Logo DBNL
Den Nederduytschen Helicon (1610)

Den Nederduytschen Helicon

(1610)–Anoniem Nederduytschen Helicon, Den–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Ende alsoo ick desen ingangh uytgaen soude, gingen daer voorby twee wandelaers (recht streecks naer eenen schoonen Boomgaert, die niet verre van daer en stondt) veel praets t' samen hebbende, van de Konst der neghen Susters, ende hare beminders, uyt welcker oorsake ick hun volghde (ende hadde ick ghedurven, soudese geerne verselschapt hebben) om te hooren den lof, diese veel overleden, noch levende, uyt ende inheemsche Dichters toeschreven: doch van hun redenen, diese te samen hadden, soo al gaende als al sittende, onder eenen schoon groeyenden Populierboom, heb ick onthouden dit navolghende, ende sal het noemen te wesen een

Veldt-dichtsche T' saemspraeck, tusschen Konst-oeffenaer, ende Konst-beminder.

Kort inhoudt.

 
Konst-oeffenaer verhaelt, met Konst-beminder t' samen,
 
Veel Dichters loff end' naem, som Naem-spreuck uyt de namen.
 
 
 
Konst-beminder.
 
WEl! wie comt ginder aen, so duyckend' in den hoedt!
 
Het schijnt Konst-oeff'naer zijn: is hy 't, met eenen groet
 
Wil ick hem spreken aen. 't is hy, dat sie ick waerlijck.
 
Maer beyt: zijn aensicht toont, dat hy is dinkend' swaerlijc
 
Weer op wat sonderlings (soo dickwils is zijn doen:)
 
Best houd' ick tongh' in 't slot, om ondanck te verhoen.
 
Konst-oeffenaer.
 
Wel Konst-beminder vriendt! wilt ghy voorby so treden,
 
End' niet aenspreken my? dat dunckt my teghen reden.
 
Konst-beminder.
 
Mijn alderliefsten Vriendt, ick bidd' u, my dat siet
 
Doch met goed' ooghen aen: dy stooren dorfd' ick niet
 
In dijn ghedachten diep, die ick speurd' uyt dijn wesen.
 
Konst-oeffenaer.
 
Dijn by zijn kan nochtans al mijnen druck ghenesen.
 
Konst-beminder.
 
Het groeten (lieven vriendt) hebb' ick vergheten nu:
 
Maer lust doet vraghen my, hoe dat het staet met u.
 
Konst-oeffenaer.
 
Ick ben nu soo ghesont, ghelijck ick soude wenschen
 
Te zijn mijn vrienden al, end' voort all' ander menschen,
 
Den ghever alles goedts, zy eeuwigh lof daer van:
 
Maer hoe ist oock met dy?
 
Konst-beminder.
 
Al wel, soo dat ick dan,
 
Den hoogsten danken moet. Maer hoe komt ghy geborgen
 
Soo onder dijnen hoet? ghelijck die haer besorghen:
 
Om wel bevrijdt te zijn, van Phebi felle macht.
 
Konst-oeffenaer.
 
Ghy weet wel, dat een Mensch den welcken met aendacht
 
Is dinckend' op een ding, magh d' oog al om niet swieren.
 
Konst-beminder.
 
Dat's waer: want sulcx men acht te wesen sots manieren.
 
Konst-oeffenaer.
 
Dat ick dijn by zijn prijs', dy niet verwond'ren laet:
 
Want of de Wijsheyt schoon my bod' aen vroeg end' spaed,
 
Te woonen by, end' al haer gaven by te legghen:
 
Om houden die alleen: met Seneca ick segghen
 
Soud', haer te willen niet: want wat gewin oft vreught
 
Doet wijsheyt eenigh Mensch! als niemant hare deugt
 
Van hem med-deelen kan? dus om dat wy te samen
 
Soo komen over een, in werck, ghemoedt, end' namen,
 
Want met Cier-woorden, Konst ick t' oeff'nen minn', en ghy
 
Soeckt oock te leeren Konst. Daerom verkies ick dy
 
Tot mijn ghesell' end' Vriendt.
 
Konst-beminder.
 
Laet ons dan met ghemake,
 
Hier langs den groenen dijck, gaen hand'len van een sake,
 
Die ons sal duncken nut.
 
Konst-oeffenaer.
 
Wel aen: maer op den dijck
 
Door hitt' end' stillen windt, wy werden haest ghelijck
 
'T gejaegd' Hert adem-loos. Voor gaen ick kies ooc 't rusten.
 
Konst-beminder.
 
In ghenen schoonen Hof (na wensch end' herten lusten
 
Ghekomen) laet ons dan in oeff'ningh treden snel.
 
Konst-oeffenaer.
 
O ja: want 't is ons Vrients Sang-minnaer, die seer wel
 
De poort' oock g'opent heeft. Wat dichte groene hagen!
 
Wat schoone vruchten al dees boomen hier ooc dragen!
 
Hoort deser vogh'len sangh! soo soet by een vergaert.
 
Konst-beminder.
 
Siet ooc den moes-hof eens, en bloem-hof schoon: al waert
 
Dat Flor' hem hadd' gequeeckt, vol lievelijcke roken,
 
Die hy een yeder gheeft: door blomkens soet ontloken,
 
Met verwen veelderley.
 
Konst-oeffenaer.
 
Siet oock dien Doolhof schoon,
 
Ghemaeckt soo konstigh (als door Eupalami soon!)
 
Konst-beminder.
 
Hoe fraey om wand'len ist in die boom-rijcke dreven
 
Van Lind', Essch', Els' end' Olm, en Eyc seer hoog verheven!
 
Konst-oeffenaer.
 
