Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 12

[p. 33]

Boekbespreking
F.G.A.M. Smit. Frans Greenwood 1680-1763. Dutch Poet & Glass Engraver. Prodromus. Luton 1988. 194 blzz. f 48, -.

De naam Frans Greenwood zal de lezer niet onbekend zijn. Redelijk bekend is nog zijn Boere-Pinxtervreugt (1733; repr. 1975). Ook kon deze auteur en glasschilder niet zelden bij Weyerman op een onwelwillend onthaal rekenen. ‘Fransje Groenewoud’, heet het denigrerend in de Echo des Weerelts II, 327. Meestal wordt Greenwood gekarakteriseerd in zijn betrekking van kommies (douane-officier) te Dordrecht of waar dan ook (al zijn inderdaad daarom nog niet alle Fransjes bij JCW Greenwood; vgl. Peter Altena Med. JCW 10 (1987), p. 13-14).

Er kan ons niet gauw genoeg informatie bereiken over de literaire cercles te Rotterdam en Dordrecht (woonplaatsen van Greenwood). Het belang van vooral Rotterdam voor de literatuur in het eerste kwart van de achttiende eeuw is groot. Die contreien leverden enorm veel materiaal, daarnaast, voor Poëtenstrijt en, natuurlijk, het oeuvre van Weyerman. Het belang van informatie over een minor poet als Greenwood is, dat daardoor juist allerlei verbanden zichtbaar gemaakt worden.

Nu is het niet zo, dat men hier een analyse van de literaire of historische entourage van Greenwood of de Rotterdamse beau monde aantreft. Geenszins. Toch: over dit boekje niets dan goeds. Ik heb zelden een zo grondig bijeengezochte verzame-

[p. 34]

ling archivalia gezien, betreffende één schrijver en zijn familie. Alles is bovendien uitstekend verantwoord en geïndexeerd (er is zelfs een index op alle personen in Greenwoods dichtwerken). Het boekje bedoelt trouwens niet eens een echte biografie te zijn. In laatste instantie lijkt het vooral te gaan om een verheldering van de positie van Greenwood als glasschilder. De produkten van die activiteit vindt men alle in illustratie weergegeven - en dit opende nieuwe vergezichten voor uw recensent. Het is verbazingwekkend welke scherpe erotische, realistische, satirische voorstellingen men met de diamant op het zo kleine oppervlak van een wijnglas kan aanbrengen, zo dat het kunst is. Daarbij: via deze afbeeldingen wordt men binnengevoerd in een wat paganistische, hedonistische, beschaafde achttiende-eeuwse wereld. Een wereld waarvan men zich de reuk herinnert: het parfum van Rochester, van Weyerman; van levenskunst, van maniërisme? rococo? De inhoud van enkele archivalia schijnt een dergelijke levenstrant ook wel te bevestigen.

Dit alles is te vinden in een derde, apart geïndexeerde afdeling. In de eerste afdeling (Biography) en tweede (Art & Poetry) ontmoet men vele bekende namen, als: Poot, Willis, Boon van Engelant, Zeeus; ook: Hoogvliet, Houbraken; en de violist Quikklenberg. Met de schilderswereld blijkt Greenwood vele contacten te hebben. In Dordrecht was hij lid van een select clubje tekenaars en schilders. Kwam Weyerman via zo'n groep met Greenwood in kennis? Misschien was het eerder, in Rotterdam. Greenwood en familie woonde in het gedeelte waar men de namen van Haringvliet, Nieuwe Haven, Groenendal opduiken. Locaties, aan Weyerman zéér goed bekend.

Kortom, het boekje is een must voor eenieder die Rotterdam, Dordrecht, en de achttiende eeuw een goed hart toedraagt.

Een verrassing was het overigens te merken dat Greenwoods vader het buiten Vinkenburg te Wassenaar bezat. De familie had bovendien een plantage in Suriname. Samen met de nog duidelijk bestaande Engelse contacten, wordt hier weer eens iets zichtbaar van de nog duidelijk ‘mondiale’ allure van sommige Nederlanders in het begin van de achttiende eeuw.

Het boekje is verkrijgbaar door het overmaken van f 48, - (f 42, - plus f 6, - portokosten) op rekening 53.74.70.409 bij de ABN, Mariënburgsestraat, Nijmegen, ten name van de schrijver.

AH