Madoc. Jaargang 1994

Canto Gregoriano

Canto Gregoriano. Coro de monjes del Monasterio Benedictino de Santo Domingo de Silos. EMI Classics CMS 5-65217, 1994. 47:13 en 48:17 uur. Cat. A (f46,50).

De Spaanse monniken komen... en weg is de stress, als we de reclameboodschap waarmee deze zingende benedictijnen in de media worden verkocht, mogen geloven. Een wat overmoedige manier van marketing, maar het werkt. In Europa werden reeds honderdduizenden exemplaren van de dubbel-cd verkocht aan publiek van diverse pluimage; doorgewinterde klassiekliefhebbers, popfanaten, New-Age-aanhangers en wellicht ook katholieken die op zoek zijn naar de sfeer van weleer. De cd scoorde hoog op de hitlijsten en heeft een ware gregorianisering teweeggebracht. Ook andere maatschappijen zijn weldra op de markt gekomen met produkties van gregoriaanse muziek.

Maar waarom, en waarom nu? De monniken van Silos hebben evenals vele andere broeders immers al vanaf 1969 opnamen gemaakt van gregoriaanse gezangen. Dit ‘nieuwe’ produkt is dan ook niet meer dan een compilatie van opnamen die gemaakt zijn tussen 1973 en 1981 door de maatschappij Hispavox. Het is verbazingwekkend dat EMI deze ‘digital remastering’ met de huidige technieken niet mooier heeft weten te monteren. Door een overmaat aan ouderdomsruis wordt een groot deel van de stress-werende werking, als die er al zou zijn, teniet gedaan.

De samenstelling is erg willekeurig. De in totaal 32 gezangen zijn niet geordend volgens het kerkelijk jaar. Het is een greep uit de meest bekende hymnen, antifonen, responsoriën en sequensen van het gregoriaanse repertoire, waaronder het Puer Natus est, het Veni Creator Spiritus, het Christus factus est, het Pange lingua gloriosi en een Salve Regina, om maar een paar voorbeelden te noemen.

Echte gregorianisten zullen niet onder de indruk zijn van de uitvoering. Ondanks de restauratiepogingen van de monniken van Solesmes (wat leidde tot een ware heropleving van het gregoriaans in de tweede helft van de negentiende eeuw) zingen deze Spaanse monniken alle neumen en lettergrepen even hard en lang, waardoor het niet interessant is er lang naar te blijven luisteren. Van de ‘esthetische veelzijdigheid en de romantische gevoeligheid van deze

[p. 121]

muziek’, waarover in het overigens zeer summiere booklet wordt gesproken, is helaas geen spoor te bekennen. Gelukkig hebben we daar andere koren voor.

De muzikale, de liturgische en de commerciële integriteit van dit produkt mogen dan wat discutabel zijn, het brengt veel mensen in contact met een cultuur die ze anders misschien nooit zouden hebben leren kennen. Het grote publiek heeft kennelijk weer behoefte aan... ja, waaraan? Het verleden? De Middeleeuwen? Of is men gewoon weer op zoek naar iets van weldadige rust in een gewelddadige ruimte. Een vervanging van de meditatieve sfeer die men vroeger binnen de kloostermuren nog wel vond, maar die in de loop der eeuwen door de kerken is stukgedogmatiseerd. Is dit wat we ‘New Age’, of wellicht beter ‘Early Age’ kunnen noemen?

Hoe dan ook, de reclameboodschap dat de Spaanse monniken van Silos een gunstige invloed op uw stress-beheersing zouden hebben is enigszins gerechtvaardigd. Hun uitvoering (muziek en stilte) biedt inderdaad weinig opwindends.

Anne Houk de Jong