Mekka. Jaarboek voor lezers. Jaargang 1993

[p. 145]

5.2 Overige klassementen en lijsten 1992

Athenaeum Topvijftien

1	Margriet de Moor, Eerst grijs dan wit dan blauw (Contact)
2	Benoîte Groult, Het leven zoals het is (Arena)
3	Hella S. Haasse, Heren van de thee (Querido)
4	Renate Dorrestein, Ontaarde moeders (Contact)
5	Isabel Allende, Het oneindige plan (Wereldbibliotheek)
6	Cees Nooteboom, De omweg naar Santiago (Atlas)
7	György Konrád, Melinda en Dragomán (Van Gennep)
8	Harry Mulisch, De ontdekking van de hemel (De Bezige Bij)
9	Camille Paglia, Het seksuele masker (Prometheus)
10	Patrick Süskind, Het verhaal van mijnheer Sommer (Bert Bakker)
11	Jean Pierre Rawie, Onmogelijk geluk (Bert Bakker)
12	Johan Polak, Het oude heden (Balans)
13	Donna Tartt, The Secret History (Viking)
14	Monika van Paemel, De eerste steen (Meulenhoff)
15	Marcel Möring, Het grote verlangen (Meulenhoff)

De Athenaeum Topvijftien, die wekelijks in De Groene Amsterdammer gepubliceerd wordt, beleefde in 1992 zijn eerste volledige jaargang. Herm Pol, medewerker van de Amsterdamse literaire boekhandel, berekende op basis van de weeklijsten een jaarklassement volgens dezelfde methode als in 5.1. Pol laat zijn inzending vergezeld gaan van een verzoek. Hij ziet graag een klassement van ‘ondergesneeuwde titels’ opgenomen in Mekka. Wij verwijzen wat dat betreft graag naar Mekka's Honderd, het cumulatieve klassement van de recensentenlijsten, waarop veel boeken staan die in het jaarklassement van Athenaeum ondergesneeuwd raakten.

Athenaeum Selectie

♦	Felipe Alfau, Chromo's (Bert Bakker)
♦	Paul Auster, Leviathan (Viking)
♦	De kunstenaarsboeken van Frans Baake
♦	J. Bernlef, De witte stad (Querido)
♦	Don Bloch, Strandfeest bij Yachtule (Van Gennep)
♦	Charles Bukowski, Zeventig jaar gegist (De Bezige Bij)
♦	Tim Cahill, Road Fever (Vintage)
♦	Herman de Coninck, De flaptekstlezer (De Arbeiderspers)
♦	Michael Crichton, De Nippon connectie (Luitingh-Sijthoff)
♦	C. van Dijk, Alexandre Stols. 1900-1973 (Walburg Pers)
♦	Charles Ducal, De meesterknecht (Atlas)
♦	Herman Franke, Weg van loze dromen (Nijgh & Van Ditmar)
♦	Carlos Fuentes, Aura (Meulenhoff)
♦	Kees van Hage, Verstreken jaren (De Bezige Bij)
♦	Bas Heijne, Suez (Prometheus)
♦	Marek Hlasko, De tweede hondedood (De Prom)
♦	Lucas Hüsgen, Zeehond in wormgat (Querido)
♦	Atte Jongstra, Cicerone (Contact)
♦	Chris Keulemans, Overal om me heen is ruimte (Van Gennep)
♦	Nasim Khaksar, De kruidenier van Kharzavil (Van Gennep)
♦	Tankred Koch, Levend begraven (Bigot & Van Rossum)
♦	Allen Kurzweil, Kroniek van een genie (Het Spectrum)

[p. 146]

♦	Eduard Limonov, De kus van de kakkerlak (Wereldbibliotheek)
♦	Vincent Mahieu, Verzameld werk (Querido)
♦	Hedda Martens, Een naald op het water (Querido)
♦	Geerten Meijsing, De grachtengordel (De Arbeiderspers)
♦	H. Montgomery Hide, Christopher Selater Millard (Global Academie Publishers)
♦	T. Morgan, Literary Outlaw. The Life and Times of William Burroughs (Avon)
♦	Marcel Möring, Het grote verlangen (Meulenhoff)
♦	Robert Musil, Dagboeken (Meulenhoff)
♦	Michel Onfray, Cynismen (Ambo)
♦	Kees van der Pijl, De greep naar de macht (De Harmonie)
♦	Richard Powers, Op weg naar een dansfeest (L.J. Veen)
♦	Frederic Prokosch, Storm en echo (Coppens & Frenks)
♦	Tilman Spengler, De hersens van Lenin (Van Gennep)
♦	Stuart Stevens, Malaria Dreams (Abacus Travel)
♦	Albert Stol, Battling Siki (In de Knipscheer)
♦	Donna Tartt, The Secret History (Viking)
♦	Edith van Walsum, Het trapgat (sua)
♦	Jiří Weil, Mendelssohn Is on the Roof (Penguin)
♦	Ruth Wolf, Rainer Maria Rilke & Lou Andreas Salomé. Een vriendschap in brieven (L.J. Veen)

Als toegift op de Athenaeum Topvijftien kiezen de medewerkers van de boekhandel (vrijwel) wekelijks een boek uit dat in aanmerking komt voor een notering in de Topvijftien. Hierboven de lijst van in 1992 uitverkoren titels.

de Bijenkorf Tophonderd

1	Isabel Allende, Het oneindige plan (Wereldbibliotheek)
2	Maya Angelou, Ik weet waarom gekooide vogels zingen (De Geus)
3	J. Bernlef, Eclips (Querido)
4	Wim de Bie, De liefste van de buis (De Harmonie)
5	Marion Bloem, De honden van Slipi (De Arbeiderpers)
6	Boudewijn Büch, Eenzaam (Atlas)
7	William Calvin, De rivier die tegen de berg opstroomt
8	Simon Carmiggelt, Schemeren (De Arbeiderspers)
9	Tom Clancy, Golf van ontzetting (A.W. Bruna)
10	Robin Cook, Overdosis (A.W. Bruna)
11	Anne Delbée, Camille Claudel, een vrouw (De Geus)
12	H. & M. Diamond, Een leven lang fit (De Kern)
13	Adriaan van Dis, In Afrika (Meulenhoff)
14	Renate Dorrestein, Ontaarde moeders (Contact)
15	Marguerite Duras, De minnaar uit Noord-China (De Arbeiderspers)
16	Umberto Eco, De slinger van Foucault (Bert Bakker)
17	Bret Easton Ellis, American Psycho (Luitingh-Sijthoff)
18	Laura Esquivel, Rode rozen en tortilla's (Arena)
19	Oriana Fallaci, Insjallah (Bert Bakker)
20	Frederick Forsyth, De verrader (A.W. Bruna)
21	Nancy Friday, Dromen van de daad (A.W. Bruna)
22	Francis Fukuyama, Het einde van de geschiedenis (Contact)
23	Kuki Gallmann, Ik droomde van Afrika (Meulenhoff)
24	Martha Gellhorn, Het gezicht van de oorlog (Amber)

