De muzen

[p. 274]^origineel

Geschiedenis - volkstrots..

- De schadelijkste ziekte voor de Geschiedenis is die besmettelijke tijds- en volkstrots, tot welke de zwakke menschheid steeds overhelt. Niets schijnt ons belangrijker toe dan het tegenwoordige, niets zeldzamer en grooter dan hetgeen wij beleven. Voegen zich hier nog oude vooroordeelen, verachting van andere volken en tijden, veroveringen en zegepralen - voegt zich bovenal die gemakkelijke en aanmatigende vooringenomenheid met zichzelven hierbij, die, als het middenpunt der wereld op den top der volkomenheid waant te staan en alles uit dat oogpunt beschouwt, dan ontstaat hieruit, in plaats van Geschiedenis, een Chineesch Schilderij, dat, indien het met eenige kunst is vervaardigd, niettegenstaande de onnatuurlijke verhouding der beelden voor een oogenblik behagen, misschien betooveren kan, doch ten laatste vermoeit en verveelt. Wij gevoelen dat wij door de schitterende uitdrukking (darstellung) misleid zijn, en worden gramstorig over deze misleiding, want de toekomst heeft het valsche vernis afgewischt, de gebeurtenissen anders geordend en de beelden scherp en zuiver geteekend. Vooringenomenheid en zelf kennis vernietigen elkander wederkeerig; de trots die een volk belachgelijk maakt bij de nakomelingschap, heeft altijd het levende geslacht ontzenuwd en op half verdiende lauweren doen rusten.

(herder.)