| |
| |
| |
Moriaen.
Lancelot III, 42547-47250.
I.
Van [enen riddere dien] Perchevael gewont hadde ende t Arturs hove sinde.
Ons maect cont die aventure
Van enen riddere nu ter ure,
Som die boeke doen ons weten,
5[regelnummer]
Dat hi Perchevals sone was,
Ende som boke secgen oec das,
Dat hi was Acglavaels soene:
Perchevaels broder was die goene,
Ende so was hi Perchevaels broder kint;
10[regelnummer]
Want men wel ter waerheit vint,
Dat Perchevael ende mede Galaet
Beide bleven, dat wel verstaet,
Om dit secgic van Perchevale,
15[regelnummer]
Dat sijn sone nine mach wesen;
Maer ic hebbe in boken gelesen,
Dat Moriaen was sijns broder sone.
Ende an ene morinne was die gone
Gewonnen; ende oec ten selven tide
20[regelnummer]
Dat Acglavael sochte wide ende side
Lancelote, die verloren was,
Alsmen hier te voren las.
Ic wane die gene die Lancelote maecte,
Dat hem in sijn dichten vaecte,
25[regelnummer]
Dat hi vergat ende achterliet
Van Moriane dat scone bediet.
Mi wondert wies si hen onderwinden,
Die dichten wilt ende rimen vinden,
Sine volbrachten daer af die tale.
| |
| |
30[regelnummer]
Die coninc Artur sat tenen male
In Bertangen ende hilt hof
Ende daer die hoge liede saten
Over die tafle ende aten,
35[regelnummer]
Quam een riddere in gereden.
Het was in Arturs tiden seden,
Noch weder cleine no groet;
Waer so die coninc hilt hof
40[regelnummer]
Wie so wilde ginc in ende of.
Dus quam die riddere in gevaren
Daer die hoge liede waren.
Al woude hi beetten hine mochte,
Hi was gewont so onsochte.
45[regelnummer]
Het stont den riddere herde onsiene;
Hi hadde wonden meer dan tiene:
Vander minstere en soude wesen
Te rechte engeen man genesen.
Dus quam die riddere beraden:
50[regelnummer]
Sine wapine ende sine gewaden,
Ende sijn ors scone ende groet,
Algader met sijns selfs blode.
Den riddere was wee te mode,
55[regelnummer]
Ende hi was gewont onsochte;
Nochtan groetti so hi best mochte
Alle die heren vander zalen,
Maer heme gebrac daer ..... talen:
Dat dede hem die sware smerte
60[regelnummer]
Van den lede van sire herte.
Ende min her Walewein, die dede
Want hijs al sijn leven plach,
Tirst dat hi den ridder sach,
65[regelnummer]
Spranc hi op al sonder beide
Ende setten van den orsse op deerde,
Den riddere dien so vele deerde.
Hine mochte sitten no gaen,
70[regelnummer]
Noch op sine vote gestaen.
Doe dedene Walewein dragen,
Daerne die hoge liede sagen,
| |
| |
An dene side vander zale,
75[regelnummer]
Op ene coetse herde sochte.
Doe hi met pinen spreken mochte,
Hiet hi datmen hem dade uut
Al dat hi hadde, toter huut,
Ende dat menne warme decke
80[regelnummer]
Ende bereide ende berecke,
Ende gave hem soppen in wijn claer.
Her Walewein soude hem daer naer
Begaden alsmen pleget wonden;
Men hadde niet te dien stonden
85[regelnummer]
Arsatere vonden alsoe goet,
Alse verre als God de sonne scinen doet:
Van dat hi hem wilde onderwinden
Ende daer hi dlijf an conste vinden,
Dat en mochte niet bederven,
90[regelnummer]
Noch van genen wonden sterven.
Doe seide die riddere diere lach:
‘Wacharme! ende ic en mach
Noch weder eten no drinken:
Die herte begint mi ontsinken,
95[regelnummer]
Die ogen beginnen mi vergaen.
Ic vruchte ic sal sterven saen;
Maer haddic gemogen leven,
Ende mi God hadde gegeven,
Soe dat sijt alle hadden geweten,
100[regelnummer]
Die bi mi nu sijn geseten,
Ic hadde gerne mine gedochte
Geseit den coninc, daer icken om sochte,
Al ut ende ut, van inde torde,
Dat ic nine loge van enen worde,
105[regelnummer]
Alsict best conde genomen.
Noetsake dede mi hier comen.’