[p. 147]

25	Sam & Chuck Giancana, Dubbelspel
26	Germaine Greer, Overgang (Meulenhoff)
27	John Grisham, Achter gesloten deuren (A.W. Bruna)
28	Benoîte Groult, Het leven zoals het is (Arena)
29	Hella S. Haasse, Heren van de thee (Querido)
30	Thomas Harris, De schreeuw van het lam (Luitingh-Sijthoff)
31	Youp van 't Hek, Rijke meiden (Rap)
32	Youp van 't Hek, Floppie, Youri en andere helden (Rap)
33	Kristien Hemmerechts, Kerst en andere liefdesverhalen (Atlas)
34	W.F. Hermans, De laatste roker (De Bezige Bij)
35	A.F.Th. van der Heijden, Advocaat van de hanen (Querido)
36	John Irving, De wereld volgens Garp (Agathon)
37	Viktor Jerofejev, Een schoonheid uit Moskou (Arena)
38	Jung Chang, Wilde zwanen. Drie dochters van China (Amber)
39	Stephen King, De beproeving (Luitingh-Sijthoff)
40	György Konrád, Melinda en Dragomán (Van Gennep)
41	Kees van Kooten, Zwemmen met droog haar (De Bezige Bij)
42	Rudy Kousbroek, Het Oostindisch kampsyndroom (Meulenhoff)
43	Yvonne Kroonenberg, Kan ik hem nog ruilen? (Contact)
44	Milan Kundera, Lachwekkende liefdes (Ambo)
45	Eric de Kuyper, Als een dief in de nacht (sun)
46	Lisette Lewin, Voor bijna alles bang geweest (Nijgh & Van Ditmar)
47	Lisette Lewin, Een hart van prikkeldraad (Nijgh & Van Ditmar)
48	Robert Ludlum, Het Omaha conflict (Luitingh-Sijthoff)
49	Shirley MacLaine, Zolang het nog kan (Ankh-Hermes)
50	Betty Mahmoody, Uit liefde voor mijn kind (M&P)
51	Peter Mayle, Een jaar in de Provence (Het Spectrum)
52	Dennis Meadows, De grenzen voorbij
53	Geerten Meijsing, De grachtengordel (De Arbeiderspers)
54	Eduardo Mendoza, De stad der wonderen (Rainbow)
55	Marcel Metze, Kortsluiting (sun)
56	Marcel Möring, Het grote verlangen (Meulenhoff)
57	Margriet de Moor, Eerst grijs dan wit dan blauw (Contact)
58	Andrew Morton, Diana (bzztôh)
59	Zana Muhsen, Nog eenmaal mijn moeder zien (De Kern)
60	Harry Mulisch, De ontdekking van de hemel (De Bezige Bij)
61	Cees Nooteboom, De omweg naar Santiago (Atlas)
62	Joseph F. O'Brien, De val van de peetvader
63	Monika van Paemel, De eerste steen (Meulenhoff)
64	Camille Paglia, Het seksuele masker (Prometheus)
65	Charles Palliser, De Quincunx (Prometheus)
66	Connie Palmen, Het weerzinwekkende lot van de oude filosoof Socrates (Prometheus)
67	Pier Paolo Pasolini, Meedogenloos bestaan (Meulenhoff)
68	Chaim Potok, Het boek van het licht (bzztôh)
69	Chaim Potok, Omzwervingen (bzztôh)
70	Gerard Reve, Brieven aan mijn lijfarts (L.J. Veen)
71	Alexandra Ripley, Scarlett (De Boekerij)
72	Catherine Roehrig, Spelen met hiërogliefen (Kluwer Jeugdboeken)

[p. 148]

73	Marjon van Royen, Italië op maandag (Nijgh & Van Ditmar)
74	Béatrice Saubin, De beproeving (De Kern)
75	Annie M.G. Schmidt, Wat ik nog weet (Querido)
76	Jan Siebelink, Pijn is genot (Meulenhoff)
77	Andreas Sinakowski, Na een lang rokend zwijgen (Nijgh & Van Ditmar)
78	Mart Smeets, Kopmannen en waterdragers (L.J. Veen)
79	Marjo van Soest, Over de regels van het spel (Nijgh & Van Ditmar)
80	Agnes Sommer, Houden van Afrikanen (sua)
81	Karin Spaink, Het strafbare lichaam (De Balie/Rainbow)
82	F. Springer, Teheran, een zwanezang (Querido)
83	Patrick Süskind, Het verhaal van mijnheer Sommer (Bert Bakker)
84	Patrick Süskind, Het parfum (Bert Bakker)
85	Amy Tan, De vreugde- en gelukclub (Bert Bakker)
86	Deborah Tannen, Dat bedoelde ik niet (Prometheus)
87	Paul Theroux, De gelukkige eilanden (Atlas)
88	Marten Toonder, Vroeger was de aarde plat (De Bezige Bij)
89	Betsy Udink, Achter Afrika (Meulenhoff)
90	Peter Ustinov, De oude man en meneer Smith (bzztôh)
94	David Vogel, Huwelijksleven (Meulenhoff)
92	Johan de Vroedt, God geld genieten
93	Piet Vroon, Wolfsklem (Ambo)
94	Alice Walker, Het geheim van de vreugde (In de Knipscheer)
95	Fay Weldon, Rijk worden (Contact)
96	Jeanette Winterson, Op het lichaam geschreven (Contact)
97	Helen Zahavi, Dirty Weekend (Arena)
98	Jelle Zijlstra, Per slot van rekening (Contact)
99	Joost Zwagerman, Vals licht (De Arbeiderspers)
100	Snoecks 93 (Snoeck-Ducaju & Zoon)

