Naamkunde. Jaargang 31

[p. 237]

Kroniek Fryslân

Was de laatste kroniek wat Friese naamkunde betreft (Naamkunde jg 29, afl. 3-4 1997) nog getiteld: Kroniek Friesland, de naam van de provincie is thans officieel vastgesteld als Fryslân. Dat verklaart de gewijzigde kop boven deze kroniek. De nieuwfriese variant heeft daarmee het traditionele ‘Friesland’ niet van vandaag op morgen verdrongen. Officiële (provinciale) instanties hanteren de ‘nieuwe’ naam sindsdien consequent. Sommige bedrijven en particulieren zijn gevolgd, maar het overgrote deel van de verschijningsvormen van de provincienaam bestaat uit de oude variant.

Tot 1999 waren er drie gemeenten (Boarnsterhim, Littenseradiel en Tystsjerksteradiel) die de dorpsnamen officieel in het Fries hadden vastgesteld, sindsdien heeft Ferwerderadiel zich bij die groep gevoegd. Al met al geeft het een verwarrend beeld. Het is niet alleen moeilijk voor niet-Friezen om te weten wat de officiële variant is, de meeste Friezen kunnen ook niet vertellen welke van de twee de ‘juiste’ is. De Ried fan de Fryske Beweging en Versloot-kartografy hebben in de behoefte om duidelijkheid voorzien met de uitgave van een standaardlijst met officiële en officieuze toponiemen van alle plaatsen met een dorps- of stadsstatus. Het is een uiterst nuttig boekje met over en weer verwijzingen, een gemeentekaart met de officiële namen van de gemeenten en, door middel van een steunkleur, het percentage Friese of streektalige namen die als officieel zijn geijkt. Voor geheel Fryslân bedraagt dat 36%.

Plaknammen / Plaatsnamen Fryslân. Uitgegeven door De Ried fan de Fryske Beweging en Versloot-kartografy, (dec.) 1997. 32 blz. Te bestellen bij: Versloot-kartografy, Hoptilsterdyk 32, 9027 BE Hilaard.

Veldnamen Barradeel

In Fryslân bestaan hier en daar oudheidkundige verenigingen die zich bezighouden met plaatselijke geschiedenis. Het verschijnen van de

[p. 238]

kadastrale en prekadastrale atlas van Barradeel en Harlingen heeft de Oudheidkundige vereniging Barradeel aangespoord om de verzameling oude veldnamen te lokaliseren en samen met een historisch-geografische inleiding in een boek uit te geven. Men waagt zich (terecht) lang niet altijd aan een verklaring, maar gaat een toelichting of mogelijke uitleg niet uit de weg.

H.O. Veldman, Lânnammen út Barradiels ferline. Barradeel (nov.) 1997.69 blz. ill. Kaarten. ISBN 90-9011053-4

Straatnamen Workum

Straatnaamboeken en - boekjes kunnen een dubbel opzet hebben. Soms is het in de veelheid van informatie moeilijk de hoofdlijnen van naamgeving en naamsontwikkeling te volgen en is de publicatie een omgevallen kaartenbak. Niet zelden verschijnen er ook boekjes die op een breder publiek zijn gericht en naast een verklaring zo weinig informatie verstrekken dat men zich als naamkundige ernstig beknot voelt. Tot dat laatste type behoort het boekje Historische straatnamen van Workum dat overduidelijk de (nederlandstalige) toerist als doelgroep heeft. Alfabetisch geordend zijn 105 historische en hedendaagse namen. De gegeven verklaringen, hoe kort ook, zijn bijna steeds betrouwbaar en gedegen. Eén van de auteurs (Watse Beetstra) heeft met zijn bibliografie van Friese toponiemen bewezen dat hij goed vertrouwd is met dit soort werk. Workum heeft op een paar namen na bijna allemaal namen die de auteurs terecht als Fries beschouwen. De opvattingen van de auteurs over die naamgeving steken ze ondanks alle beknoptheid niet onder stoelen of banken. Zo staat bij de naam Schoolstraat: Waarschijnlijk onder ambtelijke invloed ingeburgerd, doch weinig karakteristiek. En bij de andere ‘straat’ moest het Friese ‘strjitte’ hier op voorstel van het toenmalige college van burgemeester en wethouders wijken voor het oneigen ‘straat’. Een aardig boekje, het zou wenselijk zijn als er van meer plaatsen in de provincie dergelijke boekjes zouden bestaan.

J.J. Jansen e.a. De Stad Workum, historische straatnamen. Workum, (maart) 1998. 21 blz. ill. Te bestellen bij: Het Sleeswijckhuys, Noard 5 (postbus 68) 8710 AB Workum.