Hoe lustigh is te sien dees Vischrijcks beecks gewoel,
 
End' die spring-ader klaer, in Pop'liers schaduw' koel:
 
Komt laet ons sitten hier, end' schuwen brant der Sonnen.
 
Konst-beminder.
 
So klaer als desen vliet (dunct my) soud' niet zijn konnen
 
Permessus, Penëus, noch Caballini jent,
 
Noch schoonen vliet in 't Hof Thessali-Temp', ontrent
 
Parnass' end' Helicon, der Mus' end' Nymphen wonste.
 
Konst-oeffenaer.
 
Soo haest van Helicon te hooren ick begonste,
 
Werd' ick oock denckend' op 't vermaerden Belgica,
 
Door haren Helicon.
 
Konst-beminder.
 
Wel hoe mijn Vriendt? hoe na
 
Soud' om der Muses lust oock 't Nederlandt yet bouwen?
 
Konst-oeffenaer.
 
Wel weet ghy dat noch niet? o ja: in goeder trouwen,
 
Het dunct my 't schoonste werc, dat m'oyt met oogen sagh.
 
Konst-beminder.
 
My lust te weten waer, end' waer af het zijn magh.
 
Konst-oeffenaer.
 
Apoll' heeft op zijn Lier, al spelend', in 't vergaren
 
Tot sangh end' dans gelockt beyd' Mus' end' Nymph' op 't Sparen,
 
Daer Vest' Haer-Lem met steeds (in Konsten reuckig fijn)
 
Ter eer Minerv' ontsteeckt: dies menigh kloeck Morijn
 
Aen 't Konstrijck Lust-tooneel, daer bauwt met konstigh dichten:
 
Dus moet ghy met dijn konst dien Bau ooc helpen stichten.
 
Konst-beminder.
 
Ick hebb' wel lust daer toe: maer Konste my ontbreect.
 
Bet voeght dat u dan my: want ghy vol Konsten steeckt.
 
Konst-oeffenaer.
 
Ey soo niet! maer laet ons yet soecken by te werpen:
 
D' een d' ander helpen sal: om onsen gheest te scherpen,
 
(D'wijl oeff'ningh leeren doet) ist niet seer konstigh, 't sal
 
Goet-willens plaets voldoen.
 
Konst-beminder.
 
Aen 't Bauwen werckens' al:
 
So wel butdragers jongh, die aerd' oft soo'n aendragen,
 
End' ander stoff', als die, die mennen karr' oft waghen:
 
Maer wat voor stoff' sal best van ons zijn toeghebrocht?
 
Konst-oeffenaer.
 
Een lof der Dichters kloeck, te dichten ick bedocht:
 
Maer my bedinckend' eerst, onnut waer mijn beginnen:
 
Dewijl hun eyghen werck hen yeders lof' doet winnen,
 
By Keyser, Koningh, Vorst, sy waren oyt begeert.
 
Augustus, Mecoenas, end' andr' hebben vereert
 
Virgilium: begift, met rijckdoms groot vermoghen,
 
Dat elc voor hem in Room' heeft 't hooft ontdeckt gebogen,
 
Als hy in een Tooneel zijn Veersen soet sprack uyt:
 
Wiens beeldt te Mantua zijn eer' oock heeft beduyt.
 
Octavianus oock, tot 's volcks bescherm-heer maeckte
 
Den dichter Gallum kloeck. Ausonius gheraeckte
 
Borgh-meester oock door hem. Horatius ontfingh
 
Door hem veel weerdigheyts, om zijn Dicht sonderling.
 
Den Macedonier groot, toond' ooc zijn jonst tot dichters,
 
Als hy Pindari huys, de schendighe Mars wichters
 
Hiet laten ongheschendt, daer zijn bevel de Stadt
 
Van Thebes schenden ded'. 'T bleeck dat hy lief ghehadt
 
Homeri Boecken heeft, als hys' in Dary kiste
 
Sloot als een weerden schat: end' niet versaen hem wiste
 
Van lesen steeds daer in. Domitiaen (hoe boos
 
Nochtans) wel driemael hy tot Burghemeester koos
 
Den Dichter Silium: Oock aen zijn tafel setten
 
In feestelijck bancket, end' 't hooft vercieren metten
 
Laurier, Eustatium: schanck hem veel giften groot.
 
Oock Ptolomëus vroet, liet na Homeri doodt
 
Ter eer' hem maken wel een Kerck end' beelt verheven.
 
Keyser Anthonius ded' Appiano gheven
 
Soo menigh gouden kroon, als hy (met wijsheyt kloeck)
 
Van Visschen eyghenschap, schreef Veersen in een boeck.
 
Wat! leest men oock niet, dat Vespasiaen (doch gierigh)
 
Schanc groote sommen gelts, met woorden goedertierigh,
 
Als eerlijck hy onthaelt Seleium Basum heeft.
 
De Siracusers oock, vry lieten gaen beleeft
 
De kloeck' Atheners eens, al warens' hun ghevanghen,
 
Sy wouden los-gelt niet daer voor van hun ontfangen:
 
Maer hooren d' uytspraec slechts van een deel veersen soet,
 
Die Grieckschen Euripid' hadde gemaeckt. Noch moet
 
Ick segghen, hoe in krijgh, by hem hadd' steeds te velde,
 
Scipio Africaen, 't beeldt Enny: end' bestelde,
 
Dat 't soude na zijn doodt versellen hem in 't graf.
 