De door enkele filialen van het winkelconcern samengestelde lijst is gepubliceerd in een folder. De verantwoording luidt als volgt: ‘Welke boeken hadden in 1992 de voorkeur van lezend Nederland? De Bijenkorf Boekhandel zocht het voor u uit en stelde een alfabetische lijst op van de honderd best verkochte boeken in 1992. Een handige gids in boekenland, inspiratiebron voor uw verlanglijst en houvast bij het kiezen van een verantwoord cadeau. Vele nieuwkomers nestelden zich, naast al vertrouwde titels, in onze Top 100. Want de wegen van het boek zijn ondoorgrondelijk. Daarom is zo'n actuele Top 100 een onmisbare wegwijzer.’ Eclips van Bernlef is overigens een titel van 1993.

Boek van de Maand in De Groene Amsterdammer

♦	Theodor W. Adorno, Filosofie van de nieuwe muziek (sun)
♦	Aaron Appelfeld, Om elke zonde (bzztôh)
♦	Ingeborg Bachmann, Frankfurter colleges (Amber)
♦	James Baldwin, Een ander land (De Bezige Bij)
♦	Tahar Ben Jelloun, Met neergeslagen ogen (Agathon)
♦	Walter Benjamin, Kleine filosofie van het flaneren. Passages, Parijs, Baudelaire (sua)
♦	Huub Beurskens, Buitenwegen. Excursies met gedichten en vergezichten (Meulenhoff)*
♦	A.S. Byatt, Obsessie (Altamira)
♦	Italo Calvino, Marcovaldo (Bert Bakker)

[p. 149]

♦	J.M. Coetzee, IJzertijd (Ambo)
♦	John Dos Passos, De 42ste breedtegraad (Amber)
♦	Marguerite Duras, De minnaar uit Noord-China (De Arbeiderspers)
♦	Umberto Eco, Ondersteboven (Bert Bakker)
♦	Gustave Flaubert/George Sand, Wij moeten lachen en huilen (De Arbeiderspers)
♦	Hans Jakob Christoffel von Grimmelshausen, De avonturen van Simplicissimus (Ambo)*
♦	W.L. Idema, Spiegel van de klassieke Chinese poëzie (Meulenhoff) *
♦	Tadeusz Kantor, Het cirkus van de dood (International Theatre & Film Books)
♦	Søren Kierkegaard, Dagboeken (De Arbeiderspers)
♦	Ivan Klíma, Liefde en straatvuil (Wereldbibliotheek)
♦	Agota Kristof, De derde leugen (Van Gennep)
♦	Claudio Magris, Een andere zee (Bert Bakker)
♦	Piet Meeuse, De jacht op Proteus (De Bezige Bij)
♦	Marcel Möring, Het grote verlangen (Meulenhoff)*
♦	Margriet de Moor, Eerst grijs dan wit dan blauw (Contact)
♦	Piet de Moor, Uit de dode hoek (Meulenhoff)
♦	Robert Musil, Dagboeken (Meulenhoff)
♦	Tonnus Oosterhoff, Vogelzaken (De Bezige Bij)
♦	Willem Jan Otten, De wijde blik (Van Oorschot)
♦	Monika van Paemel, De eerste steen (Meulenhoff)
♦	Leo Perutz, De meester van de Jongste Dag (De Arbeiderspers)*
♦	Jan Potocki, Manuscript gevonden te Zaragoza (Wereldbibliotheek)*
♦	Richard Powers, Op weg naar een dansfeest (L.J. Veen)
♦	Francisco de Quevedo, Dromen (Ambo)*
♦	Paul Rodenko, Verzamelde essays en kritieken. Over Gerrit Achterberg en over de ‘experimentele poëzie’ (Meulenhoff)*
♦	Jacques Roubaud, De mooie Hortensia (Amber)*
♦	W.G. Sebald, Melancholische dwaalwegen (Van Gennep)
♦	Toon Tellegen, Juffrouw Kachel (Querido)
♦	Tomas Tranströmer, Het wilde plein. Gedichten 1948-1990 (De Bezige Bij) *
♦	Paul Valéry, Leonardo en Socrates (De Bezige Bij)
♦	Paul de Wispelaere, Het verkoolde alfabet (De Arbeiderspers)

Maandelijks, met uitzondering van juli en december, kiest een jury van vier critici in De Groene Amsterdammer uit de grote hoop vier bewonderenswaardige boeken. Daarvan wordt er eentje uitverkoren en besproken. De jury bestond dit jaar uit Graa Boomsma, Marja Brouwers, Stefan Hertmans, Anthony Mertens, Xandra Schutte en Jacq Vogelaar. De titels met een asterisk (*) werden uitverkoren als Boek van de Maand.

CPNB'S Lijst van 10 × 10 Best Verkochte Boeken

Literatuur
1	Kees van Kooten, Zwemmen met droog haar (De Bezige Bij)
2	Connie Palmen, De wetten (Prometheus)
3	Adriaan van Dis, In Afrika (Meulenhoff)
4	Renate Rubinstein, Mijn beter ik (Meulenhoff)
5	Margriet de Moor, Eerst grijs dan wit dan blauw (Contact)
6	Hella S. Haasse, Heren van de thee (Querido)

[p. 150]

7	Maarten 't Hart, Onder de korenmaat (De Arbeiderspers)
8	Willem Frederik Hermans, De laatste roker (De Bezige Bij)
9	Renate Dorrestein, Het hemelse gerecht (Contact)
10	Joost Zwagerman, Vals licht (De Arbeiderspers)

