Maatstaf. Jaargang 40

[p. 12]

Harry Lapar
Liefde

Op het einde van de grote natte tijd als het soms dagenlang kil is geweest en je 's nachts ligt te rillen in je bed en de vrome wens bij je opkomt, dat je best eens zo'n dunne katoenen deken zou willen bezitten, omdat, als de temperatuur een enkele keer beneden de 25^o gaat dalen, je gewoon ligt te vernikkelen van de kou, mijn God, wat ziet de wereld er dan mistroostig uit. Je ligt daar maar in je eentje. Er zou een stevige vent naast je moeten liggen. Dat is pas een deken. De dagen slepen zich voort. Regen. Het lijkt Holland wel in de herfst. En nou komt hier die viezigheid nog niet eens je huis binnen, zoals in sommige andere wijken. Hier en daar gaan ze in bootjes door de straat. Dat is zeker een nieuw project van de regering om de jeugd te amuseren. De trenzen worden niet meer schoongemaakt, de lozingen zijn verstopt, de afwateringskanalen dichtgegroeid. Je kunt er nog niet eens je oude matrassen en wasmachines in gooien of de boel raakt verstopt, is me dit een land. De hele dag staat er zo'n kille wind en dan ineens is er weer regen. Het houdt uren aan. Je kunt beter binnen blijven. Er zit maar één gat in het dak en je wasbak staat eronder. Dat is nog eens organiseren. Maar verder is het mis. Had je maar een jurk met mouwen, maar je hebt alleen van die dunne flodders met een lage hals en van die blote bloesjes. En een slipje behoort ook tot de uitrusting. Als je rijk bent heb je ook nog een beha. Is me dat even een weelde. Maar het helpt niet tegen de kou. Daar heb je een vent voor nodig of een paar slokken rum of whisky en iets van een regenjas of zo. Je reinste decadentie. Mijn God, wat duren die dagen lang en 's nachts is het nog erger.

Plato sprong voorzichtig tussen de plassen door. Hier en daar stapte hij op een plank, die was neergelegd om het lopen nog een beetje mogelijk te maken. Achter op het erf van de werkplaats van de Wilsons stond een krotje, dat hij met een bezoek ging vereren. Met een laatste sprong kwam hij op de stenen stoep. Hij stootte de deur open en stapte naar binnen.

‘Gladys,’ sprak hij met zware stem, ‘doe je bloes uit, dit is een overval.’

‘Mijn God,’ riep Gladys, ‘eindelijk een roofridder, jij smeerlap, wat wil je van me?’ en ze had haar dunne bloes al uitgetrokken en ze gooide hem Plato in het gezicht.

‘Kom op als je durft, heb je je kanon bij je?’ en ze sprong boven op een stoel en het ging vanzelf of het was weer een kwestie van organiseren, maar haar rok gleed zomaar naar beneden. Waarom draagt een fatsoenlijke vrouw ook geen bretels? Ze stond daar ineens in haar blootje op de stoel. Ze had alleen nog een slipje aan, zo'n zwart kanten doorkijkding, precies in dezelfde kleur als haar zwart glanzend lijf, zodat je nauwelijks kon zien, of dat wat je daar zag, nou werkelijk was wat je wilde zien en of die vage figuren rond haar kroondomein nu het kant van haar slipje was of de tatoeage uit een overmoedige naar sier en wellust dorstende periode. Haar borsten flapperden als pannekoeken op en neer.

‘Raak me niet aan of ik zal op je springen, zoals er nog nooit iemand op je gesprongen is,’ riep ze.

‘Kom, kom, rustig aan, we hebben minstens een uur de tijd, laat me je eerst eens onderzoeken.’

[p. 13]

‘Ik zal jou onderzoeken. Kom bij me, dan zal ik je keuren op al je vermogens.’

Plato gaf haar een por in de zij, waardoor ze van de stoel moest springen. Ze schoot de slaapkamer in en Plato ging haar na. De wilde kreten bleven even doorgaan, maar het begon opeens te stortregenen en het geraas van de grote druppels op het dak overstemde de kreten in het krotje, zodat je niet eens kon merken dat Gladys slecht tegen kietelen kon.

Op het einde van de grote natte tijd kan een mens soms zo mistroostig worden. Alsmaar dat druilerige weer en steeds van die stortbuien ertussendoor. Vorig jaar was het zo en dit jaar is het al weer net zo erg. Het zal wel door die milieubaronnen komen, die de wereld kapotmaken. Ze verpesten je humeur ook nog. 't Is niks dan ellende. Sommige mensen zijn er extra gevoelig voor. Neem nou Gladys, ik heb nooit van haar verteld, omdat je het niet over alles en iedereen kunt hebben en er waren mensen genoeg waar ik wat over te zeggen had, maar soms komen opeens bepaalde figuren naar voren. Zij spelen een hoofdrol en ze zakken weer weg. Het is met het leven als met de politiek. Iedereen kijkt naar je en je hebt weer afgedaan. En intussen heb je te zorgen dat je banksaldo gestegen is. Ha, vertel mij wat. Maar ik had het over Gladys. Ze woonde daar alleen op het erf van de Wilsons. Er kwam wel eens een vent, maar meestal zat ze daar alleen. De laatste jaren veegde ze de straat schoon voor Milieubeheer. Daar kon ze net van leven. Maar leven en leven is twee, of wist u dat niet? Van tijd tot tijd moet een mens eens iets. Verdomme, u weet wel. En dan die ellendige natte tijd.

