Naamkunde. Jaargang 5

[p. 57]

Faethinchere

Faethinchere was de naam van een nederzetting in Twente, in het midden van de twaalfde eeuw vermeld door Gysseling, met de toevoeging ‘onbekend in Twente’⁽¹⁾. De verklaring van de naam is Fathinga haru, ‘zandige heuvelrug van de lieden van Fathi’, afgeleid van germ. fathi ‘heer’. In een register uit de dertiende eeuw, vermeld bij Sauer⁽²⁾, wordt de nederzetting kortweg aangeduid als mansus in Worde. Door Slicher van Bath⁽³⁾ worden beide onder Enschede gesitueerd.

In een register ‘De villicatione in Elveter vel Monekinchof’ van 1332⁽⁴⁾ wordt tweemaal Voerde vermeld. Een daarvan kan hetzelfde zijn als het land dat in het Manuaal van de Rentmeester van Twente van 1385⁽⁵⁾ vermeld wordt als upper Woerte:

Rodolphus Mille de orto Upper-Woert
antique baghine de terra arabili Opper-Woert
Vleminch Upper-Woert
Henricus Upper-Woert.

De tweede is vrij zeker het voormalige erve Voortman in Lonneker, in 1499 Vorde, tot 1768 hofhorig onder de Monnekenhof in de Lutte aan de Abdij van Werden⁽⁶⁾. Dit erve wordt beschouwd als identiek met het erve in Lonneker dat in de tiende eeuw door UUilger bewoond werd en nu nog als de Wigger bekend staat; ook dit behoorde tot 1768 onder de Monnekenhof in de Lutte⁽⁶⁾.

(1) M. Gysseling, Toponymisch Woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1227). Brussel, 1960.

(2) W. Sauer, Zur Geschichte der Besitzungen der Abtei Werden, in het Zeitschrift des Bergischen Geschichtsverein 1897, p. 59-93.

(3) B.H. Slicher van Bath, Mensch en Land in de Middeleeuwen (Arnhem, 1944; 1972²) II, p. 212.

(4) Sauer, a.w.

(5) S. Muller Fz., De Registers en Rekeningen van het Bisdom Utrecht ('s-Gravenhage, 1891) II, 591, 592.

(6) C.J. Snuif, De gewaarde erven in het kerspel van Enschede, in Verzamelde Bijdragen tot de Geschiedenis van Twenthe (Amsterdam, 1930), p. 35, 36.

(6) C.J. Snuif, De gewaarde erven in het kerspel van Enschede, in Verzamelde Bijdragen tot de Geschiedenis van Twenthe (Amsterdam, 1930), p. 35, 36.

[p. 58]

Dicht bij Voortman ligt het erve Vaneker, ook als familienaam voorkomend, in 1545 vermeld als Vaneker, 1601 Fannicker en 1733 Vaniker⁽⁶⁾; in 1420 wordt het Waniker geschreven⁽³⁾.

Vaneker kan uit Faethinchere ontstaan zijn: de th gaat over in d en verdwijnt als gevolg van de slappe uitspraak van de intervocale d in het Twents⁽⁷⁾. Faethinc wordt aldus via Fadink tot Faank en met het tweede element heri wordt hij tot Faneker of Vaneker. De ontwikkeling lijkt sterk op die van Lonneker, in de 10e eeuw Loninghere, 12e eeuw Liunekere; ook de verklaring loopt parallel: ‘Loninga heri, de zandige heuvel van de lieden van Lono’⁽¹⁾.

We mogen concluderen dat dit onbekende Faethinchere voortleeft in dit erve Vaneker, dat even ten noorden van Enschede in het voormalige Lonneker gelegen is.

Hengelo (O).

B.J. Hekket

(6) C.J. Snuif, De gewaarde erven in het kerspel van Enschede, in Verzamelde Bijdragen tot de Geschiedenis van Twenthe (Amsterdam, 1930), p. 35, 36.

(3) B.H. Slicher van Bath, Mensch en Land in de Middeleeuwen (Arnhem, 1944; 1972²) II, p. 212.

(7) H.L. Bezoen, Klank- en Vormleer van het dialect der Gemeente Enschede (Leiden, 1938), p. 52.

(1) M. Gysseling, Toponymisch Woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1227). Brussel, 1960.