Mededelingen van het Cyriel Buysse Genootschap 10

71

UBG hs III/77

Nevele 14 Januari 1880.

Lieve Paul,

Ik dank u zeer voor uwe mededeeling. Zeer gaarn zou ik het werk van Busken Huet⁽¹⁾ eens lezen. Naar ik meen, staat die schrijver in Holland, als letterkundige criticus, zoo hoog als Macaulay⁽²⁾ in Engeland of als St. Beuve⁽³⁾ in Frankrijk. Daarom zou ik er veel aan houden te weten, of hij goed of kwaad zegt.

Ik ben zeer ziek geweest; sedert een paar dagen is het wat beter. Het schijnt mij nu iets bijzonders van op eenen stoel te kunnen zitten, de gazet lezen of eenen brief schrijven! Hoe de prétencien verminderen!

Ik zie in den prospectus van de Revue de Belgique een artikel van u aangekondigd, dat mij als onderwerp zeer belangrijk voor-

(1) Conrad Busken Huet (1826-1886), Nederlands predikant, prozaschrijver en geducht criticus. Bedoeld wordt Het land van Rubens, Amsterdam, J.C. Loman jr., 1879, waar uitgebreid wordt ingegaan op het werk van de gezusters Loveling; zie hierna, brief 72, aant. 5.

(2) Thomas Babington Macaulay (1800-1859), Brits staatsman, historicus, essayist en dichter. Zijn faam dankt hij aan literaire essays en aan het populaire A History of England from the Accession of James II (1849-1861).

(3) Charles-Augustin Sainte-Beuve (1804-1869), Frans romantisch literatuurcriticus en schrijver. Hij beschreef de ontwikkeling van de literatuur aan de hand van auteursportretten. Zijn werk stond model voor Busken Huet.

[p. 39]

komt⁽⁴⁾. Ook reisbeloften van Léon, waarnaar ik verlangend uitzie. Zou er middel zijn dat ter lezing te krijgen bij het verschijnen?

Albert heeft mij eenen brief van eenen zijner bekenden medegedeeld, vragend om de Vlaamsche Gewesten te mogen vertalen, als feuilleton in den Echo du Parlement⁽⁵⁾. Hij is, volgens het zeggen van Albert, zeer bekwaam. Ook heb ik de toestemming gegeven en een boek opgezonden; (die heer had het nog niet gelezen,) doch ik hoor er niets meer van, het is nu al veertien dagen.

Ik heb ook aan Albert geschreven, dat, nu ik volkomen onafhankelijk van de geestelijken ben, ik wellicht mijnen naam op de vertaling zou laten zetten. Wat zoudt gij mij raden? Ik heb mij daartoe nog niet verbonden.

Het is hier zeer treurig. Het is niet uit te spreken wat leemte Gr. Mama hier heeft gelaten⁽⁶⁾, en ware het niet van al het onaangename regelen der zaken, welke een sterfgeval van het hoofd van het huis altijd te weeg brengt, zou de droefheid wellicht al te zeer de bovenhand nemen.

Madame Bergmann⁽⁷⁾ schrijft nu veel, ook Lisette heeft zeer vriendelijk reeds een paarmalen in 't kort op eene kaart geschreven, dat doet immer genoegen, als men in het ongeluk is.

Mme Bergmann schijnt niet overloopend gelukkig. Zij wil volstrekt, dat ik naar Lier ga, doch het kan nu niet zijn.

Van mijn Engelsche Miss⁽⁸⁾ heb ik eenen zeer schoonen brief in antwoord op eene eenvoudige rouwannonce gekregen, met een Christmas Santje. Zij is de dochter van eenen Kanonnik uit South Wales.

Eene andere Engelsche dame⁽⁹⁾, welke volgens haar zeggen Vienna, London, Paris, enz. heeft bewoond en thans met hare familie in Brussel verblijft, heeft gevraagd al de Novellen in het Engelsch te mogen vertalen. Toegestaan. Overigens, er bestaat geen verdrag met Engeland en Duitschland, heeft Johan Gram mij gezegd⁽¹⁰⁾; zij moeten aan niemand oorlof daartoe vragen, als zij iets vertalen willen. Gram heeft geen teeken van leven gegeven. Van Beers, Biermans, enz. enz. evenmin⁽¹¹⁾. Dat verwondert mij.

Ik hoop, dat gij het goed stelt, Léon ook. Ik heb vernomen, dat hij lid der Academie is gekozen, dat is nu waarlijk iets bijzonders op zijne jaren! Deel hem mijne beste heilwenschen mede.

(4) In 1880 is geen bijdrage van Paul Fredericq in de Revue de Belgique opgenomen. Wellicht gaat het al om de bespreking ‘La Bibliotheca Belgica de M. Van der Haeghen’, opgenomen in de aflevering van 15 april 1881 (13ième année, t.37), p. 407-419; in de aflevering van 15 februari 1882 (14ième année, t.40), p. 178-197 verscheen zijn artikel over ‘L'inquisition néerlandaise et les cléricaux belges.’

(5) Albert Fredericq, oudste kleinzoon van Marie Comparée en neef van Paul Fredericq. Hij was advocaat in Gent; zie brief 1, aant. 3. Wellicht gaat het hier om de later afgewezen vertaling door G.D. Minnaert; zie brief 74 en 76.

(6) Marie Comparée is overleden op 14.12.1879; zie over haar brief 7, aant. 1.

(7) Over Anton Bergmanns weduwe zie brief 48, aant. 1.

(8) De brief van de ‘Engelsche Miss’ werd niet teruggevonden in de documentatie Loveling in de UBG.

(9) De (ongedateerde) brief van Mary Louiza Bevare is bewaard in de documentatie V. Loveling, UBG hs. 3426 D (103). Er is sprake van de vertaling van de novelle ‘Pô en Paoletto’ van Rosalie Loveling (uit de Nieuwe novellen, 1876).

(10) J.M.J. Gram (1833-1914), Nederlands schrijver, redacteur van het tijdschrift Het leeskabinet en een groot bewonderaar van het werk van Virginie Loveling, wier medewerking hij dan ook vroeg en verkreeg. Enkele van zijn brieven zijn bewaard in de documentatie V. Loveling, UBG hs. 3426. Zijn ‘Levensbericht’ door Th. Morren in Levensberichten [...] Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, 1915, p. 221-258; vgl. De ‘biografie’ van Virginie Loveling, ed. A. van Elslander, p. 37.

(11) Jan van Beers (1821-1888), Antwerps dichter en leidende figuur van de vrijzinnige vleugel van de culturele Vlaamse beweging. Biermans kon niet worden geïdentificeerd.

[p. 40]

Hoe gaat het met uwe lessen? Zijt gij nog in het Athenée⁽¹²⁾! En zijt gij en Léon tevreden te Luik, zooals gij dacht? Schrijf mij, als gij kunt; nieuws van de afwezigen krijgen is thans mijn grootste geluk.

Virginie.

(12) P. Fredericq was in 1875 aangesteld tot leraar aan het atheneum te Gent (vgl. brief 69, aant. 2) maar werd door een K.B. van 14 oktober 1879 benoemd tot buitengewoon hoogleraar aan de Faculteit letteren en wijsbegeerte te Luik, waar hij belast werd met een cursus Nederlandse letterkunde. Zijn opdracht werd al in 1880 uitgebreid met een nieuw opgerichte cursus hedendaagse geschiedenis en geschiedenis van België; zie E.C. Coppens, P. Fredericq, p. 64-66.
Over Pauls broer Leon Fredericq zie brief 6, aant. 5.