Naamkunde. Jaargang 21

[p. 7]

Retrolocutieve eigennamen^(*)

Voor Karel Roelandts
bij zijn zeventigste verjaardag

Onder ‘eigennamen’ verstaan we in deze bijdrage alle vormen van persoons- of plaatsaanduiding, toegespitst op één individu of object (in de breedst mogelijke zin), die binnen een bepaalde gemeenschap als directe benaming (en niet als een, eventueel syntagmatische, omschrijving) ervan worden gebruikt en/of aangevoeld. We houden deze definitie zo breed en vaag, omdat (1) we zowel officiële antroponiemen en toponiemen, als allerlei vormen van hypocoristika, bijnamen en spotnamen willen insluiten; (2) we willen vermijden dieper in te gaan op het probleem van de arbitrariteit of niet-arbitrariteit van de eigennamen (op dit probleem kan geen eensluidend antwoord gegeven worden, indien men verschillende culturen en tijdperken beschouwt en allerlei vormen van bijnamen en spotnamen insluit); (3) we de eigennamen vooral als sociolinguïstische en socioculturele⁽¹⁾ objecten willen benaderen, met bijzondere belangstelling voor het variatie-aspect en de semantisch-pragmatische dimensie in de naamgeving⁽²⁾.

Eigennamen hebben natuurlijk steeds hun grond in een taalactiviteit, meer bepaald een denominatieve act⁽³⁾; in die zin hebben ze natuurlijk

(*) Ik dank Jean-Pierre Chambon (Centre du F.E.W., Bêle) en Willy Van Langendonck (Leuven) voor de leerrijke discussies en uitwisseling van ideeën de rebus onomasticis.
Afkortingen: PN = persoonsnaam; PLN = plaatsnaam.

(1) Zie O. Leys, Sociolinguïstische aspekten van de persoonsnaamgeving, Naamkunde 8, 1976, p. 137-158.

(2) Cfr. K. Roelandts, Van frikatief naar okklusief: Seppe en konsoorten, Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1962, p. 87-120; Id., Familiarismen met anorganische konsonant (Types Jakke, Witte, Pelle), Leuven, 1966 (= Anthroponymica XVII); Id., Vokaalvariatie in hypokoristika, Naamkunde 2, 1970, p. 77-94; Id., Vertrouwelijke naamgeving, Naamkunde 11, 1979, p. 1-19; P. Swiggers, Eigennaam en apprehensie, Naamkunde 20, 1988, p. 43-45. Overigens kadert de bijdrage hier in de methodologische belangstelling voor de onomastische terminologie; cfr. K. Roelandts-M. Schënfeld, Naamkundige terminologie, Mededelingen van de Vereniging voor Naamkunde 30, 1954, p. 18-28; H. Buitenhuis, Anthroponymische terminologie, Naamkunde 1, 1969, p. 84-98.

(3) Ik verwijs hiervoor naar S. Kripke, Naming and Necessity, in D. Davidson-G. Harman (eds.), Semantics of Natural Language, Dordrecht-New York, 1972, p. 253-355 en 753-758; zie ook G.-G. Granger, À quoi servent les noms propres?, Langages 66, 1982, p. 21-36.

[p. 8]

allemaal een ‘locutieve’ (of ‘locutionaire’) basis.Waar we het hier willen over hebben, is echter de oorsprong van de eigennamen vanuit een discursief fragment, dat dan tot eigennaam wordt gemaakt. Dit type van eigennamen kan men in het algemeen misschien ‘locutieve eigennamen’ noemen, een klasse die we zullen trachten verder op te splitsen. Eerst willen we echter de ‘locutieve eigennamen’ een plaats geven binnen een algemene typologie van eigennamen, gebaseerd op de oorsprong⁽⁴⁾ van de eigennamen.

Eigennamen zou men kunnen onderverdelen in drie grote klassen:

(I) Eigennamen gebaseerd op (individu-gebonden) feiten: hieronder vallen eigennamen die verwijzen naar de familie-afstamming (PN-zoons, PN-sens, PN-s), naar de plaats van oorsprong (van PLN/eventueel soortnaam) of een andere vorm van localisatie (b.v. te PLN/soortnaam). We zouden in deze categorie ook de ‘beroepsnamen’ (Bakker, Vetter, eventueel met lidwoord ervoor, ...) en de namen verwijzend naar fysische eigenschappen⁽⁵⁾ willen onderbrengen⁽⁶⁾.

