[ voorplat]

 

MADOC

Tijdschrift over de Middeleeuwen

Jaargang 21 nummer 1 voorjaar 2007

[ binnenkant voorplat]

Madoc Tijdschrift over de Middeleeuwen, verschijnt vier maal per jaar.

Redactie Pascal Bertrand, Jasmijn Bovendeert, Frank Brandsma, Martine Meuwese, Frouke Schrijver, Job Weststrate

Redactie-adres Madoc, Janskerkhof 13, 3512 bl Utrecht

Kopijdatum Madoc 21 (2007) 2: 3 mei 2007

Basis-layout Jan Johan ter Poorten, Aperta

Prijs abonnement €24, - per jaar losse nummers €8, -

Uitgave, abonnementenadministratie en advertenties Uitgeverij Verloren, Postbus 1741, 1200 bs Hilversum tel. 035-6859856, fax 035-6836557, e-mail bestel@verloren.nl rek. Postbank 4489940

Madoc is gelieerd aan Firapeel, vereniging voor mediëvistiek (www.firapeel.nl), en de ‘Werkgroep Mediëvistiek’ van de Universiteit Utrecht.

issn 0922-369-x

Omslag Hieronimus Bosch, detail uit de Tuin der Lusten (zie p. 35). Uit: W. Fraenger, Hieronimus Bosch. Dresden 1994, pl. 30 (detail).

[pagina 1]

Inhoud

Gitta van Reeth	2	Het flesschelkijn van de lollaert Komisch taalgebruik in Die Buskenblazer
László Sándor Chardonnens	10	Cijferen met middeleeuwse kopiisten en moderne filologen
		column
Arjo Vanderjagt	20	Mem-therapie
Mark Aussems	23	Spiegelpersonages in Chrétiens Le Chevalier de la Charrette
Christel Theunissen	32	Een middeleeuwse zeeridder in een database
Jan de Putter	38	Kamt een zeemeermin haar schaamhaar?
		Recensies
Bart Jaski	45	Op zoek naar de Kelten
Gerard Bouwmeester	47	Hocus Pocus
Marten Tilstra	50	Het Antwerps Liedboek, teksten en muziek
Franz Straatman	55	Mirakelmuziek
Erwin Mantingh	58	In memoriam Ester Koch (1959-2007)
	59	Kroniek
	61	Agenda

 

[ binnenkant achterplat]

Mark Aussems is afgestudeerd aan de Research Master Medieval Studies aan de Universiteit Utrecht met een scriptie over Christine de Pizan en de kwantitatieve paleografie. Op dit moment is hij Masterstudent Boekwetenschap en Handschriftenkunde aan de Universiteit van Amsterdam.

Gerard Bouwmeester is postgraduate student Medieval Studies aan het Centre for Medieval Studies van de Universiteit van York.

László Sándor Chardonnens is als universitair docent verbonden aan de Afdeling Engelse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Bart Jaski is tijdelijk docent Keltische Talen en Cultuur aan de Universiteit Utrecht en werkt momenteel aan zijn boek Two streams of wisdom. Human and divine philosophy in early medieval Ireland.

Jan de Putter onderzoekt de relatie tussen tussen maatschappij en literatuur in de middeleeuwse Reynaert-traditie

Gitta van Reeth studeerde Taal- en Letterkunde: Germaanse Talen aan de Katholieke Universiteit Leuven.

Franz Straatman werkt sinds 1969 als muziekjournalist en was tussen 1980 en 2000 muziekredacteur van het dagblad Trouw. Religieuze muziek heeft zijn speciale aandacht.

Christel Theunissen is werkzaam als medewerker van het Centrum voor Kunsthistorische Documentatie op de Radboud Universiteit Nijmegen. Ze werkt aan Stalla. Middeleeuwse koorbanken, een database.

Marten Tilstra is neerlandicus en pianist met een bijzondere belangstelling voor het oude Nederlandse lied. Sinds 2001 werkt hij als facilitair manager bij de Universiteit Utrecht.