Hoe veel te Roomen oock elck een om Naso gaf,
 
Door zijn geleertheyt groot, waer qualijc om beschrijven:
 
Hoe wel om kleen misdaet, schier t'onrecht, hy most blijven
 
Versonden neghen jaer, voorby de wild' Euxin:
 
Nochtans zijn Veersen soet ghelesen sullen zijn,
 
Soo langh men lesen sal. Ja siet, den dagh soud' falen,
 
Om 't soet ghedicht, nut schrift, end' d' eer' al te verhalen
 
Van Orph'us, Theocrit, Tantalus, Lycophron,
 
Hesiod', Aratus, Catull', Ephorion,
 
Aeschylus, Pallades, Callimachus, Marullus,
 
Phanocles, Servius, Phocilides, Tibullus,
 
Plautus, Terentius, Lucretius, Suidas,
 
Sophocles, Philemon, Alcman', Pausanias,
 
Xenophanes, Bion, Phillippides, Nicander,
 
Empedocles, Lycon, Antisthenes, Menander,
 
Cratus, Anacreon, Polidoor', Alexis,
 
Straton, Solon, Platon, Symonides, Thespis,
 
Epicharmus, Ion, Theognis, Bacchilides,
 
Agatius, Polus, Symilus, Trasonides,
 
Cratinus, Callias, Eupolis, Luciaen,
 
Ibicus, Architas, Archilochus, Afraen,
 
Terpander, Theodoor, Satyrus, Iuvenalis,
 
Fulgent', Apuleius, Tyrtaeus, Martialis,
 
En noch veel ander meer, uyt 't Roomsch' en Grieksche landt,
 
Als elders: over al vermaert, door kloeck verstandt.
 
Konst-beminder.
 
Maer wat ist noot, soo veel van verr' end' oude tijden
 
Te bringhen Dichters voort? daer doch aen alle sijden
 
Iliss' in dees' ons Eeuw, ons end' nabuers doorvloeyt,
 
End' menigh konstig hert bevocht heeft end' besproeyt,
 
Ghelijck Marcell', Danté, Properce, Meleager,
 
Boyard, Alamanni, Tasso, (der Konst na jagher)
 
Laureys de Medicis, Alciat, Meolin,
 
Petrarcha, Barbarus, Arioste, Sabin,
 
Hoe Iulius Caesar, Scaliger boven maten,
 
Itali heeft gheciert, door g'leertheyt, moet ick laten
 
Onvolpresen. Wiens soon g'lijck hy nu Musae-dans
 
Of beter kan, ja is Europae roem bykans.
 
Konst-oeffenaer.
 
Wat heeft oock Gallia vernuftighe veel Gheesten
 
Gevoedt, en voort gebracht: van welck' elc om den meesten
 
Prijs, heeft den Lely-hof verciert end' wijdt berucht,
 
Den Ronsard vloeysaem kloec (wiens veersen aerd' en lucht,
 
Als Musae soet gheschal, noch dav'righ doet doordringen)
 
Bellay sloegh oock niet mis. Men sal oock lesen, singen,
 
Soo langh' als d' aerde staet, de dichten van Marot,
 
Morullus, Buchanan, Buissay, Bez', Amyot,
 
Oock van Bellet, Iamijn, du Bartas: die der Weerelt
 
Begin uytbeeldt soo klaer: wiens dagen zijn bepeerelt,
 
Gelijc een bagg' verciert, de Dicht-konst van Rulman,
 
Augoulesm', Auratus, Salignac, Campagnan,
 
Seres, Chambrun, Thovart, Henri Estienne mede,
 
Mag', Alizet, Goulart, Delben', end' andr': elcks stede
 
Te schicken eerst of laetst, weet ick na weerden niet.
 
Vigeneri gheeft kloeck, men uyt zijn Wercken siet.
 
'K had haest Bourlier, Bouchet, Thevet, Tronchet vergeten,
 
Belle-forest, d' Amboys, oock konstigh, soo wy weten,
 
End' Denijs Godefroy, oock komt my in den sin
 
Pybrac, end' Peletier.
 
Konst-beminder.
 
Lofweerdigh zijn niet min
 
(Al hoefdemen veel tijts, om hun soet dicht verhalen)
 
Lobwasser, Oeler, oock Lutherus (g'leert in talen)
 
Greiter, Reissner, Daghsteyn, Hetzer, end' Hegenwald,
 
Vogter, Iustus Ionas, Iohan Englisch, Sebald
 
Heydens, Speratus, Zwick, Melissus in Konst vloeyigh,
 
Niclaes Herman, Spengleer, in dichten schoon ooc bloeyigh,
 
Wolfgangus Capito, gheleert in Konsten nut,
 
Alberus, Blaurer, Wels, bekent in Musae hut,
 
Eberus, Struppius, Camerarius Muller,
 
Pancraes van Coburgh ooc, Dicht-minnaers lust vervuller:
 
Met sulcke veel, om Konst, en g'leertheyt weert veel eer,
 
Duytsch', Engelsch', ofte Schotsch', en ander vreemde meer.
 
Maer laet ons liever yet van Neerlantsch' dichters spreken,
 
End' ander, welckers Konst in Neerlandt is ghebleken:
 
Want Pegasus heeft hier gheschrabt soo met den voet,
 
Dat (gh'lijck in Creefter-tijdt d' Egyptschen Nilus doet,
 
Of Thetys als Dyan' ontfangt, oft schijnt volwassen)
 
Hippocren' overvloeyt.
 
Konst-oeffenaer.
 