Doe seide Walewein, die gode:
‘Her riddere, nu sijt al sonder hoede
Vander doet op desen tijt:
110[regelnummer]
Ic hope gi hebben selt respijt,
Want ic sal u hulpen sciere.’
Doe trac hi ut sire aluwire
Een cruet, dat was also goet,
Dattet stelpte mans bloet
| |
| |
115[regelnummer]
Ende verlichte al ongesonde.
Hi staecs den riddere inden monde
Ende deets hem eten allettelkijn.
Doe verlichte therte sijn,
Ende begonste drinken ende eten
120[regelnummer]
Ende sijns leets vele vergeten.
Tirst dattie dinst was gedaen,
Quam die coninc Artur gegaen
Toten riddere daer hi lach,
Ende seide: ‘God geve u goden dach,
125[regelnummer]
Live her riddere; maect mi cont,
Wie heeft u dus sere gewont?
Ende quaemt bi uwen scouden?
Ende bleeft den riddere onvergouden,
Die u dede dit sware verdriet,
130[regelnummer]
Doe hi achters van u sciet?’
Die riddere seide: ‘Ic maecs u vroet,’
Toten coninc, die vor hem stoet.
‘Ic hebt gesekert ende gesworen:
Mijn eet en blieft niet verloren:
135[regelnummer]
Ic saelt u secgen overwaer.
Dies es leden seven jaer,
Dat ic onderginc van gode;
Doe dwanc mi so deermode,
Dat ic ne wiste wat verteren.
140[regelnummer]
Doe moestic mi met rove generen;
Mine tienden waren vercocht,
Ic hadde min goet al overbrocht
Ende min erve ende min leen,
Soe dat mi en bleef negeen
145[regelnummer]
Van al dat mi min vader liet,
Doe hi vander werelt sciet.
Mi en was een twint niet bleven:
Ic hads vele dor Gode gegeven,
Want ic harde lange stonde
Daer ic min goet al verteerde.
Wie soe smijns iet begerde,
Waest dor dere, waest dor Gode,
Was hi knape, was hi bode,
155[regelnummer]
Hine keerde niet omberaden;
| |
| |
Tes ic min goet overbrochte.
Doe moestic varen achter lande,
160[regelnummer]
Ic moets lien, al eest scande;
Wie so quam in min gemoet,
Vordi penninge of ander goet,
Waest pelegrim oft coepman,
Ic dede den raet dat ict gewan.
165[regelnummer]
Mi mochte lettel goeds ontgaen:
Ic hebbe menege ondaet gedaen.
Nu es leden die derde dach,
Dat ic voer om min bejach:
Een riddere quam in min gemoet.
170[regelnummer]
Sijn ors docht mi wesen goet,
Dat ict begeerde vor alle dinc;
Ende daer ic naden breidel vinc,
Ende icken beten hiet op deerde,
Was hi gereet met sinen swerde,
175[regelnummer]
Ende gout mi so met enen slage,
Dat ic vergat al mire mage
Ende al dat mi nie toeginc:
Sulc was die slach, die ic ontfinc.
Wat ic mi keerde ter were
180[regelnummer]
En besloet mi niet ene pere,
Sine slage waren so groet
En wogen seerre dan loet.
Hi dorsloech mi mine wapine,
Dats ter meneger stat in scine,
185[regelnummer]
Dor min lijf ende dor min been:
Van mi ne droech hi slach negeen,
Die hem comen mochte te deren.
Daer moestic hem sekeren ende sweren
Ende oec min trouwe geven,
Dat ic tot u hier comen soude
Also scire ende also houde
Alsickere mochte geriden,
Ende langer niet ontbiden,
195[regelnummer]
Ende leveren mi u gevaen.
Ende ic hebt also gedaen,
Want ic come u te genaden
Van allen minen mesdaden,
| |
| |
Die ic ter werelt nie gewrachte,
200[regelnummer]
Waest in daden, waest in gedochte.’
Doe seide die coninc: ‘Wetti iet
Wie hi was, ende hoe hi hiet,
Ende hoegedaen was sijn part,
205[regelnummer]
Oft wat tekene hi draget?’
Die riddere seide: ‘Des gi mi vraget
En canic u niet gemaken vroet;
Maer hets al roet als een bloet,
Des ridders ors ende sine wapine;
210[regelnummer]
Ende hi es een Waloes in scine
Bi sire talen ende bi al dien
Dat icker ane conde gesien.
