Madoc. Jaargang 2007

[p. 188]

Kroniek

28 April & 5 Mei 2007

De Leidse fysisch antropoloog George Maat en twee Utrechtse orthopedisch chirurgen, Cumhur Öner en Jorrit-Jan Verlaan, concluderen na bestudering van een aantal skeletten die zijn opgegraven onder de Onze Lieve Vrouwe Kerk en de Sint Servaas in Maastricht dat veel van de begraven personen waarschijnlijk leden aan DISH, Diffuse Idiopathic Skeletal Hyperostios. DISH is een welvaartsziekte die tegenwoordig steeds meer voorkomt en samenhangt met obesitas en ouderdomsdiabetes op vroege leeftijd. De oorzaken worden gezocht in een dieet van veel vlees en weinig groente en te weinig beweging. Belangrijkste kenmerk van de ziekte is dat de bindweefselbanden in de wervelkolom verbenen, wat wil zeggen dat de banden veranderen in bot. De onderzoekers koppelden de DISH-verschijnselen in de opgegraven skeletten aan de vermeende levensstijl van de middeleeuwse kloosterling. Zij zouden veel stilzitten tijdens hun werk (het kopiëren van boeken en bidden) en tevens veel en vet eten. Critici wezen erop dat er meer factoren van invloed zijn op het ontstaan van DISH, zoals het fluoridegehalte van het drinkwater. Belangrijker nog echter is de constatering dat de Onze Lieve Vrouwe Kerk en de Sint Servaas geen kloosterkerken waren, maar kapittelkerken. Het is maar zeer de vraag of daar monniken werden begraven.

(NRC Handelsblad, 28-4-2007 en 5-5-2007)

17 Augustus 2007

In het Oostenrijkse Zell am See heeft een vrouw tussen het grofvuil van een overleden buurman een middeleeuws kruisbeeld gevonden. De vrouw deed de vondst al in 2004. Ze kreeg toestemming van de familie van de overledene om het oude en vieze kruisbeeld te houden. Een vriend van de vrouw opperde vorige maand om het beeld in een museum door kenners te laten taxeren. Het kruis bleek van koper, email en bladgoud te zijn gemaakt en achthonderd jaar oud te zijn. Naar nu blijkt werd het kleinood tijdens de Tweede Wereldoorlog in beslag genomen door het Duitse leger in een huis in Warschau. Zij brachten het beeld naar het Pools Nationaal Museum. Later besloten de Duitsers het beeld mee te nemen naar een kasteel in het Oostenrijkse dorp Bruck, vlakbij Zell am See. Na de oorlog wist niemand meer waar het kruis gebleven was. Hoe de overleden buurman het in zijn bezit kreeg, is onduidelijk. Het ministerie van Cultuur in Polen heeft al aangegeven de crucifix graag terug te willen hebben in het Poolse Nationaal Museum. (www.dag.nl, 17-08-2007)

[p. 189]

10 September 2007

Begin september is de graftombe van Floris V op de begraafplaats achter de Laurentiuskerk in Rijnsburg twee keer besmeurd met hakenkruisen. Het vermoeden bestaat dat een groep hangjongeren die zich geregeld ophoudt bij de tombe verantwoordelijk is voor het aanbrengen van de kruisen. De gemeente overweegt nu om vaker op de begraafplaats te gaan controleren.

(Leidsch Dagblad, 10-9-2007)

14 September 2007

Bij archeologische opgravingen even buiten Serooskerke (Walcheren) is een skelet uit de late Middeleeuwen gevonden. De vondst is bijzonder, omdat mensen in die periode normaal gesproken op gewijde kerkhoven werden begraven, en niet, zoals dit lichaam, zonder kist op een willekeurige plaats in het veld.

PZC, 14-51-2007

26 September 2007

Een consortium van bibliotheken, bestaande uit de Koninklijke Bibliotheek en de universiteitsbibliotheken van Leiden, Amsterdam, Utrecht en Groningen hebben een website opgezet waar zij gezamenlijk hun collecties middeleeuwse handschriften toegankelijk maken. De site is Medieval Manuscripts in Dutch Collections (MMDC, www.mmdc.nl) gedoopt, en bevat foto's en Engelstalige beschrijvingen van ruim 6.000 middeleeuwse handschriften in Nederlandse collecties. Door de collecties online samen te brengen en te voorzien van uniforme beschrijvingen wordt onderzoek in binnen- en buitenland vergemakkelijkt. De website bevat bovendien een overzicht van alle Nederlandse instellingen met middeleeuws boekenbezit en digitale versies van enkele standaardwerken die niet meer verkrijgbaar zijn. MMDC zal in de komende maanden gekoppeld worden aan Bibliotheca Neerlandica Manuscripta (http://bnm.leidenuniv.nl/), het documentatiesysteem voor Middelnederlandse handschriften.

www.ub.leidenuniv.nl, 26-9-2007

22 Oktober 2007

Op 17 oktober 2007 is de tweede fase begonnen van de opgravingen op het terrein van de voormalige Aalmarktschool in Leiden. Na het onderzoek van de stenen funderingen in de bovengrond afgelopen juni, komen nu de oudere bewoningslagen aan bod. De opgraving is begonnen aan de achterzijde van het terrein, vlak achter de Waalse Kerk. De archeologen stuitten daar gelijk op de oudste bewoningslagen van dit deel van Leiden. Onder de resten van de eerder al gesloopte kelder van de Stadsgehoorzaal zijn bewoningssporen aangetroffen uit de periode 1175-1250. Deze resten bestaan uit de achterzijde van woonerven langs de Breestraat, herkenbaar aan enkele houten hekwerken en greppeltjes. Ookzijn diverse afvalkuilen gevonden, waaronder enkele gevuld met mest.

www.leiden.nl, 22-10-2007