'T soud' dan te spreken passen
 
Van dien Lusthof, daer langh De Roover ernstigh groot
 
Alleen wracht. Maer doe d' Heer, de Casteleyn geboot,
 
Dien t' op'nen elck: quam haest Colyn met Konst geladen,
 
End' Gistel, van der Noot, om maken wegh end' paden,
 
Daer Wten-hov', Fruytier, Plant-in, Den Dale droegh,
 
Does' uyt De Vyver vochts om groeyen had ghenoegh,
 
Van Haecht, Dat-henen ging tot Blyenburgh elc rapen,
 
Met Houwaert, Vaernewijck, end' Nijërvaert herschapen
 
In deughden goet, De Bont', Verensis, Van der Voort,
 
Vermeulen, Bock, Van Peen, ooc hebben Konst g'orboort,
 
Als 't Coornhert, Borrekens, seer Krul met Laurier milde,
 
Dat reyne Moeders tael elck spreken mocht die wilde.
 
Den kloecken Pieter Heyns, Hippophilus, Murier,
 
Taverne, Coster met Nordanus (die oock hier
 
Vergheten niet en dient) den g'leerden wijdt versochten
 
Eduard Mellema, Verlend' in Konst doorvlochten:
 
Twee Meersschen out end' jong, vol blomkens reuckig zijn,
 
Daer soo wel oud' als jongh' in hebben weyde fijn,
 
In deughd' end' tale reyn. 'S gelijcx doen (so wy mercken,
 
Aen hun goet onderwijs, in dicht, end' stichtigh wercken,
 
Ph'lips heer van Aldegond, de Band, de Boot, de Bert,
 
Abraham van der myl, Coris (wiens doodt my smert)
 
La ru', Hoog-hert, Roosier, Detring, Wychuys, de Mander,
 
Die noch 't g'leent leven heeft, och leefder noch een ander!
 
Taems-zoon, Schepens, Bohaim, van Dale, Fourmenoys,
 
Valck-oogh, Sambix, Roo-claes, Petyt, Elst-land, de Boys,
 
Neander, Edmeston, Corput, Carpentiers beyde,
 
Van hout, Pieter Lenaerts, end' Melder (die m' oyt greyde)
 
Silvius, Compostel, Mostaert, Orlers, Migoen,
 
De Groote, Stochius, Clock, Yselveer, Tryoen,
 
Vol-levens, Isacus, Lampe, Wils, Nazaretten,
 
Baldinus, Keuleman, Stooter, Piero, den netten,
 
Batman, Zach'rias Heyns, Creenburg, end' Schuylen-borg.
 
Konst-beminder.
 
Maer mocht men (lieven vrient) vry nomen (sonder sorg
 
Van thooren: dat men wil by Haeghdichters gelijcken)
 
Boxstel, Bisschop, Bisdom, de Brand, end' den Konst-rijcken
 
Miggrodius, Gruytier, Victoor Marten, Lancel,
 
Waeleus, Meusevoet, Gheeraert schepens, die wel
 
Honigh soet vloeyend' is, Ph'lips Lassonius mede,
 
Cornewinder, Damman, hier oock al hoeven stede,
 
Zuërius, Trelcaet, Baselis, Vad'r end' soon,
 
Iacob Viverius, de Brauwer, Steen-landt schoon,
 
Ian Lauwers, Rietwijck, Hooft, end' Hemelaer gepresen,
 
Met Mosscher. Maer elck moet in Iacob Wyme wesen
 
Verwondert om zijn dicht: 't welck op papier, met inckt
 
Hy niet schrijft: maer in 't hert: daer hyse steeds gedinckt.
 
Konst-oeffenaer.
 
Schrijft hy dan niet in dicht?
 
Konst-beminder.
 
Neen: want hoe soud' hy schrijven,
 
Die schrijven niet en kan.
 
Konst-oeffenaer.
 
Evenwel moet hy blijven
 
Een Dichter: d'wijl hy dicht. Maer ey! waeromme doch
 
Vreest ghy te noemen hem, end' al die ander noch?
 
Zijnt dan haegdichters ooc al die ick noemd' hier vooren?
 
Konst-beminder.
 
Neent, dat en segg' ick niet: wilt u daer in niet stooren:
 
Want icker veel van ken, te zijn in dicht niet kleen:
 
Maer in gheleertheyt nut, met Konst voor yeder een
 
End' deugd' ooc schoon verciert: dies ic met luyder kele,
 
Ben schuldigh van hun lof selv' uyt te roepen vele.
 
Maer om dat leyder som, sond'r eenigh onderscheydt
 
Van Konst, ondeught of deught, tot hinder der joncheyt,
 
Van Venus, Cupido, onkuysheyt wulpsch slechts singen:
 
Of hun Konst-schijnig dicht, met tale vreemt so mingen,
 
Dat sy 't nou selv' (veel min, een ander) wel verstaen:
 
Om dit misbruyc, en meer, is Dicht-konst in 't versmaen.
 
Want niet alleene sy den dieren tijdt verquisten:
 
Maer ooc dies' hoort en leest. Die dan sond'r arg of listen,
 
Dicht tot 't ghemeene nut, end' stichtingh, soo 't betaemt
 
T' aenlocken jeugt tot deugt: vreest schier te zijn genaemt
 
Een dichter: welcken naem, is schande voor de lieden.
 
Konst-oeffenaer.
 
Ja voor d' onkonde meest: maer segt, waer niet geschieden
 
Misbruycken? sal men Konst of gaven smaen daerom?
 
Salm' oock een quistgoet siend', of gierig-aert seer dom,
 
Onkuys' en dronckaert vuyl, gout, vrauw' en wijn verachten?
 
Neen: maer misbruyckers wel. Daeromme die betrachten
 
In Rijckdom, spijs' end' dranck, de rechte mate goet,
 
End' Konst ghebruycken wel, te recht men prijsen moet.
 