Vertaalde literatuur
1	Benoîte Groult, Een eigen gezicht (Arena)
2	Oriana Fallaci, Insjallah (Bert Bakker)
3	Bret Easton Ellis, American Psycho (Luitingh-Sijthoff)
4	Patrick Süskind, Het verhaal van mijnheer Sommer (Bert Bakker)
5	Paul Theroux, Het drijvende koninkrijk (De Arbeiderspers)
6	Robert M. Pirsig, Lila (Bert Bakker)
7	Julian Barnes, Een geschiedenis van de wereld in 10½ hoofdstuk (De Arbeiderspers)
8	Laura Esquivel, Rode rozen en tortilla's (Arena)
9	Primo Levi, De verdronkenen en de geredden (Meulenhoff)
10	V.S. Naipaul, Terug naar India (De Arbeiderspers)

Natuur- en kookboeken
1	Klazien uit Zalk, Allerhande dingen over de natuur. Deel 2 (Kok)
2	Midas Dekkers, Eten op je eigen (Inmerc)
3	Klazien uit Zalk, Allerhande dingen over de natuur. Deel 3 (Kok)
4	Klazien uit Zalk, Duizend dierendingen (Kok)
5	Nigel Colborn, Tuinieren in potten en bakken (Zuid Boekprodukties)
6	Linda Merinoff, Bikken met de Bundy's (A.W. Bruna)
7	Modeste Herwig, Kleurrijke tuinen (Zomer & Keuning)
8	Martin van Huijstee, Het groot Europees kookboek (M&P)
9	Bram Galjaard, Eigen tuin ontwerpen (Zomer & Keuning)
10	Harry Tomlinson, Bonsai, het complete handboek (Zomer & Keuning)

Geschiedenis en biografieën
1	Het aanzien van 1991 (Het Spectrum)
2	Andrew Morton, Diana (bzztôh)
3	Marcel Metze, Kortsluiting (sun)
4	Rien Poortvliet, De Tresoor van Jacob Jansz. Poortvliet (Kok)
5	Dr. L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog 14 (Sdu)
6	Raisa Gorbatsjov, Raisa, tussen hoop en vrees (Luitingh-Sijthoff)
7	Laura Starink, Een land van horen zeggen (Meulenhoff)
8	Rudy Kousbroek, Het Oostindisch kampsyndroom (Meulenhoff)
9	Jelle Zijlstra, Per slot van rekening (Contact)
10	Claire Hoy/Victor Ostrovsky, Het web van de Mossad (M&P)

Bundels

1	Youp van 't Hek, Rijke meiden (Rap)
2	Yvonne Kroonenberg, Kan ik hem nog ruilen? (Contact)
3	Toon Hermans, 75 Woorden (Fontein)
4	Snoecks '92 (Snoeck-Ducaju & Zoon)
5	Jim Davis, Garfield 18 (A.W. Bruna)
6	Jim Davis, Garfield 17 (A.W. Bruna)
7	Mart Smeets, Stoempen, snot en sterven (L.J. Veen)
8	Mart Smeets, Net echte mensen (L.J. Veen)
9	Inpakken en wegwezen 1992 (Contact)
10	Inpakken en wegwezen 1991 (Contact)

Lichaam en geest
1	Deborah Tannen, Je begrijpt me gewoon niet (Prometheus)
2	H.M. Kuitert, Het algemeen betwijfeld christelijk geloof (Ten Have)
3	Thomas Erdtsieck, Natuurlijk genezen (Kok)

[p. 151]

4	René Diekstra, Pleisters voor de ziel (A.W. Bruna)
5	Joost Drenthe/drs. Christine Kijlstra, De pond-per-dag methode (Elmar)
6	Marjo van Soest, Over de regels van het spel (Nijgh & Van Ditmar)
7	Callan Pinckney, Callanetics voor uw rug (A.W. Bruna)
8	Nancy Friday, Dromen van de daad (A.W. Bruna)
9	Germaine Greer, Overgang (Meulenhoff)
10	Callan Pickney, Super Callanetics (A.W. Bruna)

Spannende boeken
1	Robert Ludlum, Het Omaha conflict (Luitingh-Sijthoff)
2	A.C. Baantjer, De Cock en de ontluisterende dood (Fontein)
3	A.C. Baantjer, De Cock en danse macabre (Fontein)
4	Frederick Forsyth, De verrader (A.W. Bruna)
5	A.C. Baantjer, De Cock en een duivels komplot (A.W. Bruna)
6	Tom Clancy, Golf van ontzetting (A.W. Bruna)
7	Ira Levin, Sliver (A.W. Bruna)
8	Stephen King, De NoodZaak (Luitingh-Sijthoff)
9	Jan van Daalen, Sans rancune (De Boekerij)
10	Stephen King, Schemerwereld (Luitingh-Sijthoff)

Ontspannende verhalen
1	Betty Mahmoody, In een sluier gevangen (M&P)
2	Victor Hugo, Les Misérables (A.W. Bruna)
3	Henny Thijssing-Boer, Gewoon, omdat ik van je hou (Kok)
4	Evelien Overbosch, Liefde doet leven (Kok)
5	Alexandra Ripley, Scarlett (De Boekerij)
6	Carel Donck/Ella Weisbrod, De zomer van' 45 (Kok)
7	Judith Krantz, Dazzle (De Boekerij)
8	Goede tijden slechte tijden 1 (Tirion)
9	Het geheime dagboek van Laura Palmer. Twin Peaks (De Boekerij)
10	Kuki Gallmann, Ik droomde van Afrika (Meulenhoff)

Vrije tijd en reizen
1	Martha Ospina, Doe meer met Pergamano (La Rivière & Voorhoeve)
2	France. Vakantieboek 1992 (A.W. Bruna)
3	IJvonne Nijman, Sieraden van rubberblad (La Rivière & Voorhoeve)
4	Martha Ospina, Pergamano in al haar facetten (La Rivière & Voorhoeve)
5	Wat & Hoe Frans (Kosmos)
6	Dolf de Vries, Indonesië in een rugzak (Van Holkema & Warendorf)
7	Martha Ospina e.a., Kerstkaarten (La Rivière & Voorhoeve)
8	Jan Meulendijks/Bart Schuil, Tien voor taal (Tirion)
9	anwb Toeristische wegenatlas Nederland (Tirion)
10	Handboek zelfmaakmode. Margriet/Knip (M&P)