Arjo Vanderjagt is hoogleraar Ideeëngeschiedenis aan de Vakgroep Geschiedenis van de Filosofie van de rug, met als expertise Geschiedenis van de filosofie van de Oudheid, Middeleeuwen en Renaissance.

[ voorplat]

 

MADOC

Tijdschrift over de Middeleeuwen

Jaargang 21 nummer 2 zomer 2007

[ binnenkant voorplat]

Madoc Tijdschrift over de Middeleeuwen, verschijnt vier maal per jaar.

Redactie Pascal Bertrand, Jasmijn Bovendeert, Frank Brandsma, Martine Meuwese, Frouke Schrijver, Job Weststrate

Redactie-adres Madoc, Janskerkhof 13, 3512 bl Utrecht

Kopijdatum Madoc 21 (2007) 3: 1 september 2007

Basis-layout Jan Johan ter Poorten, Aperta

Prijs abonnement €24, - per jaar losse nummers €8, -

Uitgave, abonnementenadministratie en advertenties Uitgeverij Verloren, Postbus 1741, 1200 bs Hilversum tel. 035-6859856, fax 035-6836557, e-mail bestel@verloren.nl rek. Postbank 4489940

Madoc is gelieerd aan Firapeel, vereniging voor mediëvistiek (www.firapeel.nl), en de ‘Werkgroep Mediëvistiek’ van de Universiteit Utrecht.

issn 0922-369-x

Omslag Kroning van Otto II en Theophanu door Christus (zie p. 77). Uit: A. von Euw en P. Schreiner, Kaiserin Theophanu. Begegnung des Ostens und Westens um die Wende des ersten Jahrtausends (Keulen 1991), 243.

[pagina 65]

Inhoud

Kees Veelenturf	66	Een vroegmiddeleeuwse runensteen in Utrecht
Marlien de Kruijf	76	Machtige vrouwen in de Ottoonse periode
		column
Arjo Vanderjagt	84	Gestold verleden
Wendy Landewé	87	Terug naar de Middeleeuwen. Een negentiende-eeuwse schaking op kasteel De Haar
Lydeke van Beek	96	Hellepijn of hemelpoort? De vier uitersten in het Eerste Collatieboek van Dirc van Herxen (1381-1457)
		reportage
John Verbeek	106	‘Kruistocht’ in de klas
		Recensies
Frederiekje de Jongh	111	Sidrac
Jos Stöver	114	Echt of onecht, dat is de kwestie
Ed Jonker	117	Historisch misverstand
Arend Quak	119	Heliand vertaald
Jasmijn Bovendeert	121	De kleren van de keizer
	124	Kroniek
	126	Agenda

 

[ binnenkant achterplat]

Lydeke van Beek werkt als aio bij Pallas Instituut voor Kunsthistorische en Letterkundige Studies van de Universiteit Leiden.

Jasmijn Bovendeert is verbonden aan de afdeling Geschiedenis van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Frederiekje de Jong studeerde in 2003 af als mediëviste aan de Universiteit Utrecht op het Oudfranse Livre de Sidrac en zijn Middelnederlandse en Middelengelse vertalingen.

Ed Jonker doceert historiografie en theorie van de geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Recent publiceerde hij De geesteswetenschappelijke carrousel. Een nieuwe ronde in het debat over wetenschap, cultuur en politiek.

Marlien de Kruijf studeert geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en rondt op dit moment de master Cultureel Erfgoed af.

Wendy Landewé studeerde Mediëvistiek in Utrecht en is op dit moment werkzaam als wetenschappelijk medewerker bij de Nederlandse Kastelenstichting en Stichting Kastelenlexicon Nederland.

Arend Quak is universitair hoofddocent bij de opleiding Scandinavistiek aan de Universiteit van Amsterdam en bijzonder hoogleraar Oudgermaanse Filologie aan de Universiteit Leiden.

Jos Stöver studeerde Mediëvistiek in Utrecht en promoveerde in 1997 op zijn architectuurhistorisch onderzoek aan de Utrechtse Sint-Salvatorkerk. Tegenwoordig werkt hij als consulent Uitvoering Monumentenwet bij de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten te Amersfoort.

