Madoc. Jaargang 1999

[p. 113]

De multimediëvist

Websites voor letterkunde: woud, weelde en verwachting

Het aanbod van relevante Internet-informatie voor letterkundigen breidt zich al jarenlang gestaag uit. Of het nu gaat om aloude teksten die al dan niet geannoteerd in elektronische versies beschikbaar komen, om aankondigingen van congressen, om tijdschriften, monografieën en feestbundels, om bibliografieën, nieuwe secundaire literatuur, college-papers, recensies... Er is van alles, maar waar? En hoe goed is het, en hoe is het te vinden?

Verzamelsites

In de eerste plaats zijn er natuurlijk bekende multi-disciplinaire verzamelsites, die (ook in Madoc) al veel aandacht hebben gekregen en die ik daarom slechts kort noem: Labyrinth en ORB (the Online Reference Book for Medieval Studies) zijn enkele belangrijke; binnen ORB is ook het Internet Medieval Sourcebook raadpleegbaar, dat een schitterende verzameling van primaire teksten biedt. Onderdelen waarmee dergelijke sites zich kwalificeren zijn: een groot aanbod van (vooral engelstalige) primaire teksten, secundaire artikelen en (fragmenten uit) monografieën, de aanwezigheid van onderwijsmateriaal, bibliografische informatie, overzichten van relevante (elektronische) tijdschriften, discussielijsten en nieuwsgroepen en een aanzienlijke hoeveelheid interne en externe links. Tenslotte geldt voor de hierboven genoemde sites dat ze goed bijgehouden worden en dus actueel blijven.

Verzamelsites met een in eerste instantie meer letterkundige invalshoek zijn er ook. Voor de Arthuristiek is er uiteraard het Camelot Project (Rochester University). Om goed gebruik van de informatie binnen Europa mogelijk te maken wordt een zogenaamde mirrorsite van de pagina's beschikbaar gesteld via de Universiteit van Groningen. Bijzonder interessant bij deze pagina's is de toegang tot de complete, elektronische versies van de TEAMS-Middle English Texts uitgaven: alle in de reeks uitgegeven teksten gaan ook in elektronische vorm vergezeld van een uitgebreide introductie en notenapparaat.

In breder perspectief geeft Jack Lynchs Literary Resources een aardig beeld van interessant Internet-materiaal voor letterkundigen. Deze verzamelsite begint met een doorverwijzing naar een relevant ‘calls for papers’ overzicht. Opmerkelijk daarbij is dat de meest recente toevoegingen onderaan de (gopher)lijst worden geplaatst: wie nietsvermoedend bovenaan de lijst begint ziet dus eerst de al oudere aankondigingen. Literary Resources bevat ook beperkte overzichten van

[p. 114]

cursusmateriaal, tijdschriften en links naar de bekende algemene bestanden; meer specifiek zijn onderdelen als ‘Paleography and manuscripts’, ‘Feminist studies’, ‘Continental’ (met daarin Franse, Italiaanse en Scandinavische letterkunde), ‘Old English’ en ‘Middle English’. Met name de laatste twee onderdelen bevatten veel materiaal. De links binnen de onderscheiden rubrieken worden steeds voorzien van korte annotaties.