Daer toe es sine macht so groet,
(Ic waen men nigeren sine genoet
215[regelnummer]
Ne soude vinden in kerstenhede,
Noch so goden riddere mede,
Dat magic arme secgen wel,)
Dat mi dongeval daer gevel,
Dat ic quam in sijn gemoet
220[regelnummer]
Dor ander sake dan dor goet.’
Doe seide die coninc Artur voren
Dat sijt alle mochten horen,
Dat min her Perchevael ware.
Hi nam hem selven biden hare
225[regelnummer]
Ende traect sere van evelen mode,
Ende sprac: ‘Al benic here van gode,
Ic mach secgen vrindeloes.
Sint ic Perchevallen verloes,
Dat magic secgen harde wel,
Dat hi wille hadde ende gere
Te sokene tgrael ende spere,
Heeft hi mi menegen ondegen man
235[regelnummer]
Te minen hove gesint gevaen
Dor ondaet, diese hadden gedaen,
Ende die hi met sire cracht dwanc;
Nember moesten sijs hebben danc!
Nu ne hebbic ridder so gedaen,
240[regelnummer]
Die dor mi nu dar bestaen,
| |
| |
Dat hi mi Perchevale sochte
Ende te minen hove brochte?
Ic benre sere gecrinct of
Ende min lant ende min hof,
245[regelnummer]
Dat ic sijns hebbe gedeert
So lange: ic benre bi onteert.
Dies benic oec boven mate
Drove.’ Doe sprac die drossate,
Her Keye: ‘Ic salne halen, Godweet,
250[regelnummer]
Wedert Perchevale si lief oft leet,
Ende bringen hier tuwen hove,
Dien gi priest van selken love.
Al ware hi gegoten van metale,
255[regelnummer]
Ic bringene levende ofte doet.
Biden here, die mi geboet!
Her coninc, es dit u nu gnoech?’
Doe stont Artur ende loech,
Ende alle die ridders, die horden
260[regelnummer]
Keyen secgen dese worden.
Doe seide die coninc weder:
‘Her Keye, legt dese tale neder:
Gi sout u scamen te rechte altoes
Daer gi horet nomen den Walois.
Des gi u hier vore had vermeten,
Gelijc dat gi hier nu doet,
Ende gi quaemt in Perchevaels gemoet,
Doe gine een stic had gesocht?
270[regelnummer]
Dies waerdi harde ombedocht;
Gi wanettene bringen jegen danc:
Die riddere hine was niet so cranc,
Hine stac u, dat u wel sceen,
Dat gi braect u canefbeen,
275[regelnummer]
Ende dede u oec met onneren
Beide die vote opwerd keren.
Haddi gewilt, hi had u doet.
Idel beroem es scande groet!
Ende hordic u meer gewagen,
280[regelnummer]
Dat gi naden riddere jagen
Wout, ic sout u weten ondanc.
| |
| |
Hi acht luttel op u bedwanc:
Daer moet een ander ombe riden,
Salic getroest werden ten tiden
285[regelnummer]
Van desen riddere nu ten dage.’
Her Walewein sprac: ‘Het scient ene sage,
Her Keye, dat gi ons gewaget.
Ende dattene God so lange spart
290[regelnummer]
Dat gaet ten hondert jaren ward,
So werd hi een deel onvroet.
Also donct mi dat gi doet.
Quaemdi noch an Perchevale,
295[regelnummer]
Ende leidi hem iet te voren
Anders dan hi wilde horen,
Gine dorstet willen om conincs crone,
Die hier here es vanden lande,
300[regelnummer]
Hi soude u doen so grote scande.
Ic kinne so wale sine seden,
Dies es lange wile leden:
Wanneer hi es wel gemoet,
Ende men belgen nine doet,
305[regelnummer]
Soe es hi sachte als een lam;
Maer alse menne maket gram
Dan es hi tfreesselijcste diet,
Dat God nie gewerden liet:
Dusgedaen sijn sine maniren.
310[regelnummer]
Hi es hovesch ende godertiren
Jegen arme ende jegen rike
Ende jegen die werelt gemeinlike,
Alsmenne belgen nine doet;
Maer alsmen verwandelt sinen moet,
315[regelnummer]
Sone vondemen nigeren sine genoet.’
Al tselve seide her Lanceloet;
Ende alle, die waren in die zale,
Volgeden heren Waleweins tale
Ende gaven Perchevale lof.
