve na te vertellen ende te verklaren: maer (leyder) mijn kranck begrijp en heeft op vele naer sulck vermoghen niet ghehadt, dat ick al het ghene dat ick daer sagh (om na te moghen vertellen) soude konnen onthouden hebben. Doch ben ick eyndelinge gekomen aen de Noortzijde der Kercke, daer het klare Sonneschijn de swarte schaduwe niet verdrijven en kan, alwaer ick sagh een ontallijcke menichte van graven der gener, die hier deughtsaem geleeft hadden. Ende of elck wel zijn besonder grafschrift hadde (daer in verhaelt stondt hunne deught oeffeninghe, diese in 't leven hier gepleeght hadden) so kan ick u nochtans de selve (want den meestendeel my uyt den sinne is) nu niet verhalen, maer wel een alghemeen grafschrift dat daer was, 't welck my soo uytermaten wel beviel, ende ick also in mijn ghedachten dructe, dat het niet lichtelijck daer uyt komen en sal, ghelijck elck met my wel segghen ende bekennen sal, die 't maer eens aendachtelijck en overleest, ofte hoort, om het welcke te doen ick 't hier van woorde te woorde verhalen wil, ende was dit.
| |
| |
| |
Verhael van 't leven des Menschen, afsterven, ende ghevolgh.
IN Gods gheplanten Hof, in 't lustigh oostigh Eden,
Leefd' in een soete vreught 't eerst ongheboren paer,
Ghesont van lijf end' geest, verzaedt end' wel te vreden,
De bleeck' end' siecke Doot, onkondigh zijnde: maer
Dit duerd' onlanghe siet, 't begin van zondigh sneven,
Was 't eynde huns gelucx, en oorsprong van het swaer
Mensch al ghemeen verderf, hy die tot eeuwigh leven,
En tot den beelde Gods, soo heerlijck was gemaeckt:
zijn bruyt, zijn duyfken laes, slecht zijnd', hoe gingt haer even
Gelijc de herftsche vinck, als men haer vrijheyt schaect,
Met een aenlockend' aes, end' valsch ghefluyt getoghen,
Door een te bitter beet, haer Man de doodt gesmaeckt
Heeft an 't verboden fruyt, het welcke sy, bedroghen
Van d' oude slanghe loos, hem gaf: dus is de doot
Door 's vyants nijdigheyt, ghedronghen met vermoghen
Ter weerelt in, en spaert geen menschen kleyn of groot,
'T zy hoe sy zijn ghenaemt, sy kans' al tsamen prangen,
Ten baet geen Conings staf, noch kroon of tiris root,
Oft heldigh wapen roof an eycken struyck gehanghen,
Noch hellem al doorklooft, besprengt met breyn en bloet,
Oft dat m' in zege-feest met veel bedroefd' gevangen,
Verwonnen volck vast pronct, oft duysent dingen doet,
Met lijfs gevaer verhit, om eer end' naem verwerven,
Daer menigh hert tot leet voor liev' Huysgoden moet
Om trueren, door 't aensien des Vaderlants bederven.
Ay dier betaelden roem, wild' Vijghboom maer gelijck,
Die mugge vruchten draegt, wat helpt doch al na sterven
Onstadigh ydel volcks oorkitteligh ghestrijck?
Diogenes ghenaemt, en dat van Alexander,
Die hem miswaende Godt in weelden hoogh en rijck,
Te samen hier gheleyt, ick bidd', siet by malcander,
Al was den eenen maer gherekent een vuyl hondt,
Wie is nu edelst hier, oft moyer, d' een oft d' ander?
| |
| |
Ay neemt een schael, en weeght, besiet hoe menig pont
Heeft Mydas nu metaels, dat helderst is in 't blincken,
Leght Crates eens by hem, die in Neptunen grondt,
Werp willens zijnen schat, op dat hem niet verdrincken
En soud' in lust-Zee diep 't Mensch hert anklevigh gout:
Wie heeft van beyden meest nu schijven om te klincken,
Sy zijn gerust end' stil, blint, onghevoeligh, koudt,
Daer sy dus ligghen t' saem van Atropos verbeten,
Den blooden Terxites hier by Achilles stout.
Wie onderkentse? wie kan onderscheyt gheweten,
Welc Heer, oft knecht, oft boer, oft edelman was hier?
Sy hebben Lethis vliet gesmaeckt, 't is hun vergheten
Selfs wie sy waren siet, den Keyser, die nu schier
So heerlijck metten glants van dierbaer goudt en steenen,
De Sonne terghen schijnt, wie van hem als een vier
De schoonste stralen geeft, ellendigh hy met weenen
Quam naeckt, en weder naeckt moet in zijn doncker graf,
Den tijt vernielet al, de Doot ontgaet niet eenen,
'T wordt al gelijc in 't eyndt, graef-scepter, herder-staf.