(II) Eigennamen gebaseerd op gewenste karakteristieken of functies, of op geloofsovertuigingen (uitdrukkingen van dank, vertrouwen, enz.): dit is een type van (duidelijk gemotiveerde)⁽⁷⁾ eigennaam dat vooral in

(4) Voor een typologie die gebaseerd is op de mechanismen van individuerende benaming, zie P. Swiggers, Karakterisering en beschrijving via persoonsnamen, Naamkunde 18, 1986, p. 159-163.

(5) ‘Fysische eigenschappen’ moet men hier in brede zin verstaan: ze betreffen dus ook niet-personen.

(6) Een aantal beroepsnamen kunnen, in oorsprong, een gewenste functie uitdrukken, waardoor ze in klasse II terecht komen; ook een aantal ‘fysische’ eigenschappen kunnen gewenste en niet-geobserveerde eigenschappen zijn.

(7) In oorsprong kan men alle eigennamen (voor ze doorgegeven worden aan de volgende generatie) als gemotiveerd beschouwen: ze zeggen nl. iets over de referent (of over hoe men deze zou willen zien). Voor een uitstekend overzicht van de Egyptische en Akkadische naamtypes, zie H. Ranke, Die ägyptischen Personennamen, Glückstadt, 1935-1977, 3 volumes (vooral vol. 2, p. 173-208: ‘Der Inhalt der Namen’) en J.J. Stamm, Die akkadische Namengebung, Leipzig, 1939 (met door elkaar lopende classificaties). Klasse II bevat eigennamen die als dusdanig niet worden doorgegeven van generatie tot generatie, maar voor elk individu steeds opnieuw worden uitgezegd (als ‘doopnaam’). Voor het belang van dit onomastisch aspect in de comparatieve mythologie, zie de studies van F. Bader: Héraklès et les points cardinaux, Minos 24, 1983, p. 219-256; Autour de Polyphème à l'oeil brillant: diathèse et vision, Die Sprache 30, 1984, p. 109-137; Introduction à l'étude des mythes indo-européens de la vision: les Cyclopes, in E. Campanile ed., Studi Indeuropei, Pisa, 1985, p. 9-50; An Indo-European myth of immersion-emergence, Journal of Indo-European Studies 14, 1986, p. 39-123.

[p. 9]

oude culturen bekend is: b.v. Egyptisch p3-dj-ỉmn ‘hij die Amon heeft gegeven’, 'nḫ-ś-n-mw. t.ś ‘ze leeft voor haar moeder’, Akkadisch Aššuraḫ-eriba ‘Assur heeft een broer als beloning gegeven’, Nabū-dini-epuš ‘Nabu heeft mijn recht bewaard’, Hebreeuws baruch ‘gezegend’. Deze eigennamen hebben meestal een duidelijke religieuze of ideologische inslag; ze stoelen op een louter intensionele basis (al kunnen ze, in bepaalde gevallen, achteraf bevestigd worden door extensionele eigenschappen van het benoemde individu).

(III) Eigenschappen gebaseerd op gedragsvormen: hoewel men gedragsvormen ook als feiten kan opvatten, willen we deze categorie toch apart plaatsen, om drie redenen. Eerst en vooral zijn de eigennamen die we hier behandelen gebaseerd op een herhalingspatroon in een bepaald gedrag, en dit repetitief aspect is in principe niet aanwezig bij de vormen vermeld onder I (nl. afstamming, plaats van oorsprong⁽⁸⁾, het hebben van een bepaald beroep - wel is er een herhalingspatroon in het uitoefenen van een bepaald beroep). Vervolgens zijn de eigennamen gebaseerd op gedragsvormen slechts principieel geldend binnen de gemeenschap waar deze gedragsvormen kunnen geobserveerd worden (cf. trouwens de in het vervolg besproken locutieve eigennamen), terwijl de eigennamen van klasse I principieel ook buiten een bepaalde gemeenschap gelden⁽⁹⁾. Dit verklaart waarom ook de eigennamen van klasse I in principe overgeleverd worden van generatie tot generatie (bij personen), terwijl die van klasse III vaak tot één specifieke persoon beperkt blijven. Tenslotte laat het onderscheid tussen klasse I en III ons toe om in III enkel persoonsnamen (en diernamen) te plaatsen, terwijl in I zowel persoonsnamen als plaatsnamen thuishoren (men denke b.v. aan de plaatsnamen gebaseerd op een fysische eigenschap).

