Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 9

[p. 1]

Thomas Matthey
Weyerman-edities in Boekarest

Wie ooit van plan mocht zijn een reisje naar Boekarest te maken om zich een idee te vormen in hoeverre de Nederlandse cultuur daar is doorgedrongen, kan zich die moeite besparen. Van een ook maar enigszins duidelijk cultureel verkeer tussen Nederland en Roemenië is geen sprake geweest in het verleden en voor onze tijd kan (grofweg) hetzelfde gezegd worden. De Nederlandse cultuur is voor Roemenen, toen en nu, terra incognita en ik geloof, dat het omgekeerd hetzelfde ligt.

Het belangrijkste deel van het literaire erfgoed wordt hier bewaard in twee instituten, nl. ‘Academiei Republicii Socialiste România’ (vergelijkbaar, ook wat omvang betreft, met de Koni nklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen te Amsterdam) en ‘Biblioteca Centrala Universitara din Bucuresti’. Beide instituten dateren van na 1850, hetgeen natuurlijk bepalend is voor het karakter van hun collecties: grote historische verzamelingen moet men hier niet verwachten. Te meer niet, daar van een echt literaire produktie pas sprake is vanaf de 17e eeuw.

Een oriënterend bezoek aan ‘Academiei R.S.R.’ kan men als illustratief voor het hiervóór geschetste beeld beschouwen. Allereerst valt er te constateren, dat hier sinds het einde van de jaren vijftig een vijftigtal oorspronkelijk Nederlandse werken in vertaling verschenen is, met name op het vlak van de moderne na-oorlogse literatuur. Dat is iets, maar niet veel. Het aantal oorspronkelijk Nederlands historische werken is echter op de vingers van één hand te tellen. In dit licht mag het toch wel bijzonder genoemd worden hier twee werken van Jacob Campo Weyerman aan te treffen, nl. diens Voornaamste gevallen van (...) Don Quichot (sign. III 520682) en De levens-beschryvingen der Nederlandsche konst-schilders (sign. II 289743), beide zeer fraaie exemplaren op groot kwarto formaat. Het werk De levens-beschryvingen is helaas niet compleet: alléén het eerste en derde deel zijn nog aanwezig. Er is echter een duidelijke aanwijzing, dat ook het tweede deel in het verleden hier geweest moet zijn, waarover straks.

Het is natuurlijk interessant om te weten hoe deze werken in Roemenië terecht zijn gekomen. Alléén in het geval van De levens-beschryvingen valt daar iets over te zeggen. Blijkens een stempel op de binnenzijde van de band van het eerste deel, bevond het werk zich vroeger in ‘Muzeul Toma Stelian’, onder signatuur ‘No.1619 (1)’. Dat moet dan in ieder geval tot 1948 geweest zijn, want in de stempel staat met pen een datum vermeld, nl. ‘11-11-1948’. Dezelfde gegevens trof ik ook aan in het derde deel, waarbij alleen het deelnummer van de signatuur afwijkt: ‘No.1619 (3)’.

Van het werk heeft men oorspronkelijk de delen 1 t/m 3 bezeten. Op de binnenzijde van het eerste deel staat nl. (met potlood): ‘3 vol.’ en aan de binnenzijde van de achterband staat (met pen): ‘1-3’. Deze drie delen komen oorspronkelijk uit Engeland (Londen), waar ze geveild werden bij Hodgon & Co., en gingen vervolgens over in handen van de Parijse boekhandelaar G. Mathias. Dit blijkt uit de gegevens

[p. 2]

op een adresstrook, die zich in het eerste deel bevindt. Gegevens, die wel op De levens-beschryvingen betrekking moeten hebben, gezien de bijgevoegde aantekeningen met potlood. De gedrukte tekst op de adresstrook luidt als volgt:

(afzender): HODGON & CO., Auctioneers of / Literary Property. / 115, Chancery Lane, London, W.C.

(ontvanger): Librairie G. Mathias. / 5 Rue Lamartine. / Paris.