Kees Veelenturf doceert Kunstgeschiedenis van de Middeleeuwen aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

John Verbeek is mede-auteur van Walewein (Tekst in Context dl. 7). Hij werkt als neerlandicus aan het Christelijk Gymnasium Utrecht.

Arjo Vanderjagt is hoogleraar Ideeëngeschiedenis aan de Vakgroep Geschiedenis van de Filosofie van de rug, met als expertise Geschiedenis van de filosofie van de Oudheid, Middeleeuwen en Renaissance.

[ voorplat]

 

MADOC

Tijdschrift over de Middeleeuwen

Jaargang 21 nummer 3 najaar 2007

[ binnenkant voorplat]

Madoc Tijdschrift over de Middeleeuwen, verschijnt vier maal per jaar.

Redactie Mark Aussems, Jasmijn Bovendeert, Orlanda Lie, Martine Meuwese, Frouke Schrijver, Job Weststrate

Redactie-adres Madoc, Janskerkhof 13, 3512 bl Utrecht

Kopijdatum Madoc 21 (2007) 4: 1 november 2007

Basis-layout Jan Johan ter Poorten, Aperta

Prijs abonnement €24, - per jaar losse nummers €8, -

Uitgave, abonnementenadministratie en advertenties Uitgeverij Verloren, Postbus 1741, 1200 bs Hilversum tel. 035-6859856, fax 035-6836557, e-mail bestel@verloren.nl rek. Postbank 4489940

Madoc is gelieerd aan Firapeel, vereniging voor mediëvistiek (www.firapeel.nl), en de ‘Werkgroep Mediëvistiek’ van de Universiteit Utrecht.

issn 0922-369-x

Omslag Kerstwens van Hergé (zie p. 131).

[pagina 129]

Inhoud

Jos A.A.M. Biemans	130	Joyeux Noël - Bonne Année. Middeleeuwse miniaturen en een striptekenaar
Serge ter Braake	140	Catharina de Chasseur. De romantiek van een meisje uit Orléans
Femke Kok	148	Metafysica: een mysterieuze filosofische discipline. Johannes Buridanus (ca. 1300-ca. 1360) over aard en onderwerp van de metafysica
		column
Arjo Vanderjagt	157	Mierenhulp
Ike de Loos	160	Aloeette: de metamorfose van een Brugse leeuwerik
Orlanda S.H. Lie	169	Hoerenwijsheid: de Middelnederlandse Evangelien vanden spinrocke
		Recensies
Rudi Malfliet	180	Getuigenissen van Zeelands roem in de late dertiende eeuw
Krijn Pansters	182	De regel van Franciscus: geen voorschrift maar naschrift
Frouke Schrijver	184	De tijd van monniken en ridders
	188	Kroniek
	190	Agenda

 

[ binnenkant achterplat]

Jos A.A.M. Biemans werkt aan de Universiteit van Amsterdam als bijzonder hoogleraar Boekwetenschap & Handschriftenkunde en als conservator handschriften van de Bijzondere Collecties.

Serge ter Braake schreef aan de Universiteit Leiden een proefschrift over de ambtenaren bij het Hof van Holland en de Haagse Rekenkamer (1483-1558) en is momenteel onderzoeksmedewerker bij het Joods Historisch Museum.

Ludo Jongen is medioneerlandicus.

Femke Kok studeerde geschiedenis en filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij is sinds 2005 gepromoveerd bij de Faculteit de Filosofie aan dezelfde universiteit en doet onderzoek naar veertiende-eeuwse Metaphysica-commentaren.

Orlanda Lie is hoogleraar Middeleeuwse Cultuur aan de faculteit Geesteswetenschappen van de Univetsiteit Utrecht en Head Humanities Department aan het University College Utrecht.

