Mariken van Nieumeghen (1996)

Mariken van Nieumeghen

(1996)–Anoniem Mariken van Nieumeghen– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende


XIII Hoe Emmeken ende haer oom na Rome reisden ende hoe Emmeken haer biechte teghen den paus. houtsnede 8 [F 3r] Na desen zijn Emmeken ende haer oom vanden bisschop ghescheiden ende uut Colen ghegaen na Rome, daer si nae veel reysens met grooten arbeide quamen. Ende Emmeken heeft haer biechte ghesproken teghen den paus, met weenenden ooghen seggende:Ga naar voetnootProza XIII O stadthouder van Gode, Ja God op deerde, somen ons ghewaecht,Ga naar voetnoot1021 Gheen sondigher dan mi deerde en draecht, Eewich ghesloten, duchtic, uutter hemelscher balie.Ga naar voetnoot1023 Die paus Waer om dat, kint?
[pagina 134]
8
[pagina 135]
Emmeken Ic ben sduvels amie,Ga naar voetnoot1024 1025[regelnummer] Ende gheweest hebbe bat dan seven iaren,Ga naar voetnoot1025 Met hem gewandelt, ghegaen, ghevaren,Ga naar voetnoot1026 Daert ons beliefde, zijt dit bedrijf vroet,Ga naar voetnoot1027 Met hem ghedaen so man ende wijf doet. Maghic mi dan niet wel ontstellen? Die paus 1030[regelnummer] Watdinge kint, met den viant vander hellen?Ga naar voetnoot1030 Emmeken Ja, vader lofsaem. Die paus Ende wistet ghi wel, als hi bi u quam, Dat die viant was? Emmeken Och ia ick, dat doet mi claghen. Die paus Hoe condi ghi u metten viant ontdraghen,Ga naar voetnoot1033 Als ghi wist dat hijt was?
[pagina 136]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten [F 3v] Emmeken Vadre, die goede daghen,Ga naar voetnoot1034 1035[regelnummer] Tgrote ghelt ende tgrote goetGa naar voetnoot1035 Dat hi mi dede hebben, zijt des wel vroet,Ga naar voetnoot1036 Dat deet mi doen, al doet mi nu vereysen. Ic en conde ghedincken noch ghepeysen, Hi en deet mi hebben te mijnen behoeve.Ga naar voetnoot1039 1040[regelnummer] Ende noch dat alder meeste daer ic mi om bedroeve, Ende dat mi int herte den meesten toren gheeft,Ga naar voetnoot1041 Dats dat so menich mensche dlijf verloren heeftGa naar voetnoot1042 Ter plaetsen daer wi hebben verkeert. Over die twe hondert, vadre gheeert, 1045[regelnummer] Sijnder om minen wille vermoort ende doot bleven, Als voer ende naer. Die paus Hulpe, Godheyt verheven!Ga naar voetnoot1046 Doer sulcke stucken moechdi wel leven onhuegelic.Ga naar voetnoot1047 Emmeken O vader, soect mi raet, eest moghelijc, Ende stelt mi penitencie, eer wi verporren.Ga naar voetnoot1049 1050[regelnummer] Mi en ruect hoe stranghe si es.
[pagina 137]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten Die paus Ick en sal nau dorrenGa naar voetnoot1050 So diep tasten in di(e) ontfermherticheit ons Heeren.Ga naar voetnoot1051 Wat? Soudi biden viant verkeeren? Sulcken sonden en quam mi noyt voren in biechten Ende dan noch voort doer dijn bedriechtenGa naar voetnoot1054 1055[regelnummer] So menighen dlijf verliesen! Ic en weet wat penitencie kiesen Stranghe ghenoech teghen sulcken wercken sondelijc. [F 4r] Bi den viant te sine, tes te hondelijc!Ga naar voetnoot1058 O Godheyt (on)grondelijc vol ghenaden,Ga naar voetnoot1059-1064 1060[regelnummer] Wilt mi doch in dit stuc beraden,Ga naar voetnoot1060 Ic ben puer beladen in minen sin.Ga naar voetnoot1061 O rechter inder rechtveerdicheit, sent mi doch in V inspiracie uut uwer hoochster glorie. Hola, mi compt daer in mijn memorie...Ga naar voetnoot1064 1065[regelnummer] Mi waer leet, waerdi verdoemt. Roept den priester die met u comt, Dan suldi u penitencie hooren. Emmeken Waer sidi, heer oom?