Oud- en Middelengels

Alhoewel de verzameling bronnen onder ‘Middle English’ uitgebreider is dan wat binnen de andere categorieën is verzameld, valt het aanbod van dergelijke bronnen bij Lynch in het niet bij dat wat Voice of the Shuttle: English literature van Alan Liu te bieden heeft. Anglisten en andere geinteresseerden - Liu biedt meer dan Engelse taal- en letterkunde alleen - kunnen hun hart ophalen bij al het moois dat onder Anglo-Saxon and Medieval wordt aangeboden. De informatie binnen de Voice of the Shuttle-pagina's is onderverdeeld in een tiental categorieën, waaronder ‘General resources’, ‘Authors, works, projects’ en ‘Medieval studies programs, centers & associations’. Een aantal van deze rubrieken is zo uitgebreid, dat het ondoenlijk is om hier ook maar een idee te geven van wat allemaal raadpleegbaar is. Een paar voorbeelden kunnen misschien een impressie geven van de rijkdom van het geheel. Zo kan men vanuit de algemene bronnen gaan naar het Corpus of Middle English Prose and Verse, dat een groot deel bevat van de bronnen van de Middle English Dictionary: de teksten zijn in hun geheel beschikbaar en op verschillende manieren doorzoekbaar. Ook Women Writers of the Middle Ages biedt veel informatie. Het onderdeel ‘Authors, works, projects’ verwijst naar uiteenlopende zaken als het Electronic Beowulf Project van de British Libary, op het web gepubliceerde artikelen met betrekking tot William Langland, plaatjes van de online-tentoonstelling Roman Scotland (Hunterian Museum, Glasgow University), en informatie over een project als Pre-1600 English Ballads. Vermeldenswaard is ook de ‘online companion’ bij de bekende Norton-reeks Middle English Romances: de Internetpagina's geven onder meer een geactualiseerde bibliografie. Bij een zo uitgebreid aanbod als dat van Voice of the Shuttle is het onontkoombaar dat men zaken tegenkomt die ook elders aangetroffen worden. Ook blijkt een aantal links verouderd en is niet al het materiaal vrij toegankelijk: informatie staat soms alleen ter beschikking voor de Amerikaanse universitaire gemeenschap of is alleen via abonnement toegankelijk. Dergelijke constateringen doen echter maar weinig af aan de verdiensten van de onderneming.

Middelnederlands en Duits

Het aanbod van elektronische edities van teksten en van andere informatie met betrekking tot de oudere Nederlandse of Duitse letterkunde is voorlopig onvergelijkbaar met het materiaal dat voor de Engelse letterkunde beschikbaar is. Wie bijvoorbeeld op zoek is naar elektronische teksten uit de Middelnederlandse letterkunde kan gebruik maken van het Project Laurens Jzn. Coster, maar dient zich dan wel te bedenken dat de hier verzamelde edities vaak

[p. 115]

door vrijwilligers worden aangeleverd en niet altijd de wetenschappelijke toets der kritiek kunnen doorstaan: kwantiteit gaat vooralsnog boven kwaliteit. Dat er binnen de Neerlandistiek niettemin interessante ontwikkelingen op het gebied van elektronische teksten zijn, mag blijken uit enkele recente cd-rom uitgaven, die een grote hoeveelheid teksten uit het Nederlandse taalgebied in één keer elektronisch toegankelijk maken: bij Het Spectrum Electronic Publishing verscheen dit voorjaar Klassieke Literatuur, Nederlandse Letterkunde van de Middeleeuwen tot en met de Tachtigers en eind 1998 kwam SDU-uitgeverij al met de cd-rom Middelnederlands: Woordenboek en teksten dat zowel het MNW als het Corpus Gysseling bevat en daarnaast talloze andere teksten in meest kritische edities. Een bespreking van deze cd-rom door Willem Kuiper verscheen in Neder-l, elektronisch tijdschrift voor de Neerlandistiek, bulletin 9903 a (maart 1999).

Op het gebied van de Duitse letterkunde komt, na een wat aarzelende start, meer en meer informatie beschikbaar. Er zijn talrijke cd-rom uitgaven met complete, elektronische tekstuitgaven. Wat beschikbare Internetbronnen betreft, kunnen ook hier enkele verzamelsites als een handige eerste wegwijzer dienen. Zie bijvoorbeeld de Internet Resources for Germanists (Wisconsin University) of de bronnenpagina van de Universitäts- und Landesbibliothek Düsseldorf. Uit dergelijke overzichten blijkt nog niet de rijkdom die schuilgaat achter de opsommingen van Jack Lynch en vooral Alan Liu. Maar de ontwikkelingen in de elektronische informatievoorziening gaan steeds sneller. Wat er nu nog niet is kan snel komen. We wachten in spanning af...

Peter Kegel

De hier genoemde Internet-sites zullen via actieve links een jaar lang (tot 1 juli 2000) te bekijken zijn op de webpagina van Peter Kegel:

http://www.let.uu.nl/\en\peter.kegel/personal/madoc.htm

De in deze aflevering van de Multimediëvist verschafte informatie zal zo nodig door Peter Kegel worden aangepast of uitgebreid.