Madoc. Jaargang 1997

[p. 212]

In de wieg gelegd voor kroon en mijter

I. De geboorte van een bijzonder kind - hij zou de geschiedenis ingaan als Willem de Veroveraar (†1087) - gaat gepaard met voortekenen:

[Robertus] habebat tunc filium septennem, ex concubina susceptum (...). Puer ex ea editus, Willelmus a nomine abavi dictus: cujus magnitudinem futuram matris sompnium portendebat quo intestina sua per totam Normanniam et Angliam extendi et dilatari viderat; ipso quoque momento quo, partu laxato, in vitam effusus pusio humum attigit, ambas manus junco, quo pavimenti pulvis cavebatur, implevit, stricte quod corripuerat compugnans. Ostensum visum mulierculis, laeto plausu gannientibus; obstetrix quoque fausto omine acclamat puerum regem futurum.

II. Ondanks verwoede pogingen om de bisschopszetel van St. David in Wales te bezetten, zou Gerald of Wales (1146-1223) nooit met deze waardigheid worden bekleed. En dat terwijl naar zijn zeggen alles er van jongs af aan op had geduid dat hij ervoor in de wieg was gelegd:

Qui [= Giraldus] cum ex fratribus quatuor germanis pariter et uterinis natu minor existeret, tribus aliis nunc castra nunc oppida nunc palatia puerilibus, ut solet haec aetas, praeludiis in sabulo vel pulvere protrahentibus construentibus, modulo suo, solus hic simili praeludio semper ecclesias eligere et monasteria construere tota intentione satagebat. Quod dum pater eius saepius intuendo cum admiratione considerasset, ductus ad hoc quasi prognostico quodam, ipsum literis et liberalibus disciplinis applicandum praesaga mente decrevit; eumque ludendo et applaudendo suum episcopum vocare consuevit.

[p. 213]

I. Robert had een zoon, die toen (nl. toen hij het besluit nam naar Jeruzalem te gaan) zeven jaar oud was, en die bij een maîtresse verwekt was. De jongen die door haar ter wereld was gebracht, was naar zijn betovergrootvader ‘Willem’ genoemd. Een droom van zijn moeder, waarin zij had gezien dat haar onderlichaam zich uitstrekte over geheel Normandië en Engeland, voorspelde zijn toekomstige belang. Bovendien vulde het jongetje dadelijk nadat hij het levenslicht gezien had - toen de bevalling op gang gekomen was -, en nadat hij op de grond gekomen was, zijn beide handjes met het stro waarmee het stof op de grond bestreden werd, stevig in zijn vuistje knijpend wat hij te pakken gekregen had. Dit voorteken werd door de met instemming kwebbelende vrouwen waargenomen. Op grond van dit gunstige voorteken verklaarde de vroedvrouw dat het jongetje eens koning zou zijn.

II. En hij [= Giraldus] was de jongste van vier volle broers, afkomstig uit dezelfde moederschoot. En terwijl de drie anderen bij hun kinderspel in het zand of in de aarde nu eens legerkampen, dan weer steden of paleizen op schaal uittekenden of bouwden, zoals op die leeftijd normaal is, legde hij zich er als enige op toe met volle overgave bij dergelijke spelletjes altijd kerken te verkiezen of kloosters aan te leggen. Zijn vader had dat dikwijls met verwondering aangezien als hij naar hem keek, en hij besloot - door dit voorteken op een idee gebracht - met visionaire blik dat zijn zoon moest worden bestemd voor letteren en vrije kunsten. Hij noemde hem gewoonlijk ook schertsend en met instemming ‘zijn bisschop’.

vertaling Rycklof Hofman

I: William of Malmesbury, De Gestis Regum Anglorum, Lib. III, §229. W. Stubbs (ed.). Rolls Series no. 90 (London 1887-9; herdrukt Liechtenstein 1964). 2 dln.

II: Giraldus Cambrensis, De rebus a se gestis libri III, Lib. I, cap. 1. In: J.S. Brewer e.a. (eds.), Giraldi Cambrensis Opera Dl. 1. Rolls Series no. 21 (London 1861; herdrukt Wiesbaden 1966).