Informatieve boeken
1	Elseviers Belastingalmanak 1992 (Bonaventura)
2	Kluwer Belastinggids 1992 (Kluwer fiscale boeken en tijdschriften)
3	Teleac PC-Privé (Teleac)
4	V.J. Hewitt/Peter Lorrie, Nostradamus voorspellingen. 1992-2001 (Elmar)
5	Oor's Popencyclopedie (Bonaventura)
6	Guiness Recordboek 1992 (Kosmos)
7	anwb. Slagen in het verkeer (Tirion)
8	Müller & Schuchardt, Het complete Larry-boek (A.W. Bruna)
9	Mai, Snelcursus dos 5.0 (A.W. Bruna)
10	Stan Greenberg, Guiness Olympische Spelen 1992 (Kosmos)

[p. 152]

Bovenstaande lijst is de Tophonderd op basis waarvan de lezers hun keuze konden maken voor de Publieksprijs, die dit jaar voor het eerst aan een boek werd toegekend. In een sluier gevangen van Betty Mahmoody was de winnaar. De cpnb heeft de tien best verkochte boeken over 1991 en de eerste helft van 1992 in tien onderscheiden genres geselecteerd. De toptienen zijn op verkoopcijfers gerangschikt. Er is geen kinderboekengenre omdat die boeken al door de Kinderjury worden beoordeeld. Aangezien de verkoopcijfers per rubriek nogal uiteenlopen gaat het hier niet om de honderd best verkochte algemene boeken over genoemde periode, cpnb-directeur Henk Kraima in Boekblad: ‘Wanneer we de in werkelijkheid best verkochte algemene titels van de afgelopen periode zouden becijferen, dan waren dat toch weer het Spoorboekje, Jip en Janneke en een “Kroonboek” van de boekenclub geweest.’

Toptien van de best verkochte boeken

1	Kees van Kooten, Zwemmen met droog haar (De Bezige Bij)
2	Youp van 't Hek, Rijke meiden (Rap)
3	Klazien uit Zalk, Allerhande dingen over de natuur. Deel 2 (Kok)
4	Connie Palmen, De wetten (Prometheus)
5	Elseviers Belastingalmanak 1992 (Bonaventura)
6	Het aanzien van 1991 (Het Spectrum)
7	Adriaan van Dis, In Afrika (Meulenhoff)
8	Yvonne Kroonenberg, Kan ik hem nog ruilen? (Contact)
9	Renate Rubinstein, Mijn beter ik (Meulenhoff)
10	Midas Dekkers, Eten op je eigen (Inmerc)

Dit is de toptien van de best verkochte boeken over alle categorieën van de cpnb Tophonderd. Van elk van deze titels werden tussen januari 1991 en juli 1992 tenminste 50 000 exemplaren verkocht. Zwemmen met droog haar spande met 148 000 verkochte exemplaren de kroon. Het winnende boek van Mahmoody verkocht tot juli 1992 48 000 exemplaren. De gemiddelde verkoopcijfers per rubriek verschilden nogal: literatuur 66 000, vertaalde literatuur 16 000, spannende boeken 35 000, ontspannende verhalen 27 000, bundels 49 000, lichaam en geest 19 000, natuur- en kookboeken 32 000, geschiedenis en biografieën 28 000, vrije tijd en reizen 20 000 en informatieve boeken 24 000 exemplaren.

Boek van het Jaar. Publieksprijs voor het Nederlandse Boek

1	Betty Mahmoody, In een sluier gevangen (M&P)
2	Kees van Kooten, Zwemmen met droog haar (De Bezige Bij)
3	Hella S. Haasse, Heren van de thee (Querido)
4	Margriet de Moor, Eerst grijs dan wit dan blauw (Contact)
5	Connie Palmen, De wetten (Prometheus)
6	Adriaan van Dis, In Afrika (Meulenhoff)
7	Renate Rubinstein, Mijn beter ik (Meulenhoff)
8	Benoîte Groult, Een eigen gezicht (Arena)
9	Youp van 't Hek, Rijke meiden (Rap)
10	Renate Dorrestein, Het hemelse gerecht (Contact)
11	Carel Donck/Ella Weisbrod, De zomer van '45 (Kok)
12	Joost Zwagerman, Vals licht (De Arbeiderspers)
13	Robert Ludlum, Het Omaha conflict (Luitingh-Sijthoff)

[p. 153]

14	Victor Hugo, Les Misérables (A.W. Bruna)
15	H.M. Kuitert, Het algemeen betwijfeld christelijk geloof (Ten Have)
16	Stephen King, De NoodZaak (Luitingh-Sijthoff)
17	Martha Ospina, Doe meer met Pergamano (La Rivière & Voorhoeve)
18	Laura Esquivel, Rode rozen en tortilla's (Arena)
19	Kuki Gallmann, Ik droomde van Afrika (Meulenhoff)
20	Frederick Forsyth, De verrader (A.W. Bruna)

Geleid door de lijst van 10 × 10 Best Verkochte Boeken gaf het publiek de meeste stemmen aan bovenstaande twintig boeken.

Humo's Gouden Bladwijzer

1	Tom Lanoye, Kartonnen dozen (Prometheus)
2	Jef Geeraerts, Z. 17 (Manteau)
3	Jung Chang, Wilde Zwanen. Drie dochters van China (Amber)
4	Benoîte Groult, Een eigen gezicht (Arena)
5	Kristien Hemmerechts, Zonder grenzen (De Arbeiderspers)
6	Kristien Hemmerechts, Kerst en andere liefdesverhalen (Atlas)
7	Betty Mahmoody, In een sluier gevangen (M&P)
8	Hugo Matthysen, Verre Zwijnestreken (Dedalus)
9	Paul de Wispelaere, Het verkoolde alfabet (De Arbeiderspers)
10	Patrick Süskind, Het verhaal van mijnheer Sommer (Bert Bakker)
11	Walter van den Broeck, Het gevallen baken (De Bezige Bij)
12	Margriet de Moor, Eerst grijs dan wit dan blauw (Contact)
13	Adriaan van Dis, In Afrika (Meulenhoff)
14	Stephen King, Dolan's Cadillac (Luitingh-Sijthoff)
15	Yvonne Kroonenberg, Kan ik hem nog ruilen? (Contact)
16	Eric de Kuyper, Grand Hotel Solitude (sun)
17	Renate Rubinstein, Mijn beter ik (Meulenhoff)
18	Oriana Fallaci, Insjallah (Bert Bakker)
19	Hugo de Ridder, Het ultieme transfer (Lannoo)
20	Bret Easton Ellis, American Psycho (Luitingh-Sijthoff)

