Nadruk. Jaargang 1

[p. 128]

De straat op

De schrijver die meer de straat op moest, keek naar buiten.

De lucht was dunner dan ooit. Toch was er niets te zien.

‘Kijk, weet je wat het met jou is’, sprak de uitgever, ‘jij schrijft teveel verinnerlijkt, al dat gezoek naar zingeving is de dood in de pot. Er is bij jou geen doorstroming naar het “echte leven”, begrijp je wel?’

De schrijver deed alsof hij knikte.

‘Jij moet eens meer de straat op’, vervolgde de uitgever, ‘weg met al die metafysische metaforen. Ik wil straatrumoer in je werk horen. Ga cafés en snackbars binnen, en supermarkten. Herken de zilte harteklop van de consument, de bijna adellijke schoonheid van de arbeid. Ontdek de warme dialogen van het alledaagse.’

De schrijver die meer de straat op moest, hief zijn handen weerloos ten hemel en zei: ‘Vergeef me, dat ik u onderbreek. Ik kom zelf uit een arbeidersgezin, maar ik heb de bijna adellijke schoonheid van de arbeid bij mijn vader, noch bij de rest van de familie ooit kunnen ontdekken. En mijn moeder die niks wist, maar alles doorhad, zei steevast: “Arbeid adelt, ja ja, maar adel arbeidt niet!” En trouwens, als arbeiders in proletarische republieken in opstand komen, is het eerste wat ze doen, de beelden van de verheerlijkers van de arbeid van hun sokkel trekken!’

De uitgever maakte een afwerend gebaar: ‘Begin nou niet meteen met details, je weet best wat ik bedoel, gewoon, meer de straat op, het “echte leven” in.’

De schrijver die meer de straat op moest, ging de straat op.

Voorbij een garage vol radio 3 en stationaire motoren, stond een moeder met haar kind bij een tuinhek. Het hek was met een kabeltouw dichtgebonden.

‘Hekje moet opoe!’, wees de kleuter naar het touw.

‘Nee, het is niet opoe’, corrigeerde de moeder, het is open, open!’

‘Hekje opoe opoe!’, herhaalde de kleuter, wild met de armpjes zwaaiend.

‘Nee! Hekje moet open, open’, hield de moeder het kind opnieuw voor.

‘Hekje moet open!’, riep de kleuter tenslotte opgetogen.

PATS!!, gaf de moeder het kind een draai om de oren, en riep:

‘Hekje mag niet open! Dan loop je op straat en kom je onder een auto!’

De schrijver die meer de straat op moest, stak over. Hij keek nog eens om.

‘Dat moet het echte leven zijn’, dacht hij, ‘dat kan niet missen.’

Tegelijk werd hij op het trottoir bijna onderste boven gereden door twee jongens op een brommer, die hem voor ‘ouwe zak’ uitscholden, omdat hij niet uit zijn ‘stomme kop’ keek.

De schrijver bleef staan en hapte naar adem. Een helse ‘hij-doet-niks-hoorhond’ sprong uitzinnig blaffend op hem af, en schoot hem rakelings voorbij.

Naast de ingang van het kleine, te vroege lentepark, laafde een uitgelaten autowasser zich ritmisch aan een eigentijds dreunende Madonna.

[p. 129]

Even later meende de schrijver in een burgeroorlog terecht te komen, maar het bleek enkel om geluidsexplosies te gaan bij de verbouwing van een supermarkt.

Er doemde een snackbar op.

‘Naar binnen!’ beval hij zichzelf bijna roekeloos, ‘naar binnen. Opdracht is opdracht.’

Bij de toonbank stond een man met een jonge bleke snor. Hij raadpleegde nerveus een briefje in zijn linkerhand. In alle hoeken van het leven regelmatig overgeslagen, was hij hier opeens eerlijk aan de beurt: patat oorlog, twee slaatjes gezond, een frikadel speciaal, en twee saté extra super.

‘Hoe is 't thuis?’ vroeg het meisje achter de toonbank.

‘De tweede komt er aan’, zei de man met de jonge bleke snor.

‘Gaat wel vlug!’, zei het meisje achter de toonbank, de frikadel routineus in het frituurvet kieperend.

‘Och ja’, zei de jonge bleke snor, de schouders ophalend, ‘Wendy houdt nogal van kinderen.’

‘Moet kunnen’, vond het meisje, haar vingers aflikkend, ‘en jij zelf?’

‘Geef mij maar een pilsje’, zei de man. Zijn ogen dwaalden af naar het gespetter voor hem. Het deed hem ergens aan denken, maar hij wist niet aan wat.

De schrijver die de straat op moest, nam aan dat zijn uitgever dit soort dingen bedoelde met ‘de warme dialogen van het alledaagse’. En hij bewaarde alles in zijn hart, want hij was zijn opschrijfboekje vergeten.

Toen de schrijver zelf aan de beurt was, begon hij onwennig te hakkelen en bestelde in zijn zenuwen een broodje pekelvlees. Pas bij de derde hap dacht hij aan zijn hoge bloeddruk, wikkelde het broodje onhandig in een servetje en stak het in zijn zak. Het ‘echte leven’ begon meteen te vlekken.

Bijna viel hij weer in zijn oude fout van verdieping en zingeving en zo, door verbanden te zoeken met De sneeuwpoppen van 1511 van Herman Pleij, en Toekomstbeelden in de Nederlandse Literatuur van Rob van de Schoor, maar hij kon zich nog net beheersen.

De uitgever aan wie hij later verslag uitbracht, was razend enthousiast, sloeg hem feestelijk op de schouders.

‘Dat is nou precies wat ik bedoel met het echte leven!’, riep hij uit.

De schrijver boog het hoofd en zei:

‘Dat is nou precies waar ik altijd al bang voor ben.’

Dit verhaal werd geschreven door Fried Peterz en voorgelezen in de Trippe-uitzending van Camera Obscura op 4 maart 1989.