Mededelingen van het Cyriel Buysse Genootschap 20

[p. 29]

11
[Brief van Virginie Loveling aan Nelly Buysse]

Nevele 2 Januari 1903

Lieve Nelly,

Uw brief werd mij hier nagezonden.⁽¹⁾ Er straalt een warmte uit die mij goed doet en die ik op u, in vriendschapsgevoelens zou willen weerstralen. Mijn beste wenschen zijn: het blijvende van hetgeen is, aangezien gij gelukkig zijt. Ik had u dezen zomer wel wat meer bij mij willen zien. Aan Afsnee denk ik gaarne, want Afsnee wekt al uw beelden bij mij levendig op.

De Kerst- en volgende dagen bracht ik te Lier door.⁽²⁾ Het was een gezellige tijd en ik voel er mij heelemaal thuis. De jonge Heeren Pouppez De Kettenis⁽³⁾ zijn kameraad met mij evenals de oudere personen. Wij waren - talrijk zijnde - ditmaal gelogeerd in het ouderlijk huis, dat Mme Bergmann openhoudt, met knecht en meid, en waarnevens nog de bureelen zijn: geen voorwerp is er verplaatst, de zetel van haar vader staat nog op de zelfde plaats, met het boek, waarin hij las, het laatst, nog open op den lessenaar. Het heeft

(1) Kennelijk is Virginie Loveling op nieuwjaarsbezoek bij haar zus Pauline in Nevele.

(2) Lier, waar de dochter van Elisabeth van Acker, de weduwe van A. Bergmann en goede vriendin van Virginie Loveling woont. Zie ook hierboven, brief 8 aant. 1.

(3) De jonge heren Pouppez de Kettenis zijn verwanten van mevrouw Bergmann. In de correspondentie van Virginie Loveling zijn brieven bewaard van Elisa Pouppez de Kettenis-Bergmann en van Maurice Pouppez de Kettenis uit Genval.

[p. 30]

iets zoo aandoenlijks daar in dat midden te zijn: het is zeker voor mij dat de oorden iets behouden van hetgeen er geschiedde. Hun geest zweefde nog in ons midden. Met mijn verstand geloof ik het wel niet, maar met mijn phantasie houd[t] ik er mij klampend aan vast. In die drie huizen zijn schatten van porselein en zilver en wat niet al!...

Mme en mijnheer Bergmann vroegen dadelijk naar u en groeten van harte.

Vriend Menzel⁽⁴⁾ is weder in Berlin en spreekt van u allen met dank en sympathie. Hij is heel ontevreden. ‘Berlin wird ihm zu eng, er möchte lieber heute als morgen fort,’ schreef mij Friedenthal.⁽⁵⁾ Wat het is met menschen die de wereld rondgereisd hebben, zij vinden nergens geen rust meer! Aan mij zendt hij kaarten met zichten uit Gent. Zij maken samen plannen om naar Mexico te gaan. Friedenthal vertrekt vandaag naar Portugaal. Er was spraak dat hij naar Gent een concert zou komen geven, maar dat was heden of morgen, een slecht tijdstip met Nieuwjaar en zijn prijzen zijn inabordabel voor Gent.

‘Op hoop van zegen’ gezien.⁽⁶⁾ Prachtig opgevoerd door den troep van Antwerpen.

Het trof mij zoodanig dat ik er letterlijk ziek van ben geweest. Nu komt er voor mij dit bij: eigen ondervindingen van deze herinneringen uit mijn kindsheid, kleurrijk in mijn geheugen: De broeders van mijn vader die tot bezoek kwamen, jong, krachtig, vol levenslust: onkel Gerhard, onkel Claus, en - kort daarop - beurtelings de berichten: het schip van Gerhard, met man en muis vergaan, komend met een lading ijzerenwegbillen van Newcastle. Claus door een baar van het dek weggemaaid. Zoo iets maakt indruk ... en daar zag ik het als in werkelijkheid weder! - Cyriel zal u van Sophie verteld hebben.⁽⁷⁾ Zij is opgetogen. Haar stem wordt mooier met den dag. Zij mag concoureeren, zal een accessit hebben of misschien, als 't heel goed afloopt, een tweeden prijs. Die hoop heeft ze. Men biedt haar aan van wege 't Nederlandsch tooneel 24 frank per maand om mede in de koren te zingen, maar zij weigert, vindt het, met reden, te gemeen. Ik hoor dat Cozakko dood is. Helaas! Ik twijfelde aan dat einde niet, toen ik hem de eerste maal wederzag en zei het u, geloof ik. Jammer. Ik heb u nog geen antwoord op onze reis gegeven. Deze hangt ook van omstandigheden af. Heel gaarne zou ik komen en denk nog eens na of het mogelijk is.

(4) Over Arthur Menzel zie hiervóór, brief 10 aant. 2.

(5) Friedenthal, die Virginie Loveling berichten stuurt uit Berlijn, is wellicht de pianist Albert Friedenthal. Hij heeft voor en tijdens Wereldoorlog I een aantal bundels volksliederen, versies voor zang en pianobegeleiding, uit de hele wereld samengesteld en uitgegeven, waaronder een imposante bundel Das flämische Volkslied (Berlijn 1918). Friedenthal was op de heenreis van Virginie Lovelings Australiëreis in 1899 medepassagier vanaf Genua.

(6) Op hoop van zegen van Herman Heijermans werd door ‘den Antwerpschen troep’ voor het eerst in Gent in de Minardschouwburg opgevoerd op 7 december 1902. Zie J. van Parys, ‘“Dat moeten wij absoluut spelen”. Bij de honderdste verjaardag van Het gezin Van Paemel (1903-2003)’, in Brood & Rozen 8 2003), 2, p. 7-25 (over de voorstelling en de reactie van Virginie in deze brief zie p. 10). Over Op hoop van zegen zie Rob van der Zalm in Een theatergeschiedenis der Nederlanden, ed. R.L. Erenstein, Amsterdam 1996, p. 536-539.

(7) De zingende Sophie (niet geïdentificeerd) komt ook ter sprake in brief 10.

[p. 31]

[In de marge] Monna Vanna heb ik niet gezien, wist zelfs niet dat het te G. was opgevoerd.⁽⁸⁾ Aan mijn lieve Annette⁽⁹⁾ schrijf ik morgen. Groet aan Cyriel, aan de kinderen

met beste wenschen

Beste groeten voor uw Mama.⁽¹⁰⁾ Het regent dat het giet.

Uw liefhebbende V

(8) Monna Vanna van Maurice Maeterlinck werd gecreëerd door het Théâtre de l'Oeuvre (Parijse première op 17 mei 1902). Het stuk werd in Gent gespeeld op 17 maart 1903 en verscheen nog hetzelfde jaar bij Fasquelle. Zie Alex Pasquier, Maurice Maeterlinck, Bruxelles 1963, p. 244. Met dank aan Hans Vandevoorde die deze bron traceerde.

(9) Annette Dyserinck, zus van Nelly Buysse; zie hiervóór, brief 6 aant. 4.

(10) Over de moeder van Nelly Buysse zie hierna, brief 23 aant. 1.