De publieksprijs van de Humo-lezers heeft duidelijk meer literaire allure dan de Nederlandse tegenhanger. Tom Lanoye wint de prijs met een enorme voorsprong op Jef Geeraerts: 3500 tegen 891 punten. Ter vergelijking: Bret Easton Ellis haalde met zijn twintigste plaats nog 411 punten. De lezersprijs van Humo telde 3215 deelnemers. Tom Lanoye in een reactie, gepubliceerd in de Boekenbeursbijlage van Humo: ‘Het leuke van Humo's Gouden Bladwijzer vind ik dan ook dat het een publieks-prijs is. Ik zou het jammer gevonden hebben hem níet te krijgen: de sterren stonden goed, de verkoopcijfers - 35 000 exemplaren - nog beter. Natuurlijk speel ik voor het Humo-publiek een thuiswedstrijd, maar het is dan toch een publiek dat literair beslagen genoeg is om Claus, Kundera en Süskind aan mij te laten voorafgaan.’

Lire Toptwintig

1	Enki Bilal, Froid équateur (Les Humanoïdes Associés)
2	Robertson Davies, Un homme remarquable (Editions de l'Olivier)
3	Jean Lacouture, Jésuites. 2. Les revenants (Seuil)
4	Dan Simmons, La chute d'Hypérion (Robert Laffont)

[p. 154]

5	Guides Gallimard. Zeven gidsen over Bretagne (Gallimard)
6	Gilles Perrault, Le secret du roi (Fayard)
7	Les plus belles lettres manuscrites de la langue française (Bibliothèque nationale/Robert Laffont)
8	François Nourissier, Le gardien des ruines (Grasset)
9	Abraham Yehoshua, Monsieur Mani (Calmann-Lévy)
10	Daniel Pennac, Comme un roman (Gallimard)
11	Louis Althusser, L'avenir dure longtemps. Suivi de les faits (Stock/imec)
12	Alain Rey, Dictionnaire historique du français. Twee delen (Le Robert)
13	Luis Sepúlveda, Le vieux qui lisait des romans d'amour (A.-M. Métaillié)
14	Daniël Arasse, Le détail (Flammarion)
15	Anny Duperey, Le voile noir (Seuil)
16	Hector Bianciotti, Ce que la nuit raconte au jour (Grasset)
17	François Bon, L'enterrement (Verdier)
18	Philippe Beaussant, Lully ou le musicien du soleil (Gallimard/Théâtre des Champs-Elysées)
19	Sandor Marai, La conversation de Bolzano (Albin Michel)
20	Robert Darnton, Dernière danse sur le mur (Odile Jacob)

De twintig beste boeken volgens het Franse boekentijdschrift Lire. Ter inleiding op de toptwintig, gepubliceerd in het decembernummer, schreef het blad: ‘Als ieder jaar, maar een maand te vroeg, presenteert de redactie haar keuze van de beste boeken. Alleen titels die verschenen tussen herfst 1991 en herfst 1992 mochten genoemd worden. Uitgesloten van deelneming waren de boeken van medewerkers van Lire, van de Groupe Express, waarbij ons tijdschrift verschijnt, en van rtl, onze partner in het programma Lire rtl. Zonder uitzondering uitgesloten zijn herdrukken en nietherziene heruitgaven.’

Uitleentoptien 1991

1	(3) Henny Thijssing-Boer
2	(2) Mien van 't Sant
3	(4) Margeet van Hoorn
4	(5) Anke de Graaf
5	(8) Parma van Loon
6	(6) Gerda van Wageningen
7	(1) A.C. Baantjer
8	(10) Dick Bruna
9	(9) Harriët Freezer
10	(7) Leni Saris

Henny Thijssing-Boer, schrijfster van streekromans, staat met 1,8 miljoen geschatte uitleningen op de eerste plaats van de tophonderd leenrechtvergoeding 1991. De tophonderd wordt berekend door de Taakeenheid Uitvoering Leenvergoeding. Ze doet dat door middel van een steekproef onder 19 bibliotheken, die een jaar lang alle uitleningen administreren. Het kwartaalblad Feiten & Meningen van de nblc publiceert ieder voorjaar de volledige tophonderd. Tussen haakjes staat de positie die de desbetreffende auteur in 1990 innam.

Uitverkoren door boekverkopers in Boekblad

♦	Frank Martinus Arion, Dubbelspel (De Bezige Bij)
♦	Deirdre Bair, Simone de Beauvoir. Biografie (Anthos/Lannoo)
♦	Julian Barnes, Een geschiedenis van de wereld in 10½ hoofdstuk (De Arbeiderspers)
♦	Paul Biegel, Nachtverhaal (Holland)
♦	Michael Blake, De dans van de wolf (De Boekerij)
♦	Thomas C. Bolferd, The Big Book of Harley-Davidson

[p. 155]