Wat is al 's weerelts loop, op desen kloot der eerden,
Dan recht een schauw tonneel, al waer men nu seer straf
Een treurigh spel op speelt, met bloet vergietsche sweerden,
Dan weder vrolijckx yet, vryagie oft soete klucht,
Den eenen al verkleet, bootst daer als hoogh in weerden,
Vorst, Koningh, Rechter stuer, van yegelijck geducht,
Ja boer oft borgher slecht, oft veerdigh minnaer desen,
Een slaef, een listigh knecht, oft Vader die versucht,
Sorghvuldigh aldus elck, hier in dit weerelts wesen,
Zijn eyghen rolle speelt, maer 't spel ten eynde dan,
'T geleende veynsigh kleet ontkleet, d' een wort gepresen,
Dat hy wat groots geleec: want 't kleet dat maect den man,
Van d' ander seghtmen 't woort, ten mond' en zijnen tooren
Ten ooghen brandend' uyt, bewees hem fel tyran,
Nu ist al niet met hem, men swicht hem niet als vooren,
Op desen speelden slim, oft sulcken maeckter wel,
Aldus een nagherucht blijft onder 't volck te hooren,
| |
| |
Van laeck end' roem: maer doch om al dit ydel spel,
Als dertel miltigh plagh Democritus voor henen
Al stadigh lachen: want wat is gheleken el
Dit stervigh leven kort, dan als een haest verdwenen
Blom, bobbel, roock, oft damp, die in de locht verslijt,
En heeft nochtans niet oyt aen 't volcx bedrijf geschenen,
Of men hier na de doot noch soude langhen tijt
Ghenieten aerts ghewin, 't zy kroonen oft rijckdommen,
Men krijgt, men loopt, men vaert, men is voorby al wijt
Eynd' weerelts teecken oudt, beyd' Hercules kalommen,
Hoe wort de Zee doorkruyst, t' schips kiel een wonder werc,
Hier voormael ongehoort, den kloot al gaet rondtommen.
Ay schricklijck stout bestaen, u menschen is geen merck
Oft perck te stellen meer, door u groothertigh woelen,
'T ghemoedt is selfs u Heer, u lusten u te sterck,
Het schijnt alleen de Doot u rasch vier kan verkoelen.
Wat helpet wit ghetreft, van rijckdom, lust oft lof?
Wat zijt ghy, als dy wijckt gheest asem, oft ghevoelen?
Een leemkluyt, aerden klomp, ja slijckhoop, asch en stof,
Een slangh aes, wormen spijs, en ziel-graf woest gelaten,
Een snoo vervallen hut, een gasthuys, open hof
Van al ellend' en lust, en zonden boven maten,
Een neus verdriet, vol stancks, ons oude moeders deel.
Besiet en kent u selfs, o aerdtsche broossche vaten,
Voor 't eenigh sterven schrickt, en sterft u lusten heel,
Eer ghy dit sterven sterft, dat alle sterfsche lijven
Zijn sekerst end' onwust, wilt door dit tafereel
Aensien ter herten in u uyterst alsoo schrijven,
Dat ghy doots moeder zond', als giftig slanghooft vliet,
'T is hier een deurgang maer, hier is geen stadt om blijven,
Soo wie de Weerelt siet, en sagh noyt schoonder niet.
Door liefde t' leven quam ter weerelt, t' elckx verblijden,
Uit s' doots oorsprongschen boom, de bitter vloecsche vloet
Is door 't groen levens hout, dat selfs in bitter lijden
Des vloecks hem doopen liet, ghenesen worden soet,
Des levens doot, de doot een doot is worden machtigh,
| |
| |
En ghy gerantsoent Mensch, met 't alder dierste bloet,
Hebt slechts maer uyt te gaen, 't verlossers stem eendrachtig
Komt onderdaen te zijn, den kercker open staet,
Laet u herboeyen niet door eyghen lusten zachtigh,
In slaefsche banden stijf der zonden vuyl en quaet,
Neemt Christi soet jock aen, en zijn last licht om dragen,
'T wijl hy roept komt: want siet, eens sal hy seggen, gaet
Van my die boosheyt doet, 't versoenig woorts gewagen
Sal niet meer wesen, komt, den hongher na dit broot,
Dat eens wert uytghedient, wert een onendigh klagen,
Des ziel-gemoets benauwt, in tweede, d' eerste doot
Vergeefs ghesocht sal zijn, end' nemmermeer gevonden,
In eeuwigh hert ghevoel van diepste stervens noot,
't woort gaet wort voor die gaet al voort en voort in zonden,
Die zijn selfs hert verhart, en 't woort komt niet en hoort,
maer die 't kom-woort recht hoort, op staende haest ontbonden
Van zonde stricken wert, en soo ghetrocken voort,
Van Godt, tot Godt, en Godt sal God'lick hem herbaren,
Tot een erfachtig kindt, wien 't kom toekomstig woort,
Om komen toekomt oock, des hoeft hy niet vervaren
Voor 't lijvigh sterven: want den Christen ist ghewin,
Die hier als wandel gast, met sterf lichaems beswaren,
Dit Weerelts woudt doorreyst, ja effen meer noch min,
Dan die een vremde stadt hier dweerst, en op geen saecken,
'T zy wat hy hoort oft siet, en kan ghestellen sin:
Want na zijn Vaderlant, is al zijn lust en haecken,
Men danst, men singt, men speelt, hy gaet al recht voorby,
Hoe seer vermoeyt, hy weet, hy sal hem t'huys vermaecken,
Met een volkomen rust, in soet verblijden vry,
Dus tweed' herboren geest, bewandelt 's Hemels erven,
Maer d' aerde d' aerde treckt, want hier gestorven by,
Niet hy, maer Christus selfs, (in leven oock in sterven)
Zijn leven in hem leeft, en datmen niet en siet,
Dat siet hy maer alleen: want dat hier moet bederven,
Dit broosche sichbaer beelt, en is den mensch doch niet,
Ten is zijn vang'nis maer, d' mensch is al vry wat schoonder,
| |
| |
Dan dees verrotte keet', ellendigh, vol verdriet,
'T is al een heerlijck Huys, en' Kerc, daer Godt inwoonder,
Wil zijn met zijnen geest, maer namaels op gheweckt
Dees levendige schauw, dees hutte door den loonder
Des vromen, werdt gheheel bekleedt end' overdeckt
Met klaer onsterflijckheyt, en dan sal 't vraghen wesen:
Waer is u prickel Doodt? en werdt gelijck begeckt.