Binnen klasse III kunnen we dan twee subklassen onderscheiden, nl. die van gedragseigennamen met ‘discursieve’ en een andere van gedragseigennamen met een ‘morele’ basis⁽¹⁰⁾. Onder ‘discursief.’

(8) Het gaat hier over de afstamming en de plaats van oorsprong van een bepaalde persoon, een relatie die niet repetitief is. In verband met overgangen tussen persoonsnamen en plaatsnamen, verwijs ik voor ons gebied naar: J. Molemans, Van persoonsnaam naar toponiem, Naamkunde 2, 1970, p. 192-207; F. Claes, Familienamen afgeleid van toponiemen uit de streek van Diest, Naamkunde 15, 1983, p. 129-179.

(9) Sommige hiervan, zoals de ‘oorsprongsnamen’, zijn trouwens enkel te verklaren vanuit een migratie- of overgangssituatie: het verhuizen van de referent vanuit een gemeenschap naar een andere.

(10) Onder ‘moreel’ versta ik hier alle vormen van ‘moreel’ en ‘sociaal’ gedrag; de twee begrippen worden gebruikt door M.-Th. Morlet, Étude d'anthroponymie picarde, Paris, 1967, p. 191-206.

[p. 10]

verstaan we hier alles (in dit geval elke gedragsvorm) wat te maken heeft met het spreken. ‘Moreel’ gebruiken we als overkoepelende term voor alle andere vormen van gedrag. Schematisch geeft dit:

I.	Eigennamen gebaseerd op feiten: - afstamming - plaats/localisatie - beroep - fysische aspecten
II.	Eigennamen gebaseerd op gewenste karakteristieken of functies
III.	Eigennamen gebaseerd op gedragsvormen: A. moreel gedrag B. discursief gedrag

In wat volgt, zullen we ons bezig houden met klasse III B, maar eerst wil ik nog wijzen op het feit dat eigennamen van het type III A zowel een ‘directe’ als een ‘omgekeerde’ basis kunnen hebben⁽¹¹⁾. In het eerste geval zegt de eigennaam ook welke vorm van moreel gedrag observeerbaar is en geobserveerd wordt; in het tweede geval hebben we met een a contrario-benaming te maken, waarbij de gemeenschap dan wel weet hoe het feitelijke gedrag is van de aldus benoemde referent. Eén voorbeeld: de eigennaam (bijnaam) Berre Zat kan (en zal) men meestal opvatten als de naam van een zekere Albert, die graag en veel drinkt. In Terbank (Heverlee) is er echter een persoon die Berre Zat wordt genoemd omdat hij nooit in een kroeg te zien was (en is)...

We keren terug tot de ‘discursieve gedragseigennamen’. Hier kunnen we nog een verder onderscheid maken, nl. tussen die eigennamen die een (globale) beschrijving, appreciatie of evaluatie aangeven over het discursief gedrag van een persoon⁽¹²⁾ (meestal negatief: de Stotteraar, de Doddelaar, de Slisser, de Dikke Tong; soms eerder positief of neutraal: (onze) Avocaat, (onze) Cicero, (onze) Profeet)⁽¹³⁾, en die eigennamen die een imitatie of reproductie van het discursief gedrag van

(11) Een ‘omgekeerde basis’ is volgens mij uitgesloten bij eigennamen van klasse II (de verklaring hiervoor moet men niet zoeken in de afwezigheid van ironie bij primitievere volkeren, maar wel in het sacrale karakter van de naamgeving in oude culturen).

(12) Min of meer impliciet kan hier een morele evaluatie meespelen: zo b.v. in de Gazet, als bijnaam voor een kletskous en roddeltante.

(13) Op deze namen kan men dan weer het onderscheid ‘karakteriserend (met metaforische dimensie) / beschrijvend’ toepassen (cfr. de studie vermeld in n. 4).