♦	Lesley Bremness, Kruiden (M&P)
♦	Federica de Cesco, Kel Rela (Leopold)
♦	K.A. Dächsel, Bijbelverklaring (Den Hertog)
♦	Rudi van Dantzig, Voor een verloren soldaat (De Arbeiderspers)
♦	Anne Delbée, Camille Claudel, een vrouw (De Geus)
♦	Godfrey W. Earl, The Birds of Canada (National Museum of Canada)
♦	Willem Elsschot, Verzameld werk (Querido)
♦	Dick Francis, Doelwit (De Arbeiderspers)
♦	Alasdair Gray, 1982 Janine (De Arbeiderspers)
♦	J. van Hamme & W. Vance, Dertien contra één (Betapress)
♦	Friso Henstra, Malle Maffe Muis (Arion)
♦	Willem Frederik Hermans, De donkere kamer van Damocles (Van Oorschot)
♦	Annemie & Margriet Heymans, De prinses van de moestuin (Querido)
♦	Jung Chang, Wilde Zwanen. Drie dochters van China (Amber)
♦	Jan van de Kam, De wadden. Wereld tussen eb en vloed (Terra)
♦	Gerrit Kouwenaar, een geur van verbrande veren (Querido)
♦	Betty Mahmoody, In een sluier gevangen (M&P)
♦	Dacia Maraini, Een stille passie (Contact)
♦	Multatuli, Max Havelaar of De Koffiveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappy (Querido)
♦	Nelleke Noordervliet, Het oog van de engel (Meulenhoff)
♦	Jona Oberski, Kinderjaren (bzztôh)
♦	Willem Jan Otten, De wijde blik (Van Oorschot)
♦	Charles Palliser, De Quincunx (Prometheus)
♦	Konstantin Paustovskij, Onrustige jeugd (De Arbeiderspers)
♦	Peter Pohl, Jan, mijn vriend (Querido)
♦	Ton van Reen, In het donkere zuiden (Contact)
♦	Jorge Semprun, De grote reis (Meulenhoff)
♦	Joe Simpson, Over de rand (Nijgh & Van Ditmar)
♦	Peter Sis, Een droom achterna (Van Goor)
♦	Ben Sorgdrager & Ruud van Wezel, IJzer aan de Oude IJssel (Fragment)
♦	Patrick Süskind, Het verhaal van mijnheer Sommer (Bert Bakker)
♦	Amy Tan, De vrouw van de keukengod (Bert Bakker)
♦	Donna Tartt, The Secret History (Viking)
♦	Rupert Thomson, De vijf poorten van de hel (De Bezige Bij)
♦	J.R.R. Tolkien, The Lord of the Rings (Grafton)
♦	Hermann Ungar, De verminkten (Coppens & Frenks)
♦	Noel Virtue, De verlossing van Elsdon (Goossens)
♦	David Vogel, Huwelijksleven (Meulenhoff)
♦	H. Westerink, De tempelbouwers (De Vuurbaak)
♦	Oscar Wilde, De profundis (Meulenhoff)
♦	Iman Wilkens, Waar eens Troje lag (Bigot & Van Rossum)
♦	Marguerite Yourcenar, Alexis (Athenaeum - Polak & Van Gennep)
♦	Marguerite Yourcenar, Het hermetisch zwart (Athenaeum - Polak & Van Gennep)
♦	Jan de Zanger, Hadden we er maar wat van gezegd! (Leopold)

Boekblad vraagt wekelijks een boekverkoper naar zijn of haar favoriete boek. De keuze, voorzien van tekst en uitleg,

[p. 156]

staat telkens op de pagina's van de klassementen. Hierboven de in 1991 genoemde titels.

Uitverkoren door Vrij Nederland

♦	Oscar van Alphen, De slak op het grasveld/The Snail in the Meadow (Fragment)
♦	Carole Angier, Jean Rhys. Life and Work (Penguin)
♦	Walter Benjamin, Kleine filosofie van het flaneren. Passages, Parijs, Baudelaire (sua)
♦	John Berger, Keeping a Rendezvous (Vintage)
♦	Thomas Bernhard, De neef van Wittgenstein (De Prom)
♦	Antoine Blondin, Tour de France (De Arbeiderspers)
♦	Manfred Bock, Jet Collee en Hester Coucke, Berlage in Amsterdam (Architectura & Natura Press)
♦	T.F.M. ter Bogt, C.S. van Praag en P.F.M. Krabbe, Jongeren op de drempel van de jaren negentig (vuga Uitgeverij)
♦	Flip Bool en Veronica Hekking, De Dam 7 mei 1945. Foto's en documenten (Primavera Pers/Focus)
♦	Fernand Braudel, De Middellandse Zee. Deel 1: Het landschap en de mens (Contact)
♦	Chico Buarque, Onrust (Meulenhoff)
♦	Ian Buruma, De regels van het spel (De Arbeiderspers)
♦	Louis-Jean Calvet, Roland Barthes. Een biografie (Van Gennep)
♦	David Cannadine, The Decline and Fall of the British Aristocracy (Anchor Books)
♦	Clarín, La Regenta (Bert Bakker)
♦	Daniel Cohn-Bendit en Thomas Schmid, Heimat Babylon (Hoffmann und Campe)
♦	Marc de Coster, Woordenboek van jargon en slang (Bert Bakker)
♦	Adrian Desmond & James Moore, Darwin (Michael Joseph)
♦	Eça de Queiroz, De stad en de bergen (De Arbeiderspers)
♦	Ed van der Elsken, Once Upon a Time (Fragment)
♦	Gustave Flaubert/George Sand, Wij moeten lachen en huilen (De Arbeiderspers)
♦	Ford Madox Ford, De goede soldaat (Athenaeum - Polak & Van Gennep)
♦	Carl Friedman, Tralievader (Van Oorschot)
♦	Carlos Fuentes, De campagne (Meulenhoff)
♦	Carlos Fuentes, De Spaanse erfenis. Vijf eeuwen Spaanse invloeden in Latijns Amerika (De Haan/Teleac)
♦	Matthieu Galey, Dagboek 1953-1986 (De Arbeiderspers)
♦	Louis Goosen, Van Andreas tot Zacheüs. Thema's uit het Nieuwe Testament en de apocriefe literatuur in religie en kunsten (sun)
♦	Hans Jakob Cristoph von Grimmelshausen, De avonturen van Simplicissimus (Ambo)
♦	Lars Gustafsson, De tennisspelers (De Bezige Bij)
♦	R. Haleber (met medewerking van P.S. van Koningsveld), Islam en humanisme. De wereld van Mohammed Arkoun (vu Uitgeverij)
♦	Sarah Hart, Buitenlust (Terra)
♦	Jaap van Heerden, Het vreemde in de blik van Jean-Paul Sartre (Prometheus)
♦	Homerus, Odyssee. De terugkeer van Odysseus (De Arbeiderspers)
♦	Robert Hughes, Barcelona (A. Knopf)
♦	Jung Chang, Wilde Zwanen. Drie dochters van China (Amber)
♦	Ismail Kadare, Het dromenpaleis (Van Gennep)
♦	Franz Kafka, De gedaanteverwisseling (Zephyr)

[p. 157]