320[regelnummer]
Daer was menech drove int hof
Omdat hi hem mesliet so sere.
Doe seide der aventuren vader:
‘Bi ons heren macht algader,
325[regelnummer]
Ende bi hem selven namelike,
| |
| |
Die here es in hemelrike,
Boven enen nacht oft twee,
In sal riden toten stonden
330[regelnummer]
Dat ic Perchevale hebbe vonden,
Ofte dat ic hore enege niemare,
Waer dat hi becomen ware;
Ende ic salne te hove bringen,
Welt hijs mi dan gehingen
335[regelnummer]
Ende hire met mi wille comen.
In wille mi vorder niet beromen.’
Doe seide Artur: ‘Godeweet,
Dits mi beide lief ende leet.
Gerne soudic Perchevale sien,
340[regelnummer]
Mochte mi tgeluc gescien;
Ende qualike magic uwes ontberen.
Dus hebbic bliscap ende deren;
Maer trouwen, neve, dats mi leet,
Ende rijt wech so gi irst moget.
Ende soeket mi Perchevale.’
Doe spranc op met deser tale
Mijn her Lanceloet van Lac:
350[regelnummer]
Hi quam doe vort ende sprac,
Ende seide hi sout aventuren
Ende nemen dats hem mochte geburen,
Ende Perchevale soeken varen
In allen landen harentaren;
355[regelnummer]
‘Ende magic gevinden den ridder fier,
Opdat ic mach, ic bringen hier.
Ic sal mi gereiden ende henen riden:
Ic wille langer niet ontbiden;
Mi donct ane des conincs tale,
Ic sal wech riden dor sine ere.’
Doe seide Artur, die coninc:
‘Her Lanceloet, van derre dinc
Het mochte mi lichte sere scaden,
Souden mi mine ridders ontriden,
Ende quamic in orlogen ende in striden,
Alsic dicke hebbe gedaen,
| |
| |
370[regelnummer]
Het mochte mi lichte te quade vergaen.
Ic hadde lant ende crone verloren
Over menegen dach te voren,
En hadden mine ridders gewesen:
Bi hen benic al genesen.’
375[regelnummer]
Doe seide min her Lanceloet:
‘Biden here, die mi geboet,
Ende ten joncsten dage sal domen,
Come datter af mach comen,
Sint dat Walewein henen rijt,
380[regelnummer]
Ic ben die na hem niet ontbijt;
Ende aventuren al jegen al
Wat dat ic van Gode houde,
Want hi sochte mi met gewoude,
385[regelnummer]
Doe ic was in hemeliker stede,
Ende brachte mi te hove oec mede.
Om dat benic hem sculdech trowe.’
Het weende al, vrowe ende joncfrowe
Ende ridderen ende knapen tien tiden,
390[regelnummer]
Om dat Lanceloet wech wilde riden.
Her Walewein die ne vergat niet,
Dat hi den gewonden riddere behiet,
Dat hine wel soude genesen;
Ende ginc daer hi lach mettesen,
395[regelnummer]
Ende verbant hem al sine wonden,
Ende begadese soe tien stonden,
Dat si genasen eer iet lanc.
Het moeste genesen an sinen danc
Daer hi die hant ane dede.
400[regelnummer]
Alle die vanden hove mede
Waren drove om haer vermeten.
Daer was des avons lettel geten
Om die heren, die tien tiden
Smargens wilden henen riden.
405[regelnummer]
Nu selewi swigen van deser clagen
Ende van Waleweine vort sagen,
Ende van Lancelote nu ter steden,
Die nu beide en wege reden.
|
-
-
[tekstkritische noot]Vs. 43. beetten, lees beten. - Vs. 58. daer.....talen, J. daer der talen.
-
-
[tekstkritische noot]Vs. 99 en 100 zijn hoogstwaarschijnlijk van hunne plaats geraakt, en zullen in 't oorspronkelijke wel achter vs. 102 hebben gevolgd.
-
-
[tekstkritische noot]Vs. 149. harde. J vraagt of daarvoor niet hanteerde gelezen moet worden.
-
-
[tekstkritische noot]Vs. 182. En lees Ende.
-
-
[tekstkritische noot]Vs. 234 ondegen; J vraagt of men niet moet lezen: ondadegen, doch zie gloss.
-
-
[tekstkritische noot]Vs. 245 en 246 gedeert - onteert, lees: gedeerft - onteerft. (Zie Verdam, Tekstcr. bl. 78-79).
|