Mededelingen van het Cyriel Buysse Genootschap 1

[p. 63]

UBG hs. 3426 P (78)

Nevele 1^e Oktober 1885

Beminde Tante,

Ik bedank u zeer voor uwe vriendelijke uitnoodiging. Ik zal Zaterdag achternoen komen, doch waarschijnlijk niet veel vroeger dan te 4 uren bij u zijn, omdat ik wellicht maar met den trein van 3 1/2 kunnen aankomen. Voor Mama zal het onmogelijk zijn mij te vergezellen en zij drukt u haar spijt hierover uit.⁽¹⁾

Ik heb Sophie⁽²⁾ gelezen, maar veel te jachtig, want ik heb het boek bijna zonder verpoozen beëindigd. Ik heb er natuurlijk nog geene ontleding noch bëoordeeling over gemaakt, doch, hoe vluchtig ik het werk ook overloopen heb, is mij den algemeenen indruk ervan, uitmuntend en bijzonder innemend gebleven. Onder andere schoonheden kan ik toch niet nalaten u de verrukking uit te drukken waarin Kapitels XXXI en XXXII Derde Deel, mij gesteld hebben; vooral die regels: ‘En in eens door zijne begeestering enz’ ...

Ik heb er de grootste moed op, om bij herlezing mijne bëoordeeling over het werk te maken.

uw toegenegen neef

Cyrille

P.S. Het schijnt mij veel beter dat de V.R.⁽³⁾ niet gevraagd zijn. Zij zouden zich bij het gezelschap niet vermaken, noch het gezelschap bij hen.

C.

(1) Na het overlijden van haar moeder, Marie Comparée, in 1879, ging Virginie Loveling naar Gent wonen, eerst Ottogracht nr. 8, vanaf 5 november 1880 Marnixstraat nr. 18. Cyriel Buysse woont in 1885 nog in het ouderlijk huis te Nevele, Tieltstraat (thans Cyriel Buyssestraat) nr. 36.

(2) Sophie, een ‘politieke zedenroman’, geïnspireerd door de schoolstrijd te Nevele en omstreken, was voltooid op 16 augustus 1885 en verscheen eind september van datzelfde jaar bij Ad. Hoste te Gent.
De passage waardoor Buysse getroffen getroffen was luidt voluit: ‘En in eens door zijne begeestering medegesleept, verzwond het stoffelijke voor hem: een stralenkrans omgaf haar voorhoofd, en zij was niets anders meer dan het zinnebeeld van een herboren Vlaanderen, uit de kluisters van bijgeloof en priesterdwingelandij opgestaan, gelouterd door reiner zedenleer, door het overweldigende der misbruiken tot zelfbewustzijn en eigenwaarde ontwaakt!...’ (p. 460; slot van hoofdstuk XXXII). Ook het voorafgaande hoofdstuk bevat een uitval tegen de ‘toekomstige werktuigen van het zwartste fanatismus, ten dienste van Rome!’ (p. 455).
Sophie werd door het Lectuurrepertorium gebrandmerkt als ‘streng voorbehouden’ en werd niet opgenomen in de reeks herdrukken die Eug. de Bock uitbracht bij uitgeverij De Sikkel; dit laatste om de hele reeks niet in diskrediet te brengen bij het overwegend katholieke Vlaamse lezerspubliek (volgens een mondeling getuigenis van Eug. de Bock).

(3) Bedoeld is: de Van Roys. Corneille van Roy (1853-1927) werd in 1884 tot notaris benoemd in Nevele; hij was in die functie eerst gevestigd te Vosselare, sedert 1886 te Nevele. Op de begrafenis van vader Louis Buysse op 3 april 1901 sprak hij de lijkrede uit. Van Roy was gehuwd met Maria de Bruyn en had drie zonen en een dochter, die allen een rol hebben gespeeld in de Vlaamse strijd: Jules (1880-1940), Alfons (1882-1927), Robert (1887-1972) en Gabriella (1884-1974). Zie over hen J. van de Casteele, ‘De strijdbare Van Roy's uit Nevele’, in Het land van Nevele, jg. XV afl. 3, september 1984, p. 107-140 (met bijlagen, p. 141-144).