[p. 11]

een persoon impliceren. Deze laatste klasse kan men dan weer onderverdelen naargelang de imitatie of reproductie het discursief gedrag als geheel betreft, of een discursief fragment (eventueel recurrent) eruit. Schematisch:

(III B) Eigennamen gebaseerd op discursieve gedragsvormen III.B.1. Globaal beschrijvende, evaluatieve en appreciatieve eigennamen (b.v. de Stotteraar) III.B.2. Imitatieve of reproductieve eigennamen III.B.2.1. Globale verwijzing III.B.2.2. Verwijzing naar (eventueel recurrent) fragment

Als voorbeeld van onderklasse III.B.2.1. zou ik de bijnaam Jake Neuf-Neuf⁽¹⁴⁾ willen vermelden, een in Oud-Heverlee gebruikte bijnaam voor een persoon die zeer onduidelijk en erg nasaal sprak.

Onderklasse III.B.2.2. zou ik met de algemene term van ‘locutieve eigennaam’ willen aanduiden: hier heeft men met eigennamen te maken die hun oorsprong vinden in een reëel discursief fragment⁽¹⁵⁾. Deze locutieve eigennamen zijn gebaseerd op een token-type transformatie: een bepaald discursief fragment wordt als typische aanduiding gebruikt voor een bepaalde persoon⁽¹⁶⁾. Dat verscheidene eigennamen een ‘locutieve oorsprong’ hebben, werd b.v. reeds door DAUZAT opgemerkt, die naast antroponiemen en toponiemen die een gewenste karakteristiek uitdrukken (klasse II hierboven; b.v. bij DAUZAT: Dieulouard, Dieutegart), ook de volgende drie klassen onderscheidde:

(1) Antroponiemen gebaseerd op vloeken en verwensingen: Nomdedieu, Delnomdedieu, Depardieu, Pardieu.

(2) Antroponiemen gebaseerd op Latijnse woorden en uitdrukkingen

(14) Vergelijk hiermee de bijnaam genoteerd door M. Anselme-D. Belin, Les sobriquets de Bertrix et de Folx-les-Caves, Bulletin de la Commission de Toponymie et de Dialectologie 61, 1988, p. 91-107: gnaf gnaf (‘mangeait ses mots’, p. 94).

(15) Deze situatie wil ik onderscheiden van die situaties waarin een uitgezegd predicaat (b.v. het Hebreeuws baruch ‘gezegend’, beantwoordend aan het sefardisch Benveniste; cf. ook Dieudonné, Déodat, e.d.) past binnen een doopformule, buiten een reële discursieve context (waarin er interactie zou zijn tussen spreker en toegesprokene). Niet-persoons-eigennamen zijn dus nooit ‘locutieve eigennamen’ (een uitzondering vormen de diernamen die teruggaan op geïmiteerde diergeluiden, cf. n. 16; deze zijn echter in de meeste gevallen soortnamen).

(16) Een bepaald geluid geuit door een dier kan ook als naam voor het dier of, meestal, voor de diersoort gebruikt worden: zie hierover J.-P. Chambon, Délocutivité et zoonymie: remarques en marge du F.E.W. (te verschijnen; over ‘delocutieve’ benaming van vogelsoorten).

[p. 12]

uit kerkgezangen: Agnus, Clamamus, Coelorum, Dominé, Pater, Virgo, Vobiscum. ‘Quelques surnoms, comme Coquibus (nom d'un inspecteur de police, Paris, 1943) et Gorgibus, que Molière n'a pas inventé, mais qu'on retrouve en Artois avec Gougibus et Bornibus, paraissent être d'anciens sobriquets de latin macaronique plus ou moins ironiques, donnés par les clercs entre eux. Des patronymes qui ne sont pas d'immigration grecque, comme Epaminondas, pourraient avoir une origine analogue’⁽¹⁷⁾.

(3) Antroponiemen gebaseerd op aansprekingen. ‘Les jurons rentrent dans les expressions favorites qui servent à symboliser une personne. Ce type de surnom est très fréquent dans nos villages actuels, ainsi que dans les argots militaires de notre époque. Il semble avoir été plus rare à la fin du moyen âge. On peut penser à y rattacher Chéramy (cher ami!): j'ai relevé au Richeval (Lorraine, au nord de Blamont) ce surnom, donné au début du XIX^e siècle à un Houbre, parce qu'il usait fréquemment de cet appellatif; il est devenu héréditaire pour désigner une branche de la famille Houbre (il y avait une autre branche dans la même localité)’⁽¹⁸⁾.

