Madoc. Jaargang 2007

[p. 59]

Kroniek

13 December 2006

Archeologen in Hamburg melden een mogelijke archeologische sensatie. Zij vermoeden bij opgravingen op het Domplein resten hebben gevonden van de legendarische Hammaburg, die de Hanzestad haar naam heeft gegeven. Vanuit de Hammaburg leidde de heilige Ansgar (801-865), de eerste bisschop van Hamburg, de kerstening van Scandinavië. De ‘apostel van het noorden’ wist koning Olav van Zweden te bekeren tot het christendom. De Hammaburg werd in 845 gedeeltelijk vernield, toen de Denen Hamburg verwoestten. De archeologen moeten de resten nog nader onderzoeken om definitief uitsluitsel te krijgen.

(BN/De Stem, 13-12-2006)

18 Januari 2007

De stadsarcheoloog van Gouda denkt de stoffelijke resten van Gijsbrecht Willemz Raet te hebben gevonden. Raet was de stichter en bouwer van de Goudse Jeruzalemkapel. Na een bedevaart naar Jeruzalem bekostigde hij zelf de bouw van de kapel, die hij liet optrekken volgens het grondplan van de Heilige Grafkerk in Jeruzalem. Hij stierf op 28 mei 1511. Het stoffelijk overschot werd gevonden in een graf in een gebouw dat aan de kapel grenst en tot voor kort als jeugdsociëteit dienst deed.

(ANP, 18-1-2007)

30 Januari 2007

Bij de uitgraving van de middeleeuwse Woenselse Poort in Eindhoven is een bijzonder pelgrimssouvenir uit Rome gevonden. Het kleine loden plaatje uit de dertiende eeuw bewijst dat de stad al kort na de stichting contact had met andere delen van Europa. Het plaatje is niet groter dan vier bij drie centimeter. Afgebeeld staan de apostelen Petrus en Paulus.

(ANP, 30-1-2007)

9 Februari 2007

Gewone Russen stuurden elkaar in de Middeleeuwen korte berichten gekrast in natte berkenbast, te vergelijken met de huidige emails. Uit onderzoek van ondermeer de Universiteit Leiden blijkt dat een veel groter deel van de bevolking geletterd moet zijn geweest dan tot nog toe was aangenomen. In Noordwest-Rusland, in de stad Novgorod, zijn meer dan duizend van deze berkenbastmails gevonden met uiteenlopende teksten, van huwelijksaanzoe-

[p. 60]

ken en boodschappenlijstjes tot testamenten en lesmateriaal. Ook vrouwen en kinderen blijken de berkenbast te hebben gebruikt. De oudste ‘briefjes’ dateren uit de elfde eeuw. Vanaf heden is het hele corpus in het Russisch beschikbaar op http://gramoty.ru/. Achtergrondinformatie in het Nederlands is te vinden op de website van de Leidse hoogleraar Jos Schaeken: www.schaeken.nl/lu/research/

(de Volkskrant, 9-2-2007)

13 Februari 2007

Lichamelijk en geestelijk rein worden en ook nog een aantal kilo's afvallen. Dat is het doel van het vasten volgens de ‘methode’ van de middeleeuwse Duitse zuster en mystica Hildegard von Bingen (circa 1098-1179), die Lydia Reutter, arts in Tübingen, gedurende bijna twee weken aanbiedt. Op de eerste dag en de laatste drie dagen bestaat het ontbijt, de lunch en het diner uit gekookte spelt, een zeer voedzaam graan. 's Ochtends en 's avonds staat er uitsluitend venkelthee op het menu. In de middag krijgen de deelnemers een groentesoep voorgeschoteld. Het ging Hildegard niet uitsluitend om het ontgiften van het lichaam en de vermindering van het lichaamsgewicht. Zij vond vasten bijzonder waardevol, omdat de mens daardoor gemakkelijker toegang tot zijn ziel krijgt.

(www.katholieknederland.nl, 13-2-2007)

15 en 16 Februari 2007

De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag heeft het veertiende-eeuwse Gruuthuse-handschrift aangekocht. Het manuscript, dat is genoemd naar een eerdere eigenaar, de beroemde vijftiende-eeuwse verzamelaar Lodewijk Gruuthuse, is een zeer belangrijke bron voor de Middelnederlandse letterkunde, cultuurhistorie en muziekgeschiedenis. Het bevat namelijk gedichten, liederen en gebeden uit de veertiende eeuw, inclusief muzieknotatie, waaronder het beroemde Egidiuslied (‘Egidius waer bestu bleven’). Veel van deze liederen zijn alleen bekend uit dit handschrift. Het Gruuthuse-manuscript was tot voor kort privé-eigendom van een baron uit de omgeving van Brugge. Hij bood het werk ook te koop aan de Koninklijke Bibliotheek te Brussel, maar die konden de financiering ervoor niet rond krijgen. Het handschrift is integraal te bezichtigen op de website van de Haagse KB (www.kb.nl).

(www.kb.nl en de Volkskrant, 15/16-2-2007)