[pagina 138]
Die oom Ic stae hier voren,Ga naar voetnoot1068 Vol drucx, vol ancxten, tot dat ic weet 1070[regelnummer] Hoe dat vergaen sal. Die paus Nu hoort naer dbescheet.Ga naar voetnoot1070 Mi waer leet ende twaer ooc wel om deeren,Ga naar voetnoot1071 Dat yemant verloren ware, constment ontberen,Ga naar voetnoot1072 Ende God en soudts oock niet gheerne ghehinghen.Ga naar voetnoot1073 Siet, daer sijn drie yseren ringhen.Ga naar voetnoot1074-1081 1075[regelnummer] Den meesten suldi haer sluiten aenden hals,Ga naar voetnoot1075 Dander, sonder veel ghescals,Ga naar voetnoot1076 Sluyt die aen haer armen wel vast ende stranghe,Ga naar voetnoot1077 Ende die ringhen moet si draghen also langhe Tot datse versleten sijn of datse van selfs af vallen. 1080[regelnummer] Dan werden haer sonden vergheven met dallen.Ga naar voetnoot1080 Niet eer en salsi los ende quijt sijn.Ga naar voetnoot1081 [F 4v] Die oom Dat sal, duchtic, noch eenen langhen tijt zijn, Eer si van selfs sullen sitten of,Ga naar voetnoot1083 Want si sijn so ruide, swaer ende grof,Ga naar voetnoot1084 1085[regelnummer] In hondert iaren en souden si so vele niet sliten Als tvierendeel vander dicten.
[pagina 139]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten Die paus Si mach haer so quiten,Ga naar voetnoot1086 In hertelike penitencie volstaende,Ga naar voetnoot1087 Dat si van selfs wel selen sijn afgaende Vanden armen ende vanden halse. 1090[regelnummer] Maer doetser vast aensluyten. Die oom Wel vadre, ick salse So vast daer aen doen sluiten ende so sterck, Dat si nemmermeer en ontgaen ten waer Gods werck.Ga naar voetnoot1092 O priester ende clerck boven alle staten,Ga naar voetnoot1093 Bi uwer ghenaden willen wi u latenGa naar voetnoot1094 1095[regelnummer] Ende reysen weder onser straten Tonsen lande neder(e)Ga naar voetnoot1095 Van daer wi quamen. Die paus Die hoochste bevredereGa naar voetnoot1096 Die wille dijn liden maken so lancx so sochtere.Ga naar voetnoot1097 Emmeken Adieu, heilighe vader.
[pagina 140]
Die paus Gaet in Gods hoeden, dochtere, Ende blijft volstandich in u penitencie,Ga naar voetnoot1099 1100[regelnummer] Want hier boven in die hoochste excelencieGa naar voetnoot1100 [F 5r] Es volstandighe penitencie seer ghepresen. Boven alle dinghen daer wi af lesen Mach penitencie veel griefs ghenesen. Aldus heeft Emmeken haer penitencie ontfaen vanden paus, ende haer oom dede die ringhen ter stont so vaste aen haren hals ende aen haer ermen maecken datse haer leefdaghe niet af en mochten, ten ware bi ghehinghenisse ende mirakele van Onsen Lieven Here.Ga naar voetnootProza	voetnootProza XIII zie Aantekeningen; arbeide: moeite. voetnoot1021 God op deerde: versta: plaatsvervanger van God (Christus) op aarde (‘En benic niet die ertsche God’ zegt ook de paus in Van enen paus die hem selven penitencie sette: C.G.N. de Vooys, Middelnederlandse stichtelijke exempelen, Zwolle 1953, pp. 76-77); somen ons ghewaecht: naar men ons leert. voetnoot1023 balie (balië, baelgie): rijk, rechtsgebied. voetnoot1024 amie: lief, vriendin. voetnoot1025 bat: meer. voetnoot1026 gewandelt: verkeerd; ghevaren: gereisd, opgetrokken. voetnoot1027 zijt... vroet: weet, besef de aard van (stoplap). voetnoot1030 Watdinge: wat? lofsaem: eerwaardig. voetnoot1033 ontdraghen: ophouden. [tekstkritische noot]1044 A: vadre gheteet. voetnoot1034 goede daghen: het goede leven, in D wordt dit omschreven als: ‘the pleasure that I had with hym dayly bothe in daunsyng and playinge’. voetnoot1035 Tgrote: het vele. voetnoot1036 zijt des wel vroet: weet het wel (vgl. v. 1027). voetnoot1039 Hi en: of hij. voetnoot1041 toren: verdriet. voetnoot1042 dlijf: het leven. voetnoot1046 Als voer ende naer (als: expletief): voor en na, telkens (op verschillende momenten). voetnoot1047 stucken: misdaden; onhuegelic: in droefheid. voetnoot1049 verporren: weggaan. [tekstkritische noot]1059 ongrondelijc: Leendertz, p. 325. voetnoot1050 Mi en ruect: zie v. 1015; nau: ternauwernood; dorren: durven. voetnoot1051 tasten in: peilen, onderzoeken, een beroep doen op. voetnoot1054 dan noch voort: bovendien; bedriechten: streken. voetnoot1058 hondelijc: beestachtig, rampzalig. voetnoot1059-1064 O Godheyt ongrondelijc...: zie Aantekeningen. voetnoot1060 stuc: zaak, aangelegenheid; beraden: raad geven. voetnoot1061 puer: geheel en al; beladen... sin: in verlegenheid. voetnoot1064 Hola: signaleert een plotseling invallende gedachte (zie J.B. Drewes, ‘Hola, ic hebber ghinder twee bespiet...’ in NTg. 48 (1955), p. 320); mi... memorie: daar valt me iets in; memorie: zin, gedachten. voetnoot1068 hier voren: voor de deur. voetnoot1070 bescheet: uitspraak. voetnoot1071 om deeren: betreurenswaardig, jammer. voetnoot1072 ontberen: vermijden. voetnoot1073 ghehinghen: toestaan. voetnoot1074-1081 daer sijn drie yseren ringhen: zie Aantekeningen. voetnoot1075 den meesten: de grootste. voetnoot1076 sonder... ghescals: rustig, zonder tegenstribbelen. voetnoot1077 stranghe: vast, nauwsluitend. voetnoot1080 met dallen: geheel. voetnoot1081 los ende quijt: van zondeschuld en -straf. voetnoot1083 sitten of: afvallen. voetnoot1084 ruide: ruw. [tekstkritische noot]1097 A: so sochten. voetnoot1086 haer quiten: zich van zijn schuld kwijten, zich inspannen. voetnoot1087 volstaende: volhardend. voetnoot1092 ontgaen: losgaan. voetnoot1093 clerck: geestelijke; boven alle staten (staten: standen): opperste. voetnoot1094 Bi uwer ghenaden: met uw verlof; laten: verlaten. voetnoot1095 nedere: stroomaf (langs de Rijn). voetnoot1096 bevredere: beschermer, behoeder. voetnoot1097 so lancx so: hoe langer hoe. voetnoot1099 volstandich: volhardend. voetnoot1100 die hoochste excelencie (excelencie: heerlijkheid): de hemel. voetnootProza ghehinghenisse: toestemming.

Vorige Volgende

Over het gehele werk

plaatsen