Ike de Loos is musicologe. Zij werkt met Herman Brinkman aan het Huygens instituut (Den Haag) aan de integrale editie van het Gruuthuse-manuscript. Daarnaast geeft zij les aan de opleiding Oude Muziek van het Fontys Conservatorium en is ze als coördinator verbonden aan het Liturgisch Instituut (Universiteit van Tilburg).

Rudi Malfliet studeerde na zijn emeritaat middeleeuwse geschiedenis te Gent. Zijn onderzoeksgebied is Vlaanderen en Zeeland in de twaalfde en dertiende eeuw.

Krijn Pansters promoveerde 13 november 2007 op zijn proefschrift De kardinale deugden in de Lage Landen 1200-1500. Momenteel is hij als post-doc verbonden aan het Franciscaans Studie Centrum in Utrecht, waar hij onderzoek doet naat de laatmiddeleeuwse Franciscaanse theologie en spiritualiteit.

Frouke Schrijver studeerde Mediëvistiek aan de Universiteit Utrecht. Op dit moment is zij (tijdelijk) werkzaam als geschiedenisdocent en schoolboekauteur.

Arjo Vanderjagt is hoogleraar Ideeëngeschiedenis aan de Vakgroep Geschiedenis van de Filosofie aan de RUG, met als expertise Geschiedenis van de filosofie van de Oudheid, Middeleeuwen en Renaissance.

[ voorplat]

 

MADOC

Tijdschrift over de Middeleeuwen

Jaargang 21 nummer 4 winter 2007

[ binnenkant voorplat]

Madoc Tijdschrift over de Middeleeuwen, verschijnt vier maal per jaar.

Redactie Mark Aussems, Jasmijn Bovendeert, Orlanda Lie, Martine Meuwese, Frouke Schrijver, Job Weststrate

Redactie-adres Madoc, Janskerkhof 13, 3512 bl Utrecht

Kopijdatum Madoc 22 (2008) 2: 15 april 2008

Basis-layout Jan Johan ter Poorten, Aperta

Prijs abonnement €24,- per jaar losse nummers €8,-

Uitgave, abonnementenadministratie en advertenties Uitgeverij Verloren, Postbus 1741, 1200 bs Hilversum tel. 035-6859856, fax 035-6836557, e-mail bestel@verloren.nl rek. Postbank 4489940

Madoc is gelieerd aan Firapeel, vereniging voor mediëvistiek (www.firapeel.nl), en de ‘Werkgroep Mediëvistiek’ van de Universiteit Utrecht.

issn 0922-369-x

Omslag Reliekkast met relieken rondom een miniatuur met Birgitta van Zweden (zie p. 197).

[pagina 193]

Inhoud

Anique C. de Kruijf	194	Uit de kast. Relieken verwijderd uit hun oorspronkelijke context
Mark Aussems	203	De scribal fingerprint op de tekentafel
Sietske Fransen	214	Een handschrift teruggevonden
		column
Arjo Vanderjagt	223	Bloemen houden van mensen
Iris Crouwers	226	Sigurðr op het eiland Man. De vroegste beeldende weergaven van de Völsunga saga
		recensies
Jacqueline van Leeuwen	236	Op zevenmijlslaarzen door de stad Gent
Sophie Oosterwtjk	239	Het oeuvre van Jeroen Bosch onder de loep
Baudonin Van den Abeele	243	Mensen en dieren
Ludo Jongen	246	Wiedeettut? Speuren in de Middeleeuwen
	248	Kroniek
	250	Agenda
	253	Inhoudsopgave jaargang 21 (2007)

 

[pagina 253]