Ten leven sal opstaen die geest'lijck leeft verresen,
Ja heerlijc wert bekleet, die 't bruylofts kleet an heeft,
Den brandighen doonsdagh sal niet verschricken desen,
Soo hy den boosen sal: want noyt en was beleeft
Van Menschen sulcken dagh, wien nimmer dagh sal volgen
Dan eeuwig doncker nacht, hoe 't mensch versieren geeft
De daghen namen ziet, dit werdt gheheel verbolghen
Des Heeren grooten dagh, den jongsten oock van al,
Waer in den ouderdom des weerelts blijft verswolghen,
Haer heerlijckheyt te schand, haer hoocheyt al ten val,
Tijts eynd van allen tijdt wort dan: end' al verloren,
Ghewenscht om tijt voort an: want geenen tijt en sal
Meer zijn na desen tijt, 't is hoogh end' dier ghesworen.
Dus Mensch in tijts wint tijt, die elc meest valt te kort,
Ten lesten merckt, dat al wat Mensch hier leeft geboren
moet 's doots en oordeels lijd' eens doen, och bidt dat wort
U broeder richter dijn, en zy met u verduldigh,
Als ghy voor 't vierschaer komt, ja dy met hem omgort,
Dat zijn gerechticheyt magh d' uwe zijn ghehuldigh,
Ja dat hy met genaed' u zonden vlecken berght
Als hy sal eysscher zijn, end' al de weerelt schuldigh,
Die stout al staen in 't quaet, end' al ten erghsten erght,
Dat liefde seer verkout, barmhertigheyt te pleghen,
Maer ziet den Heer eens komt, die al te veel geterght,
Nu niet meer zwijghen sal, al heeft hy langh gesweghen,
Maer krijsschen overluyt, end' als een reus oft Helt
Verlossen hier zijn volck, daer hy is toe gheneghen,
Waer zijnen wraeckdagh hier, en 't jaer van zijn vergelt,
Al zijn vyanden dan wel sullen willen welven
| |
| |
Steenrotsen over 't hooft, bevrijdt voor zijn ghewelt.
Dus niemant wil het pondt van hem ontfangen delven,
Maer winningh doen in dit: Hebt uwen Heer en Godt
Lief boven al: bemint ghelijck u eyghen selven
Hier uwen even Mensch, dit dobbel groot ghebodt
Der liefden vast omhelst, als 's geests geschreven bladen,
Soo wie den Christen helpt, die krijget saligh lot:
Want Christus neemt het aen, al waren die weldaden
Hem lijflijck hier gedaen, als hy ten lesten komt,
Dan sal wel blijcken klaer, hoe dat al vol ghenaden,
Barmhertigheyt oprecht haer teghen 't oordeel romt,
Die in 't gheloove deught, doen recht gheloovigh armen,
Vrymoedigh sullen zijn, alst totten recht dagh, trompt,
End' alderley gheslacht droef-weenen sal en karmen,
Door 't snel verdervens komst, als swanger vrauws gepijn:
Want die schatkamers rijck van 's Heeren milt ontfarmen
Nu open, sullen dan vreck toegesloten zijn.
Dus ten ghenaden stoel elck zie end' vlie, 't ontvluchten
In tijts den toorens dagh, maer niet in ydel schijn
Des goeden booms, dan in 's geloofs reyn liefden vruchten,
Na 's Heeren wil eenpaer, volheerdigh totten eyndt,
De weerelt sal vergaen, met luyd' end' fel gheruchten,
Maer wie Gods wil hier doet, blijft eeuwig ongescheynt.
Een is noodigh.
|
|
Auteursrechtvrij