Der Redenrijckers ampt, end' wat hen is bevolen,
 
Blijct daer uyt, dat m' eertijts, Gemeene lants-tael scholen
 
End' ander Landt-nut-Konst, hiet de by-een-komst van
 
De Redenrijckers vroet. Dus Neer-landts Dichter dan
 
Moet dichten Neer-landts reyn, en geen uytheemsch ontleenen:
 
Zijn Tal' is rijck ghenoegh. So moet hy oock met eenen
 
Nut minghen onder vreught: 's lants beste nut is Deugt:
 
Best' deugt, die 's menschen siel inwendig maect verheugt,
 
Ten Hemel treckt, end' doet den yd'len lust uyt blusschen.
 
Van welc Dicht'r-ampt ic flus ooc sprac al ondertusschen:
 
En 't Amstels Eg'lentier, Bloeyend' in Liefd' hem heeft
 
Hier in ghequeten wel: end' daer van Leeringh gheeft.
 
Van ander vele noch soo wel niet, moet ick kennen:
 
Doch meest al langs hoe meer sy hen daer toe gewennen.
 
Die eerst op jonckheyts nut niet veel en heeft gheschaft,
 
doet bet, daer d' outheyt selv' heeft zijn misbruyc gestraft.
 
Maer waerom so veel tijdt end' woorden doch versleten?
 
Van Reden-rijckers ampt? na dien wy 't beyde weten,
 
End' dat van ander oock soo klaer beschreven is.
 
Konst-beminder.
 
Maer zijn de Dichters al, die ghy laetst noemdet, wis,
 
Al Nederlanders oock? voorwaer dat dunckt my wonder.
 
Konst-oeffenaer.
 
Neent: maer daer zijn ooc wel al eenig' uytheemsch' onder,
 
Doch woonend' al daer in: die ick med' noem, om dat
 
Sy Neer-landt met hun Konst oock cieren, anders wat
 
Waert hun te noemen noot? want ick hebb' overslaghen
 
Neerlantsche Dichters veel, (die kloec zijn tot behaghen)
 
Mits dat hun namen my in sin nu komen niet.
 
Doch elcks gheboorten plaets, bysonder noemen, siet,
 
Waer quaet om doen: dewijl nau selv' elck weet zijn eygen
 
Geboorten plaets oft Lant: want door 's Wolfs bet' en dreygen,
 
Veel onder een ghemengt verstroyt zijn hier ontrent.
 
Konst-beminder.
 
End' ooc veel Dichters kloec zijn ons noch onbekent:
 
Want in dit Eylant kleen, alleen hier zijnd', hoe konnen
 
Wy doch gehebben meer, dan Vrienden goet ons jonnen,
 
End willen deelen med'? maer mochten wy met rust
 
Doorwand'len Neder-landt: end' over al na lust
 
Doorsien Boeckwinckels schoon, en konstlievers Boeckstallen:
 
Wat soud' ons konstig dicht van Dichters kloec voorvallen?
 
Konst-oeffenaer.
 
Dat oock elck Dichter ons op dede kist end' schrijn,
 
Daer in verborghen noch hun beste wercken zijn:
 
Hoe souden snuff'len wy? wat souden wy al vinden,
 
Dat ons waer aangenaem? 't soud' ons dan duncken in den
 
Choor Musae recht te zijn: dan hadden stoff' eerst wy
 
Van wonderingh end' vreught.
 
Konst-beminder.
 
Maer lieven Vriendt, siet, my
 
Verwondert, wat beweeght ons selven soo te quellen,
 
Om soo veel namen hier van Dichters t'saem te tellen:
 
Als of ons veel ghewin, daer aen gheleghen waer!
 
Konst-oeffenaer.
 
Neen doch: maer niettemin, wist icks' al, ic soud' haer
 
In een schoon Tafereel aen 't Dicht-tooneel al hanghen.
 
Konst-beminder.
 
Wat: soud' yemant gewin, of lust daer door ontfangen?
 
Konst-oeffenaer.
 
Daer mochten door beweegt d' aenschouwers zijn tot vlijt
 
In Konst: end' in 't ghedacht, als Dichters langer tijdt.
 
Konst-beminder.
 
'T is waer: maer even wel, d' een soude willen delgen
 
Daer zijnen naem gantsch uyt: een andr' hem seer soud' belgen
 
Siend' hem vergheten daer.
 
Konst-oeffenaer.
 
'T wert ons t' ontschulden weerd'
 
Dat alle Dichters, wy niet kennen, na begeert.
 
'T mocht yemant oock (dien 't is veel bet dan ons gelegen,
 
End' lust heeft, soo wy doen) tot ondersoeck beweghen,
 
Van leven, boorten plaets, en schrijven 't schoonste dicht,
 
Van Dichters meest vermaert, end' brengen dat int licht.
 
Konst-beminder.
 
Meer moeyelijc om doen waer dat, dan rijckdom winnen.
 
Konst-oeffenaer.
 
My dunct, dat schat en winst bekomm'ren steeds u sinnen.
 
Hadd' als 't ghemeene nut, betracht selfs winste seer
 
Plutarchus, end' veel meer, sy hadden nimmermeer,
 
Met arbeydt t' onsen best, soo ondersocht, beschreven,
 
Van soo veel mannen wijs 't doorluchtigh heerlijc leven:
 
Noch hun verstanden kloeck elck een gemeen gemaeckt.
 
Meer voor een ander heeft, dan voor hem self, gewaeckt
 
Carel van Mander oock, die recht Van elc man rader
 
Mocht heeten, end' ons eeuw' was cierder en weldader.
 
'T blijct uyt zijn dichten schoon, end' schriften: onder welck'
 
Van menigh Schilder kloeck, magh 't leven lesen elck.
 
