Music from the Eton Choirbook
Music from the Eton Choirbook. Vol. I: The Rose and the Ostrich Feather. Vol. II: The Crown of Thorns. Vol. III: The Pillars of Eternity. The Sixteen o.l.v. Harry Christophers. Collins Classics, 1991-1992. 62:34/64:35/61:09 min. CD 13142/13162/13422 DDD. Cat. A (ca. f45,-).
Achter de nogal hoogdravende titels die aan de drie hierboven genoemde cd's zijn meegegeven, schuilen de namen van in totaal achttien verschillende composities uit het Eton Choirbook. Althans, die indruk wekt de hoofdtitel Music from the Eton Choirbook. Wie echter naar de titels van de afzonderlijke stukken kijkt, ontdekt dat zeven van de achttien opnames wel uit dezelfde tijd maar niet uit hetzelfde Choirbook afkomstig zijn. Bovendien blijken vier composities al eens eerder, in 1982, bij een andere maatschappij (Meridian DE 84175) door The Sixteen op de plaat te zijn gezet. Desondanks heeft deze cd de luisteraar toch veel nieuws te bieden.
Het Eton Choirbook, zo wordt algemeen verondersteld, is samengesteld in de jaren tussen 1490 en 1530, en bestaat eigenlijk uit drie grote, prachtig uitgevoerde koorboeken. Van de 93 in de index vermelde composities zijn er 65 overgeleverd, waarvan 50 compleet. Voor wie inzicht wil verkrijgen in de ontwikkelingsgeschiedenis van de Engelse muziek, vormt deze overlevering een onmisbare bron van kennis. De boeken bevatten werken van maar liefst 22 verschillende componisten. Het Eton Choirbook weerspiegelt daarmee de muzikale stand van zaken in een tijd waarin Engeland langzaam de overstap naar de Renaissance maakt, maar tegelijkertijd nog met één been in de Middeleeuwen staat.
Na de ruzie tussen de paus en koning Hendrik VIII, ontstaan toen de laatste geen toestemming kreeg om van zijn vrouw Catharina van Aragon te scheiden, verbrak Hendrik VIII het contact met Rome, en liet zich in 1534 tot hoofd van de Engelse Kerk benoemen. Het conflict leidde ertoe dat de koning tussen 1536 en 1539 bijna alle kloosters in zijn land hun bezittingen ontnam en aan particulieren verkocht, waarmee hun voortbestaan praktisch onmogelijk was geworden. Dat dit een ramp betekende voor het culturele erfgoed van Engeland, zal duidelijk zijn - men denke alleen al aan alle kloosterbibliotheken die hierdoor verloren zijn gegaan.
Ook Eton College kreeg te maken met de gevolgen van de hervormingen. Gelukkig echter was deze school in die tijd verbonden aan de nabijgelegen St. George's Chapel, de kapel van Windsor Castle. Aangezien dit kasteel en de kapel reeds toen in het bezit waren van de koninklijke familie werd Eton College met rust gelaten. Zo bleef ook het Eton Choirbook gespaard, en bevindt het zich vandaag de dag nog in Eton College.
Wie naar de muziek luistert en deze vergelijkt met de Engelse muziek uit de eerste helft van de vijftiende eeuw, valt enkele dingen op. Ten eerste de ontwikkeling van het aantal partijen. De meeste composities uit het Eton Choirbook zijn gemaakt voor vijf of zes stemmen, maar er zijn ook zeven-, acht- en negenstemmige stukken bij. Het Jesus autem transiens/Credo in deum