Voorts op deze adresstrook de volgende aantekeningen met potlood: (voorzijde): Bouvens / Hoppenhaupt / Sacher

(achterzijde): 3 volumes / 1 frontispice / 1 portrait en folio / 1 portrait de Weyermann / 39 portraits d'artistes néérlandais

Hoe deze drie delen van De levens-beschryvingen in het verleden van Parijs naar Boekarest zijn gekomen, is helaas niet bekend. Maar dat dit vóór 1900 gebeurde lijkt mij niet waarschijnlijk, gezien de wijze van adresseren. De namen op de adresstrook maken het ons in ieder geval mogelijk bij benadering de datum van verzending te reconstrueren.

Ik geef tenslotte een beschrijving van de geraadpleegde werken:

DE // LEVENS-BESCHRYVINGEN // DER NEDERLANDSCHE KONST-SCHILDERS // EN KONST-SCHILDERESSEN, // MET EEN UYTBREYDING OVER DE // SCHILDER-KONST DER OUDEN; // DOOR JACOB CAMPO WEYERMAN, // KONST-SCHILDER. // Verrykt met de Konterfeytsels der Voornaamste Konst- // Schilders en Konst-Schilderessen, cierlyk in // koper gesneden door J. Houbraken. // EERSTE DEEL. [deel 3: DERDE DEEL.] // [fleuron] // IN 's GRAVENHAGE, // By de WED. E. BOUCQUET, H. SCHEURLEER, // F. BOUCQUET, en J. DE JONGH. // MDCCXXIX.

Formaat: groot 4^o.

Katernsignering:	deel 1:	π^2, *^4, **^2, A-Z^4, Aa-Zz^4, Aaa-Fff^4, Ggg^2 (blad **2: blanco; blad Ggg2: blanco).
	deel 2:	ontbreekt.
	deel 3:	π, *, a-z^4, aa-zz^4, aaa-kkk^4, 111^2 (blad kkk4: blanco).
Paginering:	deel 1:	pp. [i]-[iv], [I]-[XII], 1, 2-412, 413-417.
	deel 3:	pp. [i]-[iv], 1, 2-446, 447-452.
Illustraties:	deel 1:	- portret (folio) van Willem Carel Hendrik Friso, gesigneerd: ‘Ph. van Dyk pinx. R.C. Alberts Excudit. 1725. F. Ottens sculp.’

-	portret (4^o) van JCW, gesigneerd: ‘Kornelis Troost Pinxit Iakobus Houbraken sculpsit.’
-	frontispice, 4^o, ongesigneerd.

Volgens de ‘Bladwyzer der Plaaten’ zouden er in dit deel 29 illustraties moeten zitten. Ik telde er slechts 9.

deel 2: 15 illustraties.

[in zwart en rood] DE VOORNAAMSTE // GEVALLEN // VAN DEN WONDERLYKEN // DON QUICHOT, // DOOR DEN BEROEMDEN PICART DEN ROMEIN, // En andere voornaame MEESTERS, in XXXI. KUNSTPLAATEN, // na de Uitmuntende SCHILDERYEN van // COYPEL, // IN 'T KOPER GEBRAGT: // BESCHREEVEN OP EEN' VRYEN EN VROLYKEN TRANT, // DOOR // JACOB CAMPO WEYERMAN; // En door den Zelfden met GEDICHTEN ter Verklaaring van iedere // Kunstprint, en het Leeven van // M. DE CERVANTES SAAVEDRA // VERRYKT. // Alles volgens het Oirspronkelyk Spaansch. // [vignet, gesigneerd:

[p. 3]

‘J.v.S. fecit.’] // IN 's HAGE // By PIETER DE HONDT, // M.D.CC.XLVI. //

Formaat: gropt 4^o.

Collatie: π, *³, **⁴, ***⁴, ****⁴, A-Z⁴, Aa-Zz⁴, Aaa-Ggg⁴ (blad Ggg4: blanco).

Paginering: pp. [i]-[ii], I, II-XXVI, 1-2, 3-420.

Met 29 illustraties; gesigneerd.