Konst-beminder.
 
Dat 's doch waer: maer hoe wel komt over een bequame
 
Den Tytel die gh'em gheeft, met zijnen eyghen name:
 
Want in beyd even veel zijn Letters, end' ghelijck.
 
Konst-oeffenaer.
 
Voor zijn gemeen Sin-spreuck schreef desen Man konstrijc
 
Dat Een is noodigh wel. Men siet oock dat elck Dichter
 
Alsulc een Sin-spreuck kiest, daer m' hem door kent te lichter:
 
Veel Heeren, Vorsten oock, end' ander Mannen groot,
 
Een Sin-spreuck schrijven so, voor hun Merck-reden bloot.
 
End' sommigh hebben die uyt hunnen naem ghenomen:
 
Die my wel duncken best, als sy te pas maer comen.
 
Konst-beminder.
 
'T zijn Anagrammen dat, daer ick van hoorde lest.
 
Konst-oeffenaer.
 
Na 't Griecsch: maer in ons Duytsch, men soude nomen best,
 
Naem-letter Sin-spreuc haer. En som van ons voorseyde
 
Fransch' hadden sulc een spreuc. Een out Vlaems-dichter leyde
 
Met Den voys hoort eer' an ooc zijn naem uyt: doch 't was
 
Wat duyster om verstaen: Veel beter quam te pas,
 
De Schade leere' u wel
 
Konst-beminder.
 
Jaet: want daer door vermaende
 
Hy elck, waer Schad' hy vont, daer van te zijn afstaende.
 
Konst-oeffenaer.
 
Om sien waer Schad' in licht, so lang hem 't leven bleef,
 
Een Vlaemschen dichtr' onlangs, Doorsiet u daet ooc schreef.
 
Konst-beminder.
 
Doorsag' elc wel zijn daed (zijn feyl siend') hem soud' hind'ren
 
Te straffen anders feyl: 't soud' ooc zijn schand' doen mind'ren.
 
Konst-oeffenaer.
 
In sulck voornemen goet ist noot dat elck voortgaet:
 
Doch om wel doen, Dryft rou van hier, Hout sorgens maet:
 
Want Sorghe sonder Maet met rouw' ooc stadig treuren,
 
Verstant end' geest beswaert, en schade groot doet speuren:
 
Met vreugt en lust aen konst houdt dan al d' oog in 't seyl.
 
Voor 't beste rad' ick dat Yeg'lick speur na d'wis Heyl:
 
'T welc overtreft al verr' goed, eer', en konst hoe deugdig.
 
Konst-beminder.
 
Met vlijt ick willen soud' dat wel na speuren vreugdig:
 
Maer waer 't te vinden is, dient my van u ontdeckt.
 
Konst-oeffenaer.
 
Al onvolkomen vreught men hier ter handen treckt,
 
Maer Heyls in Iesu dan men vindt al sonder missen,
 
Na Hem'len raet u went, soo krijghdy den ghewissen
 
Raet, heylsaem, goet end' nut. Als men Maer hert en bidt,
 
'T lof reyn van sond' men krijgt, 't welck is veel beter wit
 
Dan aertschen rijckdom groot: want die dien meest verkiesen,
 
Na rijckdom volght hun dan Perickel van verliesen,
 
Beyd' siel, end' rijckdom lief, sulck kiesen dan is quaet.
 
Konst-beminder.
 
'T sou wercken na beklagh: maer dijnen eersten raet,
 
Ick houden moet voor best, dat 's 'T wis-heyl, raet Lof weerdigh:
 
Konst-oeffenaer.
 
Die hebben wil met vlijt den besten schat seer veerdig,
 
D'wijl Deught is soo vul eers dat s' overtreft het goudt:
 
Voor 's weerelts besten schat men Deugt ten rechten houdt.
 
Konst-beminder.
 
Deught haren dader loont, en doet zijn daedt verhoogen.
 
Konst-oeffenaer.
 
Ja: maer die deugt navolgt, moet yeders Haet gedoogen:
 
Maer dat kan hind'ren niet, voor dien, die dinct al voort,
 
Mijn haters al zijn sot.
 
Konst-beminder.
 
O weert bedinckigh woordt:
 
D'wijl haet het leven kort, baert strijt, neemt rust en slapen.
 
Konst-oeffenaer.
 
Men magh dan wenschen wel, dat Vrede viere 't wapen?
 
Konst-beminder.
 
By sondr' als Mars verwoedt ons lieve Vaderlandt
 
Nu heeft soo lang verdruct, door rooven, moord' en brant:
 
Mercurij Slangh-roe met Minervae schildt verduystert.
 
Konst-oeffenaer.
 
Maer hebt nu goeden moedt: siet ghy niet, hoe schoon luystert
 
De Hemel-maeght, bekleedt met Olijftacken dier?
 
Mijn ooren gellen van dat elck Roept vrede hier,
 
Gheluck end' heyl: dus vliedt ghy Python end' Medusa.
 
Die met Reden verwint, hoor' ick, Ick bou dy Musa,
 
Met Reden seggen, 't blijckt aen 't konstig werc vermoeyt.
 
Die Wenscht om 't best', en steeds Baus lesse koos: ic noyt
 
Tijdt nutter hebben sagh, om Musa helpen Bouwen.
 
Konst-beminder.
 
'T is waer: Vreeds tijdt is best om leeren end' onthouwen:
 
Want onvreeds onrust groot een yeder schadigh es,
 
In sin, verstandt, gedacht: maer wat men by Baus les,
 
End' Musa bou verstaet, wilt my doch eens uytlegghen.
 
Konst-oeffenaer.
 