Is het mogelijk deze klasse van ‘locutieve eigennamen’ nog verder te geleden? Ik meen van wel. Er zijn eerst en vooral de locutieve eigennamen die via een discursief fragment een typenaam vormen, verwijzend naar de code van het discours. Men kan hier denken aan ethnische eigennamen, zoals Oudfrans bigot(s) voor Normandiër(s) (< by God), Waals canifichtône (< 'k kan (het/U) niet verstaan) voor Nederlandssprekenden⁽¹⁹⁾, of Spaans didone(s) (< dis donc) voor Franssprekenden. Deze eigennamen hebben primair een classificerende functie, maar kunnen individualiserend gebruikt worden (het via een discursief token geconstrueerd type kan dan weer op referentiële tokens worden toegepast). Daarnaast moet men ook een type eigennamen onderscheiden, die teruggaan op een element van de code, dat dan als typisch voor de spreker wordt gezien. Dit element kan dan grammaticaal en/of

(17) A. Dauzat, Traité d'anthroponymie française. Les noms de famille de France (troisième édition revue et complétée par M.-Th. Morlet), Paris, 1977, p. 216. Dit zijn in feite geen echte ‘locutieve eigennamen’: ze zijn getransfereerd vanuit een soort afzonderlijke code (net zoals men vanuit een vreemde taal eigennamen zou overnemen).

(18) A. Dauzat, o.c., p. 215. Zie in dit verband ook J.-P. Chambon, Les noms propres délocutifs. I. Note sur un cas inaperçu de délocutivité, Nouvelle Revue d'Onomastique 7/8, 1986, p. 159-166.

(19) Te oordelen volgens de fonetische vorm (met lange o voor Nederl. lange a) heeft deze benaming een Zuidbrabantse oorsprong.

[p. 13]

lexicaal of frastisch zijn: Ik denk hier aan de door VAN LANGENDONCK⁽²⁰⁾ gegeven voorbeelden Gatke (‘zei altijd: “Er is een gaatje in”’), den Tiete (‘zei tiete i.p.v. kieke’). Voor het Franse gebied vermeldt CHAMBON⁽²¹⁾ Pẹkatā (‘de l'habitude qu'il avait d'appeler ses écus: me pẹkatā’) en Soeurette (‘en revenant de la ville, un jeune paysan eut l'imprudence d'appeler sa soeur: soeurette; ce nom prétentieux lui resta’).

Naast deze types heeft men ook de locutieve eigennamen die gebaseerd zijn op fatisch(-expressieve) en op conatieve tokens in een discours. Onder de ‘fatische tokens’ versta ik de linguïstische vormen die dienen om het discours te structureren en de rol van de spreker te articuleren, en die typerend kunnen zijn voor een bepaalde spreker. Sommige eigennamen hebben inderdaad zo'n basis: ik denk hier aan Mijnheer Euh, Janneke Tiens, Maarmaarke, (Madame) Voilà, Potdome⁽²²⁾, of de door DAUZAT gesignaleerde eigennamen gebaseerd op vloekformules. Andere eigennamen zijn dan weer gebaseerd op een conatief element: een token dat gericht is op de toehoorder (en meestal een aansprekingsvorm is). Hier kan men eigennamen als Gast (bijnaam van iemand die anderen aansprak met ‘gast’, Heverlee en Wezembeek), (de) Menne (de bijnaam van een Terbankse cafébaas uit de eerste helft van deze eeuw, die zijn toehoorder met ‘menne’ aansprak) of (het) Joengske (naam van een landbouwer uit Terbank die zijn toehoorder aansprak als ‘joengske’), Fieu, Broere, Komuit⁽²³⁾, (de) Baviaan⁽²⁴⁾, enz. onderbrengen.

Al deze locutieve eigennamen hebben als oorsprong een discursief fragment, dat geïmiteerd of gereproduceerd wordt en eventueel een bepaalde vorm van structurering ondergaat (b.v. combinatie met lidwoord of bezittelijk voornaamwoord)⁽²⁵⁾, en dat inversief wordt

(20) Zie W. Van Langendonck, De persoonsnaamgeving in een Zuid-Brabants dialekt, Naamkunde 10, 1976, p. 81-144 en 234-267, hier geciteerd p. 125 en p. 131.