♦	Kamagurka, Berts Bobje (De Harmonie)
♦	György Konrád, Melinda en Dragomán (Van Gennep)
♦	Rudy Kousbroek, Het Oostindisch kampsyndroom (Meulenhoff)
♦	Bernard Lewis, Istanbul en de wereld van het Ottomaanse rijk (Bulaaq)
♦	Lezen & schrijvers. Foto's van lezende schrijvers, met een voorwoord van Willem Frederik Hermans (Penguin Nederland)
♦	Lu Xun, Zwerftocht (Meulenhoff)
♦	Lucianus van Samosata, De droom & De gesprekken (Athenaeum - Polak & Van Gennep)
♦	Machado de Assis, Dagboek van Aires (De Arbeiderspers)
♦	Vincent Mahieu, Verzameld werk (Querido)
♦	Thomas Mann, De uitverkorene (De Arbeiderspers)
♦	Patrick Marnham, The Man Who Wasn't Maigret. A Portrait of Georges Simenon (Bloomsbury)
♦	Patrick Marnham, De man die Maigret niet was. De biografie van Georges Simenon (De Arbeiderspers)
♦	Frans Masereel, Mijn getijdenboek (Harenberg/Tirion)
♦	Ian McEwan, Black Dogs (Jonathan Cape)
♦	Patrick Modiano, Trouwboekje (De Arbeiderspers)
♦	Margriet de Moor, Eerst grijs dan wit dan blauw (Contact)
♦	Marcel Möring, Het grote verlangen (Meulenhoff)
♦	Toni Morrison, Jazz (Amber)
♦	Harry Mulisch, De ontdekking van de hemel (De Bezige Bij)
♦	Vladimir Nabokov, De gebeurtenis (Plantage/G&S)
♦	Friedrich Nietzsche, Herwaardering van alle waarden (Boom)
♦	J.W. Oerlemans, Gedichten van vroeger en van nu (Bert Bakker)
♦	Willem Jan Otten, De wijde blik (Van Oorschot)
♦	Jan Potocki, Manuscript gevonden te Zaragoza (Wereldbibliotheek)
♦	Richard Powers, The Gold Bug Variations (William Morrow)
♦	Thomas Pynchon, Regenboog van zwaartekracht (Bert Bakker) [2x vermeld]
♦	Raymond Queneau, De blauwe bloemen (De Bezige Bij)
♦	S. Dresden, De literaire getuige (Raster 57, De Bezige Bij)
♦	Cyrille Offermans e.a. (red.), Het Vergeetwoordenboek (Raster 58, De Bezige Bij)
♦	Noël Riley Fitch, De literaire cafés van Parijs (Balans)
♦	Natalie Robins, Alien Ink. The FBI's War on Freedom of Expression (Morrow)
♦	Paul Rodenko, Verzamelde essays en kritieken. Over Gerrit Achterberg en over de ‘experimentele poëzie’ (Meulenhoff)
♦	Marja Roscam Abbing, Het babymuseum. De archaïsche neiging om je eigen kinderen groot te brengen (Prometheus)
♦	Renate Rubinstein, Wat vliegt de tijd! (Meulenhoff)
♦	Christopher Sawyer-Lauçanno, The Continual Pilmgrimage. American Writers in Paris 1944-1960 (Bloomsbury)
♦	Simon Schama, Patriotten en bevrijders (Agon)
♦	Nico Scheepmaker, Maar mooi! Beschouwingen over poëzie (Bert Bakker)
♦	Mineke Schipper en Peter Schmitz (red.), Ik is anders. Autobiografie in verschillende culturen (Ambo)
♦	Annie M.G. Schmidt, Wat ik nog weet (Querido)
♦	Elmer Schönberger, De vrouw met de hamer & andere componisten (De Bezige Bij)

[p. 158]

♦	Arthur Schopenhauer, De wereld deugt niet (De Arbeiderspers)
♦	Schubert. The Complete Songtexts, met een voorwoord van Dietrich Fischer-Dieskau (Victor Gollancz)
♦	Patrick Seale, Met bloed geschreven. De geschiedenis van Abu Nidal (Van Gennep)
♦	Meryle Secrest, Frank Lloyd Wright. A Biography (A. Knopf)
♦	Rien T. Segers, Visies op cultuur en literatuur (Rodopi)
♦	Jorge Semprun, Zo'n mooie zondag! (Agathon)
♦	Michael Shelden, Orwell. The Authorized Biography (Minerva)
♦	Kenneth Silverman, Edgar A. Poe. Mournful and Neverending Remembrance (Weidenfeld & Nicholson)
♦	Muriel Spark, Curriculum Vitae (Constable)
♦	Martin Stannard, Evelyn Waugh. No Abiding City 1939-1966, tweede deel van biografie over Waugh (Dent)
♦	Fritz Stern, Goud en ijzer. Bismarck, Bleichröder en het ontstaan van het Duitse Rijk (Agon)
♦	Chris de Stoop, Ze zijn zo lief meneer. Over vrouwenhandelaars, meisjesballetten en de bende van de miljardair (Kritak)
♦	Peter van Straaten, Dappere Agnes (De Harmonie)
♦	Judy Taylor, Letters to Children from Beatrix Potter (Frederick Warne)
♦	Niko Tinbergen, Klieuw (Boucher)
♦	Marina Tsvetajeva, Jouw tedere mond, een en al kus (Prometheus)
♦	Willem Walraven, Brieven. Aan familie en vrienden 1919-1941 (Van Oorschot)
♦	Blanche Wiesen Cook, Eleanor Roosevelt. Volume 1 1884-1933 (Viking)
♦	Yang 154/155. Ernst Jünger, speciaal dubbelnummer van Vlaams literair tijdschrift onder redactie van G.J. Kleinrensink en H. Vandevoorde
♦	Graig Yoe en Janet Morra-Yoe (red.)/John Updike (inl.), The Art of Mickey Mouse (Hyperion)
♦	A.R. Zolberg, A. Suhrke en S. Aguayo, Vluchten voor geweld. Een analyse van het vluchtelingenvraagstuk (sua)

Wekelijks worden op de voorlaatste bladzijde van Vrij Nederlands Republiek der Letteren - waar men ook de rubriek ‘Wat verder ter tafel komt’ aantreft - twee boeken uitverkoren. Bovenstaande titels vormen een alfabetisch geordende lijst van de in de Republiek der Letteren uitverkoren boeken.