Madoc. Jaargang 1997

[p. 35]

gedichten

• Willem Wilmink
Vertalingen en eigen gedichten^*

Jan van Boendale, Hoe dichters dichten sullen ende wat si hantieren sullen (fragmenten)

Als je een echte schrijver bent,
is dat een kwestie van talent:
de dingen die daartoe behoren,
die moeten je zijn aangeboren.
Wat de natuur niet heeft gegeven,
leren de besten die nu leven
je ook niet, want besef dit wel:
poëzie is geen kinderspel.
Ze moet ontstaan uit zuivere zinnen,
die geen verdriet kan overwinnen,
geen hebzucht of boosaardigheid,
waar zo menigeen aan lijdt.

Nu moet ik om de kern te raken
tussen auteurs verschil gaan maken:
er zijn er die hun verzen galmen
om een mooi meisje in te palmen.
‘Ik word met schrijven,’ denkt een ander,
‘wel een bekende Nederlander.’
Een derde dicht voor 't prijzengeld.
Met hen is het niet goed gesteld,
want het komt niet van binnenuit
en is begonnen om de buit,
waar zich geen aandrang gelden deed.
Maar dan, God weet, een waar poëet:
al zou hij in een bos verdwalen
zodat nooit iemand meer zou talen
naar zijn geschrift of naar zijn lied,
mèt zijn publiek zou daarmee niet

* Laatste aflevering van ‘Vertalingen en eigen gedichten’; eerdere afleveringen verschenen in Madoc 10 (1996) 2, 101-107 en 3, 167-170.

[p. 36]

 

zijn drang tot schrijven zijn verdwenen:

 

't auteurschap zit hem in zijn genen.

 

Hij is geen mens als hij niet schrijft.

 

Wie nu zijn eigen baas maar blijft -

 

met een vrij hart en zuivere zinnen

 

zal hij steeds weer opnieuw beginnen,

 

beschenen door een goddelijk licht.

 

En hiermee eindigt dit gedicht.

De Antwerpse schepenklerk Jan van Boendale nam in het derde boek van Der leken spieghel (1330) een hoofdstuk op met de titel ‘Hoe dichters dichten sullen ende wat si hantieren sullen’. Voor zover bekend is dit de oudste Nederlandstalige poëtica. En niet de minst verstandige.

Gebruikte uitgave

Jan van Boendale, Der leken spieghel (Boek III, c. 15, vs. 297-308 en 323-346), in: Verwijs' Bloemlezing uit de Middelnederlandse Dichtkunst (Dl. 3. Ed. C.C. de Bruin) (Zutphen 1970²) 25, 26.