Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. Jaargang 2

[p. 204]

Ton Broos

(Sorby Hall, Endcliff Vale Road, Sheffield)

Jacob Campo Weyerman en Caste Howard

Deel 4 van Weyermans Levensbeschrijvingen der konstschilders enz. staat onder Weyermannianen bekend om zijn biografie van Weyerman. Hieraan is in de Mededelingen al eerder aandacht besteed (zie p. 30 e.v.).

Polyglot Weyerman beschrijft daarin onder meer zijn omzwervingen in Engeland en met name Bath Bristol, London, een korte studie medicijnen te Oxford en zijn reis naar York om het huis van de graaf van Carlisle, Casle Howard, te zien en zijn schildersdiensten aan te bieden.

Reden voor twee leden van het toenmalig JCW-bestuur om vorig jaar een bezoek aan Castle Howard te brengen, tijdens hun verblijf in Engeland.

Helaas bleek het archief gesloten en oppervlakkige beschouwing der schilderijen bood geen uitsluitsel. Slechts T-shirtsouvenirs konden worden meegenomen.

Schrijven van onze secretaris leverde antwoord op van George Howard die met behulp van zijn archivaris geen spoor van Weyerman op enig schilderij of archiefstuk had kunnen vinden. Eerst zien en dan geloven is dan natuurlijk het parool. Aangezien evenwel Castle Howard ook voor mensen in South Yorkshire wonen nou niet bepaald naast de deur ligt heb ik het contact vernieuwd met miss Judith Oppenheimer, archivist of Castle Howard.

Het bleek dat zij in haar eerdere pogingen niet op alle mogelijke trefwoorden (o.a. Campo) had gezocht. Hoop deed leven, aangezien de 3e Earl van Carlisle Weyerman aanspreekt met ‘Master Campo’ (zie p. 37).

Ik vertaalde daarop Weyermans wedervaren in huize Howard, zijn schilderactiviteiten en zijn gevecht met een wilde boskat.

Helaas hebben archivalische onderzoekingen in de 18e eeuwse afrekeningen ‘building accounts, Lord Carlisle's accounts and the steward's accounts’ geen bewijzen opgeleverd van Heyermans emplooi ‘under any of the names’. In de woorden van Miss Oppenheimer: ‘You must understand that accounts were not always kept in as graet detail as they are nowadays. (een voorbeeld van Engels understatement, lijkt me. T.B.) The Earl of Carlisle, for example, during the period in which you are interested, kept an account of everything he took out of his strong box, and of everything he put into it, but he did not always make an account of what the money was spent on! However, just because there is no account, this does not mean that Weyerman did not paint for Lord Carlisle...’

Uit The Guide Book to Castke Howard (second edition, (York) Castle Howard Estate

[p. 205]

Ltd., 1974) blijkt dat Charles Howard, 3rd Earl of Carlisle (1669-1738) het eigenlijke kasteel zoals we dat nu kennen is gaan houwen in 1700 en nog niet geëindigd was met zijn dood in 1738. Het verblijf van Weyerman in de tweede decade van de 18e eeuw was dus in de verbouwings- en vernieuwingsperiode en de graaf zal waarschijnlijk wel schilders nodig gehad hebhen. Maar helaas zijn er (tot nog toe) geen schilderijen of geschilderde ornamenten geïdentificeerd als zijnde van Weyerman en een droevige bijzonderheid is dat een groot deel van de zuidvleugel in 1940 door brand is verwoest. Hierin bovenden zich diverse kamers met ‘schoorsteensturken’ zoals Weyerman beweert er een geschilderd te hebben, waarover echter geen informatie meer bestaat. Is Weyerman dan eigenlijk wel in het kasteel geweest nu er geen bewijzen van zijn penseelvoering aldaar te geven zijn? Dit voert ons tot zijn verhaal van de jacht.

Het verhaal speelt zich af op een berg nabij Castle Howard, beplant met beukebomen en bevelkt met eekhoorns. Weyerman levert een gevocht op leven en dood met een wilde boskat, en overmeestert hem uiteindelijk. Dit tot verbazing van zijn gastheer; later heeft Weyerman een dergelijk beest nog geezien in de Tower in Londen (zie voor hot volledige verhaal p. 37 der Mededelingen).

De enkele details (beuken, eekhoorns) lijken van iemand te zijn die er zelf geweest is. Miss Oppenheimer beweert:’ (...) his account of the incident in the wood is sufficient proof to show that he was at Castle Howard, as he gives a description of Ray Wood, the wood next to the house, which tallies exactly other descriptions we have of similar date.’

Dit lijkt mij enigszins ‘jumpen to conclusions’ aangezien Weyerman die ‘other discriptions’ gelezen kan hebben. Wat me wel onwaarschijnlijk lijkt is het feit dot iemand anders voor Weyerman tot zo ver in details gaat om zijn biografie te beschrijven m.a.w. het Castle Howardverhaal moet wel van Weyerman zelf zijn. Daarbij komt dat de Tower in London inderdaad zoals Weyerman schrijft, wilde beesten huisvestte nl. in The Royal Monagerie (the Lion Tower) (zie: The New Encyclopaedia Britannica, 1974 p. 72).

Een aardige bijkomstigheid is dat de Earl van Carlisle Weyerman wellicht op het idee gebracht heeft om de Tower te bezoeken aangezien ‘The King made him (the 3rd Earl T.B.) Constable of the Tower of London in 1715.’ (Guide Book p. 31).

Ik voor mezelf houd het erop dat Jacob Campo Weyerman wel degelijk in Castle Howard is geweest en dat we het woordje ‘en’ in de titel van dit artikel kunnen veranderen in ‘in’.

Juli 1979.