Inhoudsopgave Madoc jaargang 21 (2007) Artikelen

Aussems, Mark, Spiegelpersonages in Chrétiens Le Chevalier de la Charette	1, 23-31
Aussems, Mark, De scribal fingerprint op de tekentafel	4, 203-213
Beek, Lydeke van, Hellepijn of hemelpoort? De vier uitersten in het Eerste Collatieboek van Dirc van Herxen (1381-1457)	2, 96-105
Biemans, Jos A.A.M., Joyeux Noël - Bonne Année. Middeleeuwse miniaturen en een striptekenaar	3, 130-139
Braake, Serge ter, Catharia de Chasseur. De romantiek van een meisje uit Orléans	3, 140-147
Chardonnens, László Sándor, Cijferen met middeleeuwse kopiisten en moderne filologen	1, 10-19
Crouwer, Iris, Sigurðr op het eiland Man. De vroegste beeldende weegaven van de Völsunga Saga	4, 226-235
Fransen, Sietske, Een handschrift teruggevonden	4, 214-222
Kok, Femke de, Metafysica: een mysterieuze filosofische discipline. Johannes Buridanus (ca. 1300-ca. 1360) over aard en onderwerp van de metafysica	3, 148-156
Kruijf, Anique C. de, Uit de kast. Relieken verwijderd uit hun oorspronkelijke context	4, 194-202
Kruijf, Marlien de, Machtige vrouwen in de Ottoonse periode	2, 76-83
Landewé, Wendy, Terug naar de Middeleeuwen. Een negentiende-eeuwse schaking op kasteel De Haar	2, 87-95
Lie, Orlanda S.H., Hoerenwijsheid: de Middelnederlandse Evangelien vanden sprinrocke	3, 169-179
Loos, Ike de, Aloeette: de metamorfose van een Brugse leeuwerik	3, 160-168
Putter, Jan de, Kamt een zeemeermin haar schaamhaar?	1, 38-44
Reeth, Gitta van, Het flesschelkijn van de lollaert. Komisch taalgebruik in Die Buskenblazer	1, 2-9
Theunissen, Christel, Een middeleeuwse zeeridder in een database	1, 32-37
Veelenturf, Kees, Een vroegmiddeleeuwse runensteen in Utrecht	2, 66-75

 

[ binnenkant achterplat]

Baudouin Van den Abeele is onderzoeker van het Belgische fnrs en professor aan de Université catholique de Louvain. Hij heeft gepubliceerd over middeleeuwse valkerij, bestiaria, en encyclopedieën.

Mark Aussems is afgestudeerd binnen de Research Master Medieval Studies (Universiteit Utrecht) en de Master Boekwetenschap en handschriftenkunde Universiteit van Amsterdam). Op dit moment is hij als PhD-student verbonden aan de University of Edinburgh.

Iris Crouwers (1977) studeerde kunstgeschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Haar artikel is gebaseerd op een hoofdstuk uit haar doctoraalscriptie De kruisen van het eiland Man uit de Vikingtijd. Een iconografische studie.

Sietske Fransen studeerde Taal- en Cultuurstudies / Mediëvistiek aan de Universiteit Utrecht en volgt momenteel de Master ‘Cultural and Intellectual History 1300-1650’ aan het Warburg Institute in Londen.

Ludo Jongen is medioneetlandicus.

Anique C. de Kruijf is kunsthistorica. Momenteel verricht zij aan de Universiteit van Amsterdam promotieonderzoek naar de samenstelling van de reliekschat in de oud-katholieke Gertrudiskathedraal te Utrecht. Tevens werkt zij als freelance-docent kunstgeschiedenis.

Jacqueline van Leeuwen promoveerde in 2002 aan de K.U. Leuven op het laatmiddeleeuwse ritueel van de wetsvernieuwing in Brugge, Gent en Ieper. Zij schreef verschillende bijdragen over het gebruik van de ruimte bij symbolische communicatie in de stad. Momenteel is zij werkzaam als stafmedewerker bij de Associatie K.U. Leuven.

Sophie Oosterwijk is verbonden aan de vakgroep History of Art, Universiteit van Leicester, waar ze promoveerde in de middeleeuwse kunstgeschiedenis. Tevens is zij redactrice van het tijdschrift Church Monuments. Haat huidige onderzoeksgebied is de dodendans in de middeleeuwse cultuur.

Arjo Vanderjagt is hoogleraar Ideeëngeschiedenis aan de Vakgroep Geschiedenis van de Filosofie aan de RUG, met als expertise Geschiedenis van de filosofie van de Oudheid, Middeleeuwen en Renaissance.