Maer liev' en hebdy noyt Bau-meester hooren seggen:
 
Ick schuere, bou na aerd?
 
Konst-beminder.
 
Ick bidd' u, my doch helpt
 
Dijn meeninghe verstaen, end' mijnen leersucht stelpt.
 
Konst-oeffenaer.
 
Bau-meester noem' ick dien (g'lijc spreuckig) die gebruycken
 
Hem laet tot yeders nut, om voeden jonghe struycken,
 
Tot vruchtbaer Planten schoon: eerst hy doorsiet den grondt.
 
Schuert af qua zed' end' aert, in welcks plaets hy terstont
 
Baut, door goet onderwijs, deugts Inten goet naer oordeel,
 
'T in-scherpen is hen door Berisp en raed ras voordeel:
 
Want als Polymnia, 's baus less' in 't herte druckt,
 
Sy worden haest bequaem, end' 't bauwen wel gheluckt:
 
Kunsten oorbarich land, end' Steden sy haest krijghen:
 
Want Musa wort ghebauwt: dus sietmen haer opstijghen
 
Tot in den hooghsten staet
 
Konst-beminder.
 
Ick sou beghinnen seer
 
Wel recht nu die verstaen: end' sien (als wijser leer
 
Bewees oyt) dat, om Jeught tot Konste best te locken,
 
Bequaem zijn woorden goet, veel meer dan Roed' of stocken.
 
Konst-oeffenaer.
 
Die wil beweghen hen, vry Voel aen Konst is eer,
 
Seggh' end' Leert kloeck u sin.
 
Konst-beminder.
 
'T is soo: want eersucht meer,
 
Dan gierigheyt, oock lockt de jeught tot leersaem waken:
 
Sy doetse Penn', pinceel, met kloecken moedt aenraken:
 
End' ander konst-tuygh meer, daer hen den geest toe port.
 
Konst-oeffenaer.
 
Teghen natuer en sin vergheefs al g'aerbeydt wort:
 
Want De sins burch es raed, daer kloecken geest in wandelt,
 
End' met natuers vernuft van Konst dan wijs'lijck handelt:
 
'T best' vinden hy hem Pijnt deur d' eere, die toe terd't,
 
Elck een die in Konsts nut, 't ghemeyne nut volherd't.
 
Konst-beminder.
 
'T gaet wel, als leer, vernuft, onthoud, verhael, t'saem voegen:
 
De bauwers ist een vreugt, sulck' Ackers vruchtbaer ploegen.
 
Konst-oeffenaer.
 
Het onderwijsen oock, den Mensch doet ongheveynst
 
'T quaet kennen, 't onderwijs oock steeds al wederpeynst,
 
g'lijc 't schaeps erkouwen voet, het weer gepeyns leert vlieden
 
Het quaed', end' volgen 't goed': gelijc elck sal geschieden,
 
Acht nemend' op het werck.
 
Konst-beminder.
 
'T is soo: want als den Mensch
 
'T voorgaende werc Weer peynst, doorsiende dat na wensch,
 
Feyl siend', hy beter doet, om goeden naem verwerven.
 
Konst-oeffenaer.
 
Sulck' onderhouding goet doet eer en vreugt beerven,
 
Niet voor hem selv' alleen, maer oock voor zijn geslacht:
 
Na dien d' Erv' is voor aes d' afkomers goet gheacht.
 
Als d' Erv' door deugt end' Konst, dus eerlijc is verkregen,
 
Trau, liefd' en kloeckheyt sy in d' Ervers kan beweghen.
 
Konst-beminder.
 
Sulck Erve, d' Ervers dan gheen ledicheyt laet toe.
 
Konst-oeffenaer.
 
Voorwaer neen: maer sy leert hun, sonder worden moe,
 
Met Aerbeyt heen te gaen, end' dad'lijck doen betuygen,
 
Dat s' hun, na goeden aert van hun voorgangers, buygen:
 
Een luy Mensch over al is elck een onweert gast.
 
Want luyheyt baert maer quaet, s' is d' aerd' onnutten last:
 
Door haer het al bederft: maer in een grooten cedel
 
Men kan beschrijven niet, den lof des Aerbeyts edel:
 
Die deugt en Konsten baert, voedt, onderhoudt, en laeft.
 
Gheluckigh is den Mensch, die tijt waernemigh slaeft,
 
Met Arbeyt saeyt in jeugt: want die in jeugt soet saeyet,
 
Voor ouderdom seer Seur, daer van schoon vruchten maeyet:
 
Want D' aud' elc werck valt seur. Dies elc in jeugt den kost
 
Winn', om in oudtheyt grijs, van noot te zijn verlost.
 
Daerom met Aerbeyt groot den Bauwer zijnd' op Acker,
 
Om hart ic jag' hier snel, een ander wildt soo wacker:
 
Ick hoord' oock seggen een, dus wacker wert mijn hert,
 
Wijs-aerds ic na sal gaen, niet achtend' Aerbeydts smert:
 
Maer Ploegen, Jagen steeds, in Konsten Ackr', om hebben
 
Gewenschte Vrucht daer van, als joncheyts vloet sal ebben.
 
Konst-beminder.
 
Al hadd' ick oyt gheweest, tot noch toe traeg end' flau,
 
Om volgen yemants leer: voortaen verbonden nauw',
 
Door dijn voorbeeld' en leer, werd' ic aen deugden konstig,
 
Met Aerbeydt, sorgh' end' vlijt, dy oock te volgen jonstig.
 
Maer lieve, my verlangt, wanneer dat gh' u beloft,
 
My flus ghedaen, voldoet, dat is, mondelingh', oft
 
Veel liever schrift'lijck, my Sin-spreucken wilt verklaren,
 
Die ghy weet, soo 't u niet te seer en soud' beswaren.
 
