Naamkunde. Jaargang 7

[p. 167]

Het XII^e Internationaal Congres voor Naamkunde

Van 25 tot 29 augustus 1975 werd in de lokalen van de Universiteit te Bern het XII^e Internationaal Congres voor Onomastische Wetenschappen gehouden. Zoals de vorige congressen, werd ook dit congres georganiseerd door een plaatselijk inrichtend comité, onder leiding van Prof. Dr. Paul Zinsli, dat zich uitstekend van zijn opdracht heeft gekweten, o.m. door er voor te zorgen dat persoonlijke ontmoeting onder vakgenoten in ruime mate mogelijk is geweest. Het wetenschappelijk comité van het congres bestond uit de meest verdienstelijke Zwitserse naamkundigen en uit de leden van het ‘International Committee of Onomastic Sciences’ (I.C.O.S.), opgericht naar aanleiding van de 3^e Internationaal Congres (Brussel 1949). Het ‘International Centre of Onomastics’, de zetel van het Comité, die sinds 1950 in het Instituut voor Naamkunde te Leuven gevestigd is, heeft de inrichters van dit congres bij hun voorbereiding actief ondersteund en zal zo haast mogelijk, indien de financiële mogelijkheden het toelaten, de Acta van het Congres laten verschijnen.

Het Congres van Bern kan als geslaagd beschouwd worden; 283 naamkundigen en beoefenaars van aanverwante disciplines, en 93 personen die hen vergezelden, herkomstig uit 33 landen, hebben aan de werkzaamheden van het congres deelgenomen. Het gastland Zwitserland was met 53 deelnemers het sterkst vertegenwoordigd; uit ons land waren een 10tal naamkundigen te Bern aanwezig.

Het centrale thema van het congres nl. ‘Het contact tussen eigennamen bij plaats- en persoonsnamen’ werd ingegeven door de eigenaardige taal- en naamkundige situatie in viertalig Zwitserland, die werd vergeleken met de elders voorkomende toestanden. Dit onderwerp werd in vier algemene lezingen behandeld: door de voorzitter van het congres, Prof. Dr. Paul Zinsli, Spuren sprachverschiedener Begegnung in den Ortsnamen der Schweizerdeutschen Alpentälern; Prof. H. Guiter (Perpignan), Onomastique et contacts de langues: exemple des confins pyrénéo-méditerranéens; Prof. E. Eichler (Leipzig); Sprachkontakte im Lichte der Onomastik (Slawisch-deutscher Kontaktraum); Prof. W.F.H. Nicolaisen (Binghamton, USA), Words and names.

In de zes secties van het congres werden 157 referaten gehouden; daarvan waren er 62% aan de toponymie en 25% aan de antroponymie gewijd. Uit de opsomming van de secties blijkt dat de inrichters de bedoeling hebben gehad, naast het centrale thema, de brede vertakking van de onomastiek en haar betrekkingen met zeer uiteenlopende wetenschapsgebieden in het licht te stellen: in de 1^e sectie werden behandeld ‘Taalgrenzen en meertaligheid in de naamkunde’; in de 2^e sectie ‘De eigennamen en de mens - de naamgeving beschouwd van uit het standpunt van de sociologie, de psychologie en de philosophie’; in de 3^e sectie ‘Onomastiek en linguistiek - de propria in

[p. 168]

het taalsysteem - synchronische verhoudingen in de naamkunde en tussen de verschillende naamtypes’; in de 4^e sectie ‘Onomastische contacten gezien van uit het standpunt van de nederzettings-geschiedenis, het recht en de gemeenschap’; in de 5^e sectie ‘Cartographie en onomastiek’ en ten slotte in de 6^e sectie ‘Onomastiek en literatuur’.

Naast de ‘traditionele’ naamkunde die de eigennamen zo volledig mogelijk, ook in hun historische overlevering, tracht te verzamelen, te ordenen en te etymologiseren, breekt geleidelijk in de onomastiek een strekking door die het wezen van de eigennaam tracht te bepalen ten overstaan van de soortnaam, die de eigennamen in een taalkundig systeem wil classificeren en aan de hand van de methoden die in de moderne linguistiek worden aangewend, synchronisch- beschrijvend wil onderzoeken. Beide tendenzen moeten complementair worden nagestreefd en in dit opzicht betekent het XII^e Internationaal Congres voor Onomastiek een nieuwe mijlpaal.

Enerzijds werd in een overzicht ‘Die Namenforschung in der Schweiz - Les recherches onomastiques en Suisse’, dat met de de mewerking van Prof. P. Zinsli en zijn Zwitserse collega's tot stand is gekomen en dat als overdruk uit Onoma, het orgaan van het I.C.O.S., jg. XVIII (1974), blz. 477-517, aan de deelnemers aan het congres te Bern werd aangeboden, de balans opgemaakt van wat door de kantonale en regionale Zwitserse naamkundige en dialectologische opzoekingscentra op het gebied van de inzameling en de bewerking van de plaats- en veldnamen werd bereikt. Het is een indrukwekkende verwezenlijking die gestadig wordt voortgezet en die tot navolging aanspoort.

Anderzijds werd door de statutaire vergadering van het I.C.O.S., die naar aanleiding van het Berns congres werd gehouden, bij meerderheid van stemmen, beslist dat het volgende driejaarlijkse XIII^e Internationaal Congres voor Onomastiek zal gehouden worden te Kraków (Polen) in de tweede helft van augustus 1978, en dit ingevolge de vriendelijke uitnodiging van Prof. Dr. Mieczysław Karaś, Rector Universitatis Jagellonicae cracoviensis, en van de Poolse Academie voor Wetenschappen. Dat het door Prof. Karaś voorgestelde centrale thema ‘Nomina appellativa et nomina propria’ geredelijk werd aanvaard, bewijst dat de naamkunde de weg van de verruiming verder wil bewandelen.

H. Draye.