(21) J.-P. Chambon, Une catégorie souvent négligée de noms de personne: Les délocutifs. Quelques problèmes de reconnaissance et de classification (domaine français), tekst van een lezing, 1988 (te verschijnen). Zie ook M. Anselme-D. Belin, a.c., p. 94: ‘quate pwèls (litt. “quatre poils = un peu”) utilisait sans cesse l'expression mise en évidence par son surnom’.

(22) De laatste drie voorbeelden ontleen ik aan W. Van Langendonck, a.c., p. 125, 135 en 137.

(23) Van Langendonck, a.c., p. 125 (en p. 133): ‘Kom uit: kocht witloof en riep bij het sluiten van de koop “kom uit!”’.

(24) Bijnaam van een korporaalchef in mijn legereenheid, die eens een pas gemuteerde milicien had verwelkomd met de woorden: ‘Ge ziet er uit als een baviaan’.

(25) Dat geheel kan dan weer geïntegreerd worden in een syntagme: bij de Menne werd de naam van het café uitgebaat door de Menne.

[p. 14]

gebruikt: het discursief fragment, uitgesproken door een bepaalde ‘bron’, wordt als identificatie gebruikt van de bron. In die zin kunnen de hierboven vermelde gevallen gedefinieerd worden als retrolocutieve eigennamen; deze klasse (nl. III.B.2.2.) kan dan als volgt worden onderverdeeld:

III.B.2.2. Retrolocutieve eigennamen⁽²⁶⁾:

a.	retro-collocutieve eigennamen (code-verwijzend): b.v. bigot, canifichtône;
b.	retro-delocutieve eigennamen (constituent-verwijzend)^(27); den tiete, Soeurette;
c.	retro-illocutieve eigennamen (fatisch): Maarmaarke, Parledieux;
d.	retro-allocutieve eigennamen (conatief): Gast, Fieu.

De retrolocutieve eigennamen vormen een interessante subklasse van eigennamen: door hun discursieve basis, door het imitatieve of reproductieve procédé, en door het inversieve patroon. Belangrijk hierbij is dat deze eigennamen slechts fungeren binnen een (besloten) gemeenschap, die op één of andere manier de band kan leggen met de discursieve oorsprong⁽²⁸⁾. Taalsociologisch bekeken, hebben deze eigennamen dus een zeer specifiek statuut⁽²⁹⁾; vele ervan worden trouwens alleen gebruikt in afwezigheid van de referent (of althans niet als aanspreekvorm).

Leuven

P. Swiggers N.F.W.O.

(26) In die mate dat er nog andere soorten van locutieve eigennamen bestaan (b.v. veralgemening van een discursief fragment, dat echter niet door de referent werd gebruikt), zou men eigenlijk klasse III.B.2.2. moeten onderverdelen in (a) Geëxtrapoleerde locutieve eigennamen, en (b) Retrolocutieve eigennamen. Chambon, Une categorie..., a.c., vermeldt volgende voorbeelden: tyẹ sẹ ‘d'une constatation faite un jour par ses camarades: il o tyẹ sẹ [“il a chié sec”]’; Virotte ‘lorsqu'il était petit, sa grand-mère l'emmenait dans les vignes et le mettait à l'ombre d'un grand parapluie; et pour l'amuser, elle faisait tourner le parapluie en disant: “Virotte, virotte, parapluie”’.

(27) Onze definitie is breder dan de klassieke definitie van ‘delocutiviteit’, die betrekking heeft op het uitspreken van een geïsoleerd woord of een formule. Onze definitie sluit ook het gebruik van woorden in niet-geïsoleerde context in.

(28) Sommige bijnamen zijn dan ook beperkt tot de familiekring: zo hadden we thuis de bijnaam cette petite môme voor een behanger die tijdens een behangbeurt bij ons constant het deuntje ‘Cette petite môme, elle danse...’ (waartoe zijn répertoire beperkt leek) had gezongen, geneuried of gefloten...

(29) Vanuit linguïstisch standpunt, zou men nog moeten onderzoeken in welke mate deze retrolocutieve eigennamen (1) als appositie bij de eigenlijke naam van de referent, en (2) in coördinatie met andere eigennamen (van andere referenten) kunnen gebruikt worden.