De mensen kenden Gladys. Ze woonde daar al jaren. Ze hoorde erbij. Maar toch bemoeiden de mensen zich niet veel met haar ‘Gladys is een beetje gek,’ zeiden de mensen soms, maar dat viel best mee. Maar toch, een beetje zonderling was ze wel. De mannen lieten haar meestal links liggen. Op het einde van de grote natte tijd ging ze zo wild uit de ogen zien, u weet wel, je hebt van die mensen. Dan zei opeens iemand: ‘Het gaat niet goed met Gladys.’

‘Er is wat met Gladys,’ zei een ander.

De dagen gingen voorbij. Het bleef maar koud en nat. Gladys zat in haar huisje, want met dit weer viel er ook niet te werken. Dan liep ze op straat. En geleidelijk naderde het moment dat... Als het moment dat... gekomen was, zei opeens iemand: ‘Jongens, het is tijd, Gladys moet geneukt worden. Wie is er aan de beurt?’

‘Maria is aan de beurt.’

‘Nee, nietwaar, ik ben twee jaar geleden geweest, nu moet maar eens iemand anders.’

Dit jaar dan was Plato aan de beurt. ‘Een mens is een sociaal wezen en hij heeft zijn burendiensten te doen,’ zei Plato. En na afloop kon Gladys er weer tegen. Al duurde een jaar wel lang. Van tijd tot tijd heeft een mens een opkikkertje nodig.

‘Kom, Gladys, ik stap maar weer eens op. Je ziet eruit of je met de minister-president naar bed bent geweest.’

‘Ach wat, die kerels van tegenwoordig kunnen er niets van. Kom je nog eens terug?’

‘We zullen zien. We zullen zien.’

Gladys trok haar mooiste jurk aan en ging de straat op. Het was eindelijk droog en de zon kwam erdoor. God ziet op ons neer, dacht Gladys, uiteindelijk weet Hij het te regelen. Ze straalde. Ze was een ander mens. Ze kon er weer tegen.

‘Dag Gladys,’ zeiden de mensen. ‘Je ziet er goed uit.’

‘Ja,’ zei Gladys. ‘Ik ben bij de dokter geweest en ik heb mijn medicijn geslikt.’

‘Nou, nou, jij moet nog een ouderwetse dokter hebben.’

‘Ik heb er een die in je ziel kijkt. Daar word je een ander mens van.’

‘Ja, ja,’ zeiden de mensen en ze knipoogden. Die Gladys was toch niet gek. Laat haar maar schuiven. Van tijd tot tijd moet ze een opkikkertje hebben. Maar moet niet iedereen dat?

Het is zaliger te geven dan te ontvangen. Plato liep met een verzaligd gezicht over de Zwartenhovenbrugstraat. Hij zag eruit of hij de minister-president was, die juist zijn

[p. 14]

onderdanen heeft verkondigd, dat hij een visioen van een nieuwe, betere wereld heeft gehad en die zijn volk in tranen uit heeft zien barsten. Bovendien was de zon doorgebroken en Plato dacht: ‘God ziet op ons neer, Hij weet wat goed is voor een mens, ik moet niet vergeten Hem bij gelegenheid te danken’. Die Gladys was hem niet tegengevallen. Het was haast of zij hem met haar flappende borsten om de oren had geslagen, totdat hij bijna verdoofd was, maar zij kende het instrumentarium van zijn ribbenkast, om bij wijze van voorbeeld maar eens een van de meer onschuldige delen van zijn uiterlijke gedaante te noemen, en zij had hem gelijk weer tot leven gewekt tot hij het had uitgekraaid als een haan met het zicht op de naderende paasdagen. En nu liep hij daar de gebraden haan uit te hangen langs de straat alsof er geen kuilen in het wegdek en de trottoirs bestonden. Toen hij bijna zijn benen gebroken had, keerde hij terug tot de werkelijkheid. Een glas bier ter verkoeling zou niet te versmaden zijn, dacht hij, ik zal eens bij Ching Wa gaan kijken en hij voegde de daad bij de schone gedachte.

Een half uur later wandelde Plato door de Waaldijkstraat naar huis. Het was goed dat hij een paar biertjes had gedronken, zo kon hij wat beter tussen alle kuilen en knipgaten door zeilen. Een mens ontwikkelt in deze tijd een zeker vermogen om tussen ongerieven door te manoeuvreren, zoals een zakenman zich tussen fiscale obstakels door loodst. Een biertje helpt daarbij, echt waar. Toen hij thuis kwam was Dotty er al en ze had de kinderen al opgehaald. Ze keek hem onderzoekend aan en vroeg waar hij was geweest, wat ze anders nooit deed, ze wist zeker af van die kwestie met Gladys, u weet wel.

‘Ik ben bij Gladys geweest.’

‘Als ik het niet dacht, ik zie het aan je, is het meegevallen?’

‘Waar zie je dat aan?’

‘Je trekt een gezicht als een dominee, die een sprookje heeft verteld. Je doet me zelfs denken aan een padvinder, die zijn goede daad heeft verricht.’

‘Je bent een duivels wijf, maar ik moet bekennen, dat me het is meegevallen. Ze heeft me om de oren geslagen.’

‘Om de oren geslagen?’

‘Ja, met haar borsten. Je weet, ze laat ze maar bungelen, die pannekoeken van haar, tot het je draait en je niet meer weet waar de tepel hangt.’

‘Je bent een gemene vent.’

‘Ik zeg niets kwaads. Ik heb me goed geamuseerd.’

‘Je zou tegen mij wat fatsoenlijker kunnen praten.’

‘Ik weet dat je dat niet leuk zou vinden.’

‘Ach vent, ik zou niet eens meer met je moeten praten.’

‘Ja, dat lijkt me een goed idee, dat is altijd de inleiding tot onze grootste triomfen.’

januart 1990

Fragment uit de Suriname-trilogie Ziehier wat doden, derde deel