De Amerikaanse Revolutie en de Republiek
Voor u ligt een ongewone aflevering van de Mededelingen: een themanummer over de Amerikaanse Revolutie en de weerklank daarvan in Nederland. Dat is een nog steeds grotendeels onontgonnen terrein. Boeken over de invloed van de Franse revolutie op de Nederlandse samenleving zijn er volop. Over de gevolgen van de Amerikaanse revolutie is minder bekend. De klassieke omschrijving, ‘een voorbeeld in de verte’, maakt de spanning voelbaar tussen de twee polen van de waardering: JA, het nieuwe, moderne equivalent van de aloude Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden die zich aan de overzijde van de Atlantische oceaan opeens zo krachtig en vitaal manifesteerde vormde voor de patriotten en hun navolgers een inspirerend en navolgenswaardig voorbeeld en NEE, de Amerikaanse onafhankelijkheid was voor de Nederlanders een ver-van-mijn-bed revolutie.
Dit themanummer van de Mededelingen toont de Nederlandse reacties is al hun gradaties: Rudolf Dekker laat zien dat de Amerikaanse Revolutie een sterke impuls gaf aan de populariteit van de literaire utopie, waarna Arianne Baggerman nader ingaat op de Letters from an American farmer van Hector St. John de Crèvecoeur - weliswaar niet geschreven in de herkenbare vorm van een utopie, maar de Amerikaensche Landman toverde de begeesterde Nederlanders het beeld voor van een gedroomd idyllische samenleving die geheel onverwacht tòch werkelijkheid geworden was. Vervolgens wordt de weerklank van de Amerikaanse Revolutie in de Nederlandse populaire literatuur belicht in een tweetal bijdragen. Gijs Kuijper beschrijft volkse pamfletten en tijdschriften waarin, met tal van politieke bijbedoelingen, sympathie opwelde voor de vrijheidsstrijd van de Amerikanen, terwijl Anna de Haas bijzondere aandacht vraagt voor de toneelstukken en politieke teksten in toneelvorm die geïnspireerd waren door de gebeurtenissen aan de overzijde van de Atlantische Oceaan. Na een kort intermezzo over een mogelijk gebruik van biologische wapens door de Engelsen, komen tenslotte de ideologische overeenkomsten tussen het Nederlandse en het Amerikaanse republikanisme aan bod in een laatste tweetal artikelen: Rietje van Vliet beschrijft het debat tussen de orangistische auteur-uitgever Elie Luzac en zijn patriotse opponenten over het recht van een volk om in opstand te komen tegen de wettige overheid. Diederick Slijkerman verklaart de intellectuele ontwikkeling van een andere orangist, de latere staatsman Gijsbert Karel van Hogendorp, uit zijn kennismaking, tijdens een avontuurlijke reis, met de Amerikaanse liberale en democratische ideeën.
De Redactie
Auteursrechtelijk beschermd