Konst-oeffenaer.
 
Ey hoort! ick hebbe s' u verhaelt den meestendeel:
 
Nu merck' ick, dat ghy die soo niet verstaet gheheel.
 
Dies sal ick s' u in schrift hier stellen op een rolle,
 
De namen op de kant: soo hebdy daer van volle
 
Kennis: hadd' ick daer toe een Lavend' hand' end' Penn'
 
G'lijck hy, van wien men schrijft: U hand' es laevend', end'
 
D'wijl recht moet wesen recht, met recht men hem verheffet:
 
Want kloeck is hy in dicht, zijn Penn' elcx overtreffet,
 
'T mijn gaet soo 't kan. Neemt, leest.
 
Konst-beminder.
 
Ey siet! hoe slecht ben ick,
 
Te hebben niet verstaen, van dy in sulcken schick
 
Ghestelt de namen veel, van Dichters waert om prijsen:
 
'T schijnt even eens of sy med-brenghen end' uytwijsen
 
Verborgen leer, om zijn wijs-gierigh, deuchdigh, vroom,
 
Ja soeckig 't hoogste heyl. Doch 't quam m' eerst voor als droom:
 
Nochtans ick vinder in, al som van mijne Vrienden.
 
Maer hunne namen recht (dunckt my) niet heel u dienden:
 
Dijn rechte spellingh' ghy hebt oock wat overtre'en
 
In Naem-spreuck ende Naem.
 
Konst-oeffenaer.
 
Ghemerckt hebb' ick voor heen,
 
Veel g'leerder dan ick ben, ooc Dichters kloec, van letters,
 
Tot desen eyndt te zijn, wisselaers oft versetters:
 
Dus, my verstoutend', ick daer in nam vrijheyt siet.
 
Konst-beminder.
 
Sy zijn oock allegaer ghestelt op oorden niet,
 
Na ouderdom oft Konst.
 
Konst-oeffenaer.
 
De sommigh' ick ten rechten,
 
Noch hun, noch 't werck en ken, dan door goe vrients berechten:
 
Soo dat ick dies na wil gheen oorden houden kan.
 
Konst-beminder.
 
Daer van genoech. Maer nu, van Vorst of Coning dan,
 
Naem-spreuck te hooren ooc, blijv' ick noch sitten neder.
 
Konst-oeffenaer.
 
Maer liev', en weet ghy niet, dat altijt d' Arends veder
 
Duyf end' Swaen-veer verteert, en niet daer med' vereent?
 
Konst-beminder.
 
Wilt my verklaren doch, wat ghy daer mede meent.
 
Konst-oeffenaer.
 
Nadien wy spreken slechts van Dichters, wel by Swanen
 
Soetsingigh g'leken zijnd', onnoodigh ist, vermanen
 
Van Keyser, Koning, Vorst: wiens macht men veel uytbeelt
 
Met Arend (Vogel-Vorst) dees reden langh, oock steelt
 
Tijt, om te spreken, wat wy Mus' op off'ren sullen
 
Tot 't bau van 't Lust-tooneel.
 
Konst-beminder.
 
Voorseker siet men rullen,
 
G'lijc Byen eendrachtigh daer, d' Aerbeyders veel, elc hem
 
Om best met konstigh werck vertoonend', en zijn stem
 
Soetsingigh heffend' op, aen dit werc bauwen vreuchdigh:
 
Dus ons hulp' niet en hoeft.
 
Konst-oeffenaer.
 
Maer op dat in 't werck deuchdigh
 
Elck een volherd' in lust, laet ons tot hunnen lof
 
Het ons' oock mede doen.
 
Konst-beminder.
 
Wel dan in desen Hof,
 
Roos, Palm, Tijm, Roosmarijn, end' ander Kruyt soetguerigh
 
Met schoone blommen veel, tot Kransen lang-geduerigh,
 
(Om hen te cieren Hooft, hals, armen, handen, tuygh,
 
Als Penn' end' wit Pampier) ick my te plucken buygh:
 
Die wy (om geven moedt) hen willigh willen schincken.
 
Konst-oeffenaer.
 
Die meening is wel goet: maer beydt, wilt u bedincken,
 
Dat blomm', maegd-palm, en kruyt, voeght beter Maegden swack,
 
Dan Dichters tot vercier: end' siet, hoe menigh tack
 
Van Laurier (altijt groen) end' van Olijf (ons beter
 
Dan die nut) ginder staen! maer men magh geen vergeter
 
Zijn aen den Hovenier, te bidden, om 't gherief
 
Te moghen halen hier.
 
Konst-beminder.
 
Na dien hy Konst heeft lief,
 
End' jonst de Dichters draeght, so veel als wy behoeven,
 
Sal hy ontsegghen niet.
 
Konst-oeffenaer.
 
Maer hier niet langhe toeven
 
En moghen wy (my dunckt,) nadien der Goden tolck
 
End' Bode, Hesper roept, van achter ghene Wolck:
 
End' Phoebum noodt te gast, by Phaëton: daer Hebe
 
Den Nectar schincken sal: end' dat terwijlen Phoebe
 
De sorgh' heeft end' de wacht. Dus eer wy zijn verrast,
 
Eer Hof-bewaerder poort, end' Ianus Coelum vast
 
Toesluyt, komt laet ons gaen.
 
Konst-beminder.
 
Nu dan: siet ick ben veerdigh,
 
Geen tijt en dient versuymt, om zijn in daet lofweerdigh.

     Ick H T bedrogh.

     Iasper Bernardus.


Vorige Volgende