Aankondiging
Congres 2008
De werkgroep De Achttiende Eeuw bestaat binnenkort veertig jaar. Om dit heuglijke feit te vieren, organiseert ze op 25 en 26 januari 2008 een congres rond het feestelijke thema Maskerade en ontmaskering.
Het fenomeen van de maskerade wordt doorgaans geassocieerd met het Ancien Régime. Volgens onderzoekers als Terry Castle en Dror Wahrman werd de maskerade in de achttiende eeuw gebruikt als metafoor voor de heersende cultuur van persoonlijke vrijheid, van identiteiten die naar believen konden worden aangepast - een idee dat met de overgang naar de moderne tijd verloren zou gaan maar al eerder in de eeuw moreel scherp veroordeeld werd.
De vraag is of een dergelijke voorstelling ook opgaat voor de Nederlandse achttiende eeuw. De maskerade is bij ons nog nauwelijks onderwerp van onderzoek geweest. Heeft dit te maken met het ontbreken van een dominante aristocratische cultuur in het Noorden of speelt de calvinistische afwijzing van iedere vorm van onechtheid en ‘theater’ hierin een rol? Toch moeten ook de inwoners van de Lage Landen zo hun eigen maskerades hebben gekend... Reden genoeg om aan dit intrigerende verschijnsel een interdisciplinair congres te wijden.
We stellen ons voor dat dit congres het karakter krijgt van een gezamenlijke en vrolijke verkenningstocht naar alle mogelijke vormen van ‘verhulling en onthulling’ - van identiteiten, ideeën of intenties - die zich in de lange achttiende eeuw in de Nederlanden hebben voorgedaan.
Te denken valt dus niet alleen aan maskeradefeesten en -dansen, al dan niet carnavaleske verkleedpartijen, seksuele en sociale travestie, ludieke dan wel hoogst serieuze rolverwisselingen, of de muzische verbeelding daarvan. Ook andere vormen van vermomming, bedrog en (valse) schijn, zoals schijnheiligheid, ghostwriting, mimesis, parodie, plagiaat, vervalsing, economische fraude en de versleuteling van politieke of morele boodschappen kunnen als maskerades worden opgevat.
Bij al deze verschillende verschijningsvormen van de maskerade dienen zich spannende overkoepelende vragen aan, zoals:
| - | Valt er een historische dynamiek waar te nemen in de sociale praktijken en culturele kritiek waar de maskerade voeding aan gaf? (de maskerade als tijdgebonden fenomeen) |
| - | Wat leert de antithese tussen maskerade en ontmaskering ons over achttiende-eeuwse opvattingen van identiteit, individualiteit, authenticiteit? (de idee van de maskerade) |
| - | Welke verborgen verlangens en emancipatoire mogelijkheden lagen eigenlijk besloten in dit tijdelijk aannemen van een andere identiteit (de maskerade als utopisch moment)? |
Natuurlijk roept het thema nog vele andere fascinerende vragen op. Het programma wordt in het najaar bekend gemaakt.
Contact en coördinatie: Eveline Koolhaas-Grosfeld (evelinekoolhaas@velhorst.nl)